Henri Friedlaender
Henri Friedlaender (Lyon, 15 maart 1904 - Jeruzalem, 15 november 1996) was een Duits-Israëlische letterontwerper en boekbandontwerper van Joodse komaf. Hij had een Engelse moeder en een Duitse vader.
Levensloop bewerken
Na een grafische praktijkopleiding in Berlijn werd Friedlaender in 1925 student aan de Staatliche Akademie für Grafische Künste und Buchgewerbe te Leipzig. Na in Duitsland voor diverse drukkerijen gewerkt te hebben (o.a. Klingspor en Drugulin), ging hij in mei 1932 naar Nederland, waar hij op voorspraak van S.H. de Roos een baan kreeg als grafisch ontwerper bij Boek- en Kunstdrukkerij v/h Mouton & Co. in Den Haag.
In de periode 1933-1940 was hij tevens werkzaam als boekbandontwerper voor de Exil-uitgeverijen Querido Verlag en Verlag Allert de Lange. Deze uitgeverijen brachten publicaties uit - de zogenaamde emigrantenliteratuur - van auteurs die na de machtsovername in 1933 door Hitler uit nazi-Duitsland waren verdreven. Voor Querido Verlag ontwierp hij 54 boekbanden en omslagen en voor Verlag Allert de Lange 23. In de oorlogsjaren moest Friedlaender onderduiken, maar in die periode wist hij toch nog clandestien drukwerk te vervaardigen. Na de Bevrijding werkte hij freelance als docent typografie en kalligrafie. In 1950 emigreerde hij naar Israël, waar hij werkte aan een Hebreeuws lettertype dat in 1958 zou verschijnen, de Hadassah.
Prijzen bewerken
- Zilveren medaille: Wereldtentoonstelling Parijs 1937
- Frans Duwaer-prijs van de stad Amsterdam, 1950
- Triënnale in Milaan, 1954
- Internationale Boekdrukkunsttentoonstelling in Leipzig, 1959
- Gutenbergprijs 1971)
Werken bewerken
- Typographisch ABC. Een beknopt overzicht der grondbeginselen van degelijke typographie (1939, Nederlands)
- De overweldiger. Hoofdstuk I en II van het boek Habakuk (1945, Nederlands)
- Het gulden ABC, zijnde een lof der huisvrouw (1945, Nederlands)
- Over letters en cijfers (1960, Hebreeuws)
- Vormen van het boek (1962, Hebreeuws)
- Kleurenleer voor drukkers (Hebreeuws)
- 'Modern Hebrew Lettering' in Ariel - A Quarterly Review of the Arts and Sciences in Israel, No. 4 (winter 1962)
- Die Entstehung meiner Hadassah-Hebräisch. Auflage für die Mitglieder des Bundes deutscher Buchkünstler. Kurt Christians und Richard von Sichowsky, Hamburg 1967
Literatuur bewerken
- Standard, Paul. 'Henri Friedlaender: A Koch Pupil Who Brings His Master's Reflective Spirit to the Dutch Book Arts.' In Print: A Quarterly Journal of the Graphic Arts no. 2 (1947), p. 15-27.
- Soifer, Israel. 'Henri Friedlaender: New Approach to Type.' Publishers' Weekly (1 July 1968): 74-75.
- Ranc, Robert. 'Henri Friedlaender.' Arts et techniques graphiques no. 85 (1972): 3-26.
- G.W. Ovink: Die Gesinnung des Typographen: Laudatio, anläßlich der Verleihung des Gutenberg-Preises 1971 der Stadt Mainz am 21. Juni 1971 an Henri Friedlaender. Kleiner Druck der Gutenberg-Gesellschaft, Mainz 1973.
- 'Henri Friedlaender: Book Designer.' Ariel (Jerusalem) no. 33-34 (Speciale literaire editie, 1973): 131-140
- Blumenthal, Joseph. Typographic Years: a Printer's Journey Through a Half Century 1925-1975. New York: Frederic C. Beil, 1982.
- 'Henri Friedlaender', in Scriptura, Hans A. Halbey (ed.) Harenberg Edition, 1990. ISBN 3-88379-599-2
- Kurt Löb, Exil-Gestalten. Deutsche Buchgestalter in den Niederlanden 1932-1950, dissertatie Universiteit van Amsterdam 1994. Handelsuitgave: Arnhem, Gouda Quint, 1995. ISBN 9038702671
- Grafici in ballingschap: Henri Friedlaender en Paul Urban, Duitse grafisch vormgevers in het Nederlandse exil 1932-1950 met inleiding van Kurt Löb. Amsterdam: Universiteitsbibliotheek Amsterdam, 1997. (Catalogus van een tentoonstelling in de Universiteitsbibliotheek van Amsterdam, 21 maart t/m 16 mei 1997.)
- M. Keim: Der Gutenberg-Preis: eine internationale Botschaft aus der Medienstadt Mainz seit 1968. Gutenberg-Gesellschaft, Mainz 1998.
- Steven de Joode: 'Henri Friedlaender'. In: The Library of Curiosities (2010).