Henri-Joseph Rigel

Henri-Joseph Rigel (soms ook: Heinrich Joseph Rigel en Riegel, Wertheim am Main, 9 februari 1741 – Parijs, 2 mei 1799) was een Frans componist, muziekpedagoog en dirigent, die afkomstig was uit Duitsland. Zijn zonen Louis Rigel (1769-1811) en Henri Jean Rigel (1770-1852) waren ook componisten.

Henri-Joseph Rigel
Henri-Joseph Rigel door André Dutertre
Algemene informatie
Volledige naam	Henri-Joseph Rigel Heinrich Joseph Rigel
Geboren	Wertheim am Main, 9 februari 1741
Geboorteplaats	Wertheim am Main
Overleden	Parijs, 2 mei 1799
Overlijdensplaats	Parijs
Land	Frankrijk
Werk
Jaren actief	1767-1799
Genre(s)	Klassiek
Beroep	componist dirigent muziekpedagoog
Invloed(en)	Niccolò Jommelli, Christoph Willibald Gluck
(en) Discogs-profiel (en) MusicBrainz-profiel
Portaal    Muziek

Levensloop

Rigel kreeg zijn muzikale opleiding door zijn vader Georg Caspar Rigel, die muziek-intendant was aan het hof van de prinsen van Löwenstein-Wertheim-Rochefort of vanaf 1802 Löwenstein-Wertheim-Rosenberg, alsook van Niccolò Jommelli in Stuttgart, waar hij aan het hof van Karel Eugenius van Württemberg werkte. In 1767 reisde hij naar Parijs en had er succes met de uitvoeringen van zijn symfonieën, strijkkwartetten en klavecimbelwerken. Regelmatig werden zijn werken bij de Concert spirituel uitgevoerd. Meestal waren het sacrale werken, zoals zijn oratoria La sortie d'Egypte (1774), La destruction de Jericho (1778), Jephté (1783) en Les Macchabées.

Vanaf 1783 was Rigel "maitre de solfège" aan de Koninklijke zangschool ("École Royale de Chant"). Na de Franse Revolutie en de daaruit volgende nieuwe organisatie van de instituten werd Rigel in 1793 professor voor piano "première classe" aan het nieuw opgerichte Conservatoire national supérieur de musique te Parijs. Als muziekpedagoog werd hij zeer bekend en gewaardeerd.

Tussen 1788 en zijn overlijden schreef Rigel 16 opera's. Zijn werken zijn beïnvloed door Christoph Willibald Ritter von Gluck. Zijn omvangrijk oeuvre, o.a. 15 symfonieën, publiceerde hij in een eigen muziekuitgeverij met hulp van zijn echtgenote en vanaf 1780 met zijn broer Anton Rigel, eveneens een componist. Een beetje verwarrend is het, dat na de publicatie in Parijs zijn werken later ook in Mannheim, Offenbach en Wenen met afwijkende opusnummers gedrukt werden.

Composities

Werken voor orkest

• 1767 Concert en sol-majeur (G-groot), voor viool en orkest
• 1770 Concert nr. 1, voor klavecimbel en orkest, op. 2
• 1770 Concert nr. 2, voor klavecimbel en orkest, op. 3
• 1773 Trois symphonies à grand orchestre, (2 de Gossec, 1 de Rigel9, voor orkest
• 1774 Six Simphonies à grand orchestre, op.12
• 1786 Concerto concertant, voor klavecimbel, viool solo en orkest, op. 20
• 1786 6 symphonies, op.21
• 3 symphonies à grand orchestre

Werken voor harmonieorkest

• 1794 Hymne sur l’enfance, ou Le devoir des mères, voor gemengd koor en harmonieorkest - tekst: F.G. Desfontaines
• 1794 Hymne à la liberté, ou Hymne pour la Fête du 10 août, voor gemengd koor en harmonieorkest - tekst: Pierre Marie Baour-Lormian
• 1795 Chant de triomphe, voor gemengd koor en harmonieorkest - tekst: Pierre Marie Baour-Lormian

Missen, oratoria en gewijde muziek

• 1774 La sortie d'Égypte, oratorium
• 1778 La déstruction de Jéricho, oratorium
• 1780 Regina coeli, motet voor groot gemengd koor
• 1783 Ave verum, motet
• 1783 Jephté, oratorium
• Les Macchabées, oratorium

Muziektheater

Opera's

Voltooid in	titel	aktes	première	libretto
1778	Le Savetier et le financier	2 aktes	23 oktober 1778, Marly	Jean-Baptiste Lourdet de Santerre naar Jean de La Fontaine
1778	Le Départ des matelots	1 akte	23 november 1778, Parijs, Comédie-Italienne	J. Rutlidge
1779	Cora et Alonso	4 aktes	niet uitgevoerd	O.-U. Dubuisson
1780	Rosanie, rev. versie: Azélie	3 aktes	24 juli 1780, Parijs, Comédie-Italienne; rev. versie: 4 juli 1790, Parijs, Théâtre de Monsieur	A.-M.-D. Devismes
1781	Blanche et Vermeille	2 aktes; rev. versie: 2 aktes; 2e rev. versie: 1 akte	5 maart 1781, Parijs, Comédie-Italienne; rev. versie: 26 mei 1781, Parijs; 2e rev. versie: 26 maart 1782, Parijs	Jean-Pierre Claris de Florian
1781	L'Automate	1 akte	20 augustus 1781, Parijs, Comédie-Italienne	Cuinet-Dorbeil
1784	Ariane fille de Minos	1 akte	1784, Parijs, Théâtre Beaujolais	L. H. Dancourt
1786	Les Amours du Gros-Caillou		10 april 1786, Parijs, Théâtre Beaujolais	C.-J. Guillemain
1786	Aline et Zamorin ou L'Amour turc (ook gedocumenteerd als: Atine et Zamorin	3 aktes	26 september 1786, Parijs, Théâtre Beaujolais	L. H. Dancourt
1786	L'Entrée du Seigneur	1 akte	21 oktober 1786, Parijs, Théâtre Beaujolais	Lebas
1787	Lucas et Babet ou La Veillée	1 akte	15 juni 1787, Parijs, Théâtre Beaujolais	J.-L. Gabiot de Salins
1787	Alix de Beaucaire	3 aktes	10 november 1791, Parijs, Théâtre Montansier	Maximilien Jean Boutellier
1788	Estelle et Némorin	2 aktes	25 juni 1788, Parijs, Théâtre de l'Ambigu-Comique	Gabiot de Salins naar Jean-Pierre Claris de Florian
1789	Le Bon Fermier	1 akte	18 mei 1789, Parijs, Théâtre Beaujolais	Etienne Joseph Bernard Delrieu of Gabiot de Salins
1793	Pauline et Henri (ook bekend als: Edmond et Caroline)	1 akte	9. Nov. 1793, Parijs, Théâtre Feydeau	Maximilien Jean Boutellier
1799	Le Magot de la Chine	1 akte	6 augustus 1800, Parijs, Théâtre de l'Ambigu-Comique	L. H. Dancourt

Vocale muziek

• 1778 L’amant trahi, ariette
• 1793 Le ménage comme il y a peu

Kamermuziek

• 1769 6 quatuors dialogués, voor viool, altviool en basso continuo, op.4
• 1771 Suite des pièces … mêlées de préludes, voor klavecimbel en viool ad libitum, op.6
• 1771 Sonates, voor klavecimbel en kwartet (2 violen en 1 hoorns), op.7
• 1773 Second oeuvre de quatuors dialogués, voor strijkkwartet, op.10
• 1777 6 sonates, voor klavecimbel en viool ad lib, op.13

Werken voor klavecimbel

• 1767 6 sonates, voor klavecimbel, op.1
• 1770 Pièces de clavecin mêlées de préludes pour les commenceants, op.5
• 1772 6 sonates de clavecin en quatuor, op.8
• 1772 Sonates de clavecin en quatuor, op.9

Publicaties

• Principes élémentaires de musique. Arrêtés par les membres du Cons., pour servir à l'étude dans cet établissement suivis de solfèges par les Citoyens Agus, Catel, Chérubini, Gossec, Langlé, Lesueur, Méhul, et Rigel. Paris (1799). Imprimerie du Conservatoire de Musique

Bibliografie

• Jozef Robijns, Miep Zijlstra: Algemene muziek encyclopedie, Haarlem: De Haan, 1979-1984, ISBN 978-90-228-4930-9
• Anik Devriès-Lesure: L'édition musicale dans la presse parisienne au XVIIIe siècle. Catalogue des annonces, « Sciences de la musique », CNRS, Paris 2005, 574 p.
• Françoise Lesure, Marie-Noëlle Collette, Joël-Marie Fauquet, Adélaïde de Place, Anne Randier, Nicole Wild: La musique à Paris en 1830-1831, Paris: Bibliotheque Nationale, 1983, 418 p., ISBN 2-7177-1656-4
• David Whitwell: Band music of the French revolution, Tutzing: Hans Schneider Verlag, 1979, 212 p., ISBN 37-9520-276-0
• Jacques Burdet: La musique dans le pays de Vaud sous le regime Bernois (1536-1798), Lausanne: Payot, 1963, 692 p.
• Robert Sondheimer: Henri Joseph Rigel, in: The Music Review. 17 (1956), S. 221-228.
• Henri Gougelot: La Romance française sous la Révolution et l'Empire; étude historique et critique, Melun: Legrand et Fils, 1938
• Constant Pierre: Le Conservatoire National de musique et de declamation - Documents historique et administratifs, Paris: Imprimerie Nationale, 1900
• Gustave Chouquet: Histoire de la musique dramatique en France depuis ses origines jusqu'a nos jours, Paris: Librairie Firmin Didot Freres, Fils et Gie, 1873
• M. Lassabathie: Histoire du Conservatoire imperial de musique et de declamation - Suivie de documents recueilles et mis en ordre, Paris: Michel Levy Freres, 1860, 572 p.