Haderslebener Kreisbahn

De Haderslebener Kreisbahn, (Deens: Haderslev Amts Jernbaner) was een smalspoormaatschappij van het schiereiland Jutland in het noordelijke deel van de voormalige provincie Sleeswijk met een spoorbreedte van een meter met in 1914 een totale lengte van ruim 209 kilometer.

Hadersleben - Christiansfeld
Totale lengte	20,1 km
Spoorwijdte	meterspoor 1000 mm
Aangelegd door	Haderslebener Kreisbahn
Geopend	4 maart 1899
Gesloten	25 juni 1932
Huidige status	opgebroken
Geëlektrificeerd	nee
Aantal sporen	1
Traject
lijn van Schottburg opgebroken lijn van Vojens museumlijn 0,0 Hadersleben Staatsbahnhof Haderslev Statsbanegård lijn van Rödding lijn van Aarösund beide opg. 1,1 Hadersleben Kleinbahnhof Haderslev Amtsbanegård aansluiting haven opgebroken 3,9 Wester Rüs Vesterris 4,5 Nieder Aastrup Neder Åstrup 6,2 Ober Aastrup Over Åstrup 8,2 Wonsbek Vonsbæk 9,3 Wildfang Vildfang 10,4 Sillerupgaard Sillerupgaard 11,4 Sillerup Sillerup 13,5 Fjelstrup Fjelstrup Gammelby Gammelby Kellergaard Keldergaard 17,5 Faustrup Favstrup 20,1 Christiansfeld Christiansfeld

Hadersleben - Rödding
Totale lengte	49,7 km
Spoorwijdte	meterspoor 1000 mm
Aangelegd door	Haderslebener Kreisbahn
Geopend Hadersleben - Woyens: 4 augustus 1899 Woyens - Rödding: 5 maart 1899
Gesloten Hadersleben - Ustrup: 23 juni 1939 Ustrup - Rödding: 30 november 1938
Huidige status	opgebroken
Geëlektrificeerd	nee
Aantal sporen	1
Traject
lijn van Vojens lijn van Schottburg opg. 0,0 Hadersleben Kleinbahnhof Haderslev Amtsbanegaard lijn naar Christiansfeld opgebroken aansluiting haven opgebroken Møllestrøm lijn van Aarösund opgebroken 1,5 Hadersleben Süderbrücke Haderslev Syd 3,9 Erleff Erlev 5,0 Erleffkrug Erlev Kro 6,6 Nörbygaard Nørbygård 7,5 Mastrup Marstrup Pamhoel Pamhule 11,3 Ustrup Ustrup lijn naar Scherrebek opgebroken 12,9 Högelund Høgelund 16,0 Laadegard II Gammel Laadegård Jernhütte Jernhyt Vojens lijn Fredericia – Padborg 19,2 Woyens Kleinbahnhof Vojens Amtsbanegaard 22,6 Skrydstrup Skrydstrup 24,3 Uldal Uldal 26,2 Bekskov Bæk Skov 27,3 Kolsnap Kolsnap 28,8 Groß Nustrup Store Nustrup 30,2 Klein Nustrup Lille Nustrup 34,3 Osterlinnet Øster Lindet 37,5 Westerlinnet Vester Lindet 41,2 Gramm Gram lijn naar Arnum opgebroken 43,1 Laasled Låsled 45,3 Brendstrup Brændstrup 49,7 Rödding Rødding

Hadersleben - Aarösund
Totale lengte	28,6 km
Spoorwijdte	meterspoor 1000 mm
Aangelegd door	Haderslebener Kreisbahn
Geopend	28 mei 1903
Gesloten	15 februari 1938
Huidige status	opgebroken
Geëlektrificeerd	nee
Aantal sporen	1
Traject
lijn van Vojens lijn van Schottburg opg. 0,0 Hadersleben Kleinbahnhof Haderslev Amtsbanegaard lijn naar Christiansfeld opgebroken aansluiting haven opgebroken Møllestrøm 1,5 Hadersleben Süderbrücke Haderslev Syd lijn naar Rödding opgebroken 4,3 Brorsbüll Brorsbøl 5,1 Wandling Vandling 8,0 Norder Wilstrup Nørre Vilstrup 9,8 Süder Wilstrup Sønder Vilstrup 12,8 Kjelstrup Kjelstrup Bad 14,6 Olufskjär Olufskær 17,3 Heisagger Hejsager 18,9 Halk Halk 20,0 Soëd Sode 20,8 Hürup Hyrup 23,4 Ösby Øsby 25,1 Haistrup Hajstrup 26,1 Raad Råde 27,2 Aarösund Årøsund By 28,6 Aarösund Hafen Årøsund Havn

Ustrup - Scherrebek
Totale lengte	65,8 km
Spoorwijdte	meterspoor 1000 mm
Aangelegd door	Haderslebener Kreisbahn
Geopend Ustrup – Toftlund: 2 april 1904 Toftlund – Arnum: 15 september 1910 Arnum – Scherrebek: 1 april 1911
Gesloten Ustrup – Toftlund: 24 juni 1939 Toftlund - Scherrebek: 21 mei 1937
Huidige status	opgebroken
Geëlektrificeerd	nee
Aantal sporen	1
Traject
lijn van Hadersleben opgebroken 0,0 Ustrup Ustrup lijn naar Rödding opgebroken 2,2 Slukefter Slukefter 4,2 Arnitlund Arnitlund lijn van Fredericia 6,4 Oberjersdal Kleinbahnhof Over Jerstal lijn naar Padborg 9,8 Nieder Jersdal Neder Jerstal 10,9 Blankenhof Blankenhof 12,6 Strandelhjörn Strandelhjørn 14,9 Galstedt Galsted 16,2 Rangstrup Rangstrup 19,2 Östergaard Østergård 21,8 Aggerschau Agerskov 24,0 Kjärgaard Kærgaard 25,7 Branderup Mühlenberg Branderup Mølle 26,6 Branderup Branderup 26,8 Branderup Mark Branderup Mark 30,8 Mandberg Mandbjærg 34,1 Toftlund Kirche Toftlund Kirke 35,4 Toftlund Toftlund Stenderup Stenderup 39,2 Graulund Gravlund Hoirup Højrup lijn van Gramm opgebroken 44,8 Arnum Arnum 48,9 Spandet Spandet 51,1 Fjerstedt Fjærsted 54,1 Roagger Roager 55,1 Oster Öbeling Øster Åbølling 58,3 Freifeld Frifelt 61,7 Ullemühle Ullemølle lijn van Bramming 65,8 Scherrebek Kleinbahnhof Skærbæk lijn naar Tønder

Hadersleben - Schottburg
Totale lengte	38,4 km
Spoorwijdte	meterspoor 1000 mm
Aangelegd door	Haderslebener Kreisbahn
Geopend	1 juli 1905
Gesloten	1 februari 1933
Huidige status	opgebroken
Geëlektrificeerd	nee
Aantal sporen	1
Traject
lijn van Christiansfeld opgebroken aansluiting haven opgebroken 0,0 Hadersleben Kleinbahnhof Haderslev Amtsbanegård lijn naar Rödding lijn naar Aarösund opg. 1,1 Hadersleben Staatsbahnhof Haderslev lijn naar Vojens museumlijn 2,5 Eisbüll Ejsbøl 6,0 Moltrup Moltrup 7,1 Bramdrup Bramdrup 9,2 Hjerndrup Hjerndrup 11,8 Ulrichsberg Ulriksbjerg 12,8 Simmerstedt Simmersted 15,2 Maugstrup Maugstrup 16,8 Kastwraa Kastvrå 18,5 Sommerstedt Öst Sommersted Øst 19,5 Sommerstedt By Sommersted By 20,6 Sommerstedt Kleinbahnhof Sommersted Amtsbanegård Sommersted lijn Fredericia – Padborg 21,6 Sommerstedt West Sommersted Vest 23,2 Mölby Mølby 24,8 Leerdt Lert 26,3 Örstedt Ørsted 29,7 Jels Jels 32,6 Haraldsholm Haraldsholm 34,6 Mecklenburg Krug Mikkelborg Kro 36,2 Schottburgholz Skodborgskov 38,4 Schottburg Skodborg

Gramm - Arnum
Totale lengte	9,1 km
Spoorwijdte	meterspoor 1000 mm
Aangelegd door	Haderslebener Kreisbahn
Geopend	13 september 1910
Gesloten	21 mei 1937
Huidige status	opgebroken
Geëlektrificeerd	nee
Aantal sporen	1
Traject
lijn van Hadersleben lijn van Rödding beide opgebroken 41,2 Gramm Gram 42,5 Grammby Gramby 45,7 Thiset Tiset lijn van Ustrup opgebroken 50,3 Arnum Arnum lijn naar Scherrebek opgebroken

Geschiedenis

Het net van de Haderslebener Kreisbahn werd tussen 1899 en 1911 in etappes geopend. Vanaf 1932 was de concurrentie van het wegverkeer zo sterk dat als laatste in 1939 het traject Hadersleben - Toftlund gesloten werd.

Openingen

• Op 4 maart 1899 werd het traject Hadersleben - Christiansfeld geopend.
• Het traject Hadersleben - Rödding werd in twee delen geopend:
  • Op 4 augustus 1899 het traject Hadersleben - Woyens.
  • Op 5 maart 1899 het traject Woyens - Rödding.
• Op 28 mei 1903 werd het traject Hadersleben - Aarösund geopend.
• Het traject Ustrup - Scherrebek werd in delen geopend:
  • Op 2 april 1904 het traject Ustrup - Toftlund.
  • Op 15 september 1910 het traject Toftlund - Arnum.
  • Op 1 april 1911 het traject Arnum - Scherrebek.
• Op 1 juli 1905 werd het traject Hadersleben - Schottburg geopend.
• Op 13 september 1910 werd het traject Gramm - Arnum geopend.

Sluitingen

• Op 25 juni 1932 werd het traject Hadersleben - Christiansfeld gesloten.
• Op 1 februari 1933 werd het traject Hadersleben - Schottburg gesloten.
• Op 21 mei 1937 werd het traject Gramm - Arnum gesloten.
• Op 15 februari 1938 werd het traject Hadersleben - Aarösund gesloten.
• Het traject Hadersleben - Rödding werd in delen gesloten:
  • Op 23 juni 1939 het traject Hadersleben - Ustrup.
  • Op 30 november 1938 het traject Ustrup - Rödding.
• Het traject Ustrup - Scherrebek werd in delen gesloten:
  • Op 24 juni 1939 het traject Ustrup - Toftlund.
  • Op 21 mei 1937 het traject Toftlund - Scherrebek.

In Haderslev, Ober Jerstal, Skærbæk en Vojens bestond de mogelijkheid om over te stappen op de reguliere spoorwegen. Na sluiting van het metersporige net is tussen Haderslev Statsbanegård en Haderslev Amtsbanegård de lijn omgespoord tot normaalspoor om een aansluiting met de haven te realiseren.

Na toetreding Denemarken

Zie Sleeswijk-Holsteinse kwestie voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Nadat het noordelijke deel van de voormalige provincie Sleeswijk in 1920 Deens gebied werd nam de DSB de bedrijfsvoering van de Haderslebener Kreisbahn als rechtsopvolger over.

Literatuur

• Erich Staisch: Der Zug nach Norden. Ernst Kabel Verlag, Hamburg 1994, ISBN 3-8225-0298-7

Zie ook

• Lijst van Deense spoorwegondernemingen
• Lijst van Duitse spoorwegondernemingen

Bronnen, noten en/of referenties

• http://www.toptop.dk/default.asp?ArticleOne=B&S=DK&T=F&R=HAB&D=B2
• http://www.arnum-net.dk/lokalhistorisk-jernbaner.htm