Gregorius Cool

Gregorius Cool
Persoonsgegevens
Geboren	circa 1570
Overleden	1629
Geboorteland	Nederland
Beroep(en)	beeldhouwer
Oriënterende gegevens
Jaren actief	1595-1629
	RKD-profiel
Portaal	Kunst & Cultuur

Gregorius Cool (circa 1570 – Gouda, 1629) was stadsbeeldhouwer te Gouda. Hij maakte onder andere het monumentale bordes van het stadhuis. Ook het Lazaruspoortje wordt aan hem toegeschreven.

Leven en werk bewerken

De uit de omgeving van Freiberg of Freiburg^[1] afkomstige Gregorius Cool werkte in het begin van de zeventiende eeuw als stadsbeeldhouwer van Gouda. Op 18 oktober 1614 ging hij in Gouda in ondertrouw met Petronella Aryensdr afkomstig uit Dordrecht. Op 10 april 1615 werd hij als poorter van Gouda ingeschreven, de stad waar hij al geruime tijd werkzaam was. Hij had zijn werkplaats aanvankelijk in de Sint-Janskerk en later Achter de Sint-Janskerk, eerst in een muurhuis aan de noordzijde en vanaf 1617 in een muurhuis aan de zuidzijde van de Sint-Janskerk.

In 1602 kreeg hij de opdracht om het bordes van het stadhuis van Gouda te vervaardigen. Het bordes kwam in 1603 gereed.^[2] In hetzelfde jaar 1603 maakte hij de gevelsteen voor het Heilige Geestweeshuis.^[3] Ook het in 1609 gereedgekomen Lazaruspoortje (ooit de toegang tot het leprozenhuis, nu de toegang tot de tuin van het het Catharina Gasthuis te Gouda) is waarschijnlijk van de hand van Gregorius Cool. Boven de poort is de gelijkenis van "de rijke man en de arme Lazarus" afgebeeld. In 1614 maakte hij de toegangspoort tot het Willem Vroesenhuis (het Oude Mannenhuis) aan de Spieringstraat te Gouda. In Gouda zijn nog diverse graf- en gevelstenen van de hand van Gregorius Cool bewaard gebleven.

Gregorius Cool overleed in 1629 en werd in de Sint-Janskerk te Gouda begraven. In Gouda werd in 1960 de Gregorius Coolstraat naar hem genoemd.

Lazaruspoortje te Gouda (1609)
Beeld links bordes stadhuis
Bordes stadhuis van Gouda (1603)
Beeld rechts bordes stadhuis
Willem Vroesenhuis te Gouda (1614)

Zie ook bewerken

Lijst van Nederlandse beeldhouwers

Bronnen

Schouten, J. Wie waren zij? Een reeks van Goudse mannen en vrouwen die men niet mag vergeten. Alphen aan den Rijn, 1980
Abels, P.H.A.M. e.a. (red.) Duizend jaar Gouda; Een stadsgeschiedenis. Hilversum, 2002
Walvis, Ignatius "Beschryving der stad Gouda". Leiden 1714, herdruk 1972
Oudheidkundige Kring "Die Goude" "Zevende verzameling bijdragen", speciaal nummer naar aanleiding van de restauratie van het Goudse Stadhuis, 1952
Dolder-de Wit, Henny van "De St. Janskerk te Gouda, mensen en monumenten in een oude stadskerk", Stichting Fonds Goudse Glazen
Scheygrond Dr.A. "Goudsche Straatnamen" en "De namen der Goudse straten", Alphen aan den Rijn, 1979 en 1981

Noten

↑ Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie: "afkomstig uit 'Frijberg in't land van Mysen' (Saur)". In "Duizend Jaar Gouda" wordt echter vermeld dat hij een geloofsvluchteling was uit de omgeving van Freiburg (bron Abels 2002:285)
↑ Volgens Ignatius Walvis zou rondom het stadhuis tot 1603 water hebben gelegen, waarover aan de voorzijde een valbrug zou hebben gelegen, zodat het stadhuis in tijd van nood, tijdens de Hoekse en Kabeljauwse twisten, als burcht zou kunnen dienen (bron Walvis 1714:145)
↑ In juni 2015 herplaatst in de museumtuin in Gouda (zie Gevelsteen terug in museumtuin)

Zie de categorie Gregorius Cool van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[1] Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie: "afkomstig uit 'Frijberg in't land van Mysen' (Saur)". In "Duizend Jaar Gouda" wordt echter vermeld dat hij een geloofsvluchteling was uit de omgeving van Freiburg (bron Abels 2002:285)

[2] Volgens Ignatius Walvis zou rondom het stadhuis tot 1603 water hebben gelegen, waarover aan de voorzijde een valbrug zou hebben gelegen, zodat het stadhuis in tijd van nood, tijdens de Hoekse en Kabeljauwse twisten, als burcht zou kunnen dienen (bron Walvis 1714:145)

[3] In juni 2015 herplaatst in de museumtuin in Gouda (zie Gevelsteen terug in museumtuin)

[1]

[2]

[3]