Gierzwaluwen
Gierzwaluwen (Apodidae) zijn een familie van vogels uit de orde van de gierzwaluwachtigen (Apodiformes).[1] De vogels zijn zeer sterk aangepast aan een leven in de lucht en het vangen van vliegende insecten. Ze lijken erg op gewone zwaluwen. Gewone zwaluwen zijn echter vogelsoorten uit een totaal andere orde. Gierzwaluwen behoren tot de orde gierzwaluwachtigen (Apodiformes), terwijl gewone zwaluwen zangvogels (Passeriformes) zijn. De sterke overeenkomst in vliegbeeld en leefwijze is een mooi voorbeeld van convergente evolutie.
| Gierzwaluwen | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
| Gierzwaluw | |||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||
| |||||||||
| Familie | |||||||||
| Apodidae Hartert, 1897 | |||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||
Gierzwaluwen op  Wikispecies
| |||||||||
| |||||||||
De wetenschappelijke naam Apoda komt van het Oudgriekse ἄπους (ápous), wat betekent "zonder poten". Gierzwaluwen hebben pootjes die tijdens het vliegen niet zichtbaar zijn. Ook in de heraldiek worden gierzwaluwen vaak zonder poten afgebeeld. Soms zijn de voeten met scherpe klauwtjes zichtbaar. Hiermee kunnen zij zich vastklampen aan een verticaal object. Bijvoorbeeld een rotswand, muur, dakpan, nestkast of neststeen. Vrijwillig zullen ze nooit op een horizontaal vlak landen.
In het voorjaar van 2020, in de nacht van 5 op 6 april, werd de jaarlijkse vogeltrek van zwaluwen en gierzwaluwen naar de noordelijke landen rampzalig. Dit was het gevolg van extreem slechte weersomstandigheden nabij Griekenland. Duizenden dode en gewonde vogels werden waargenomen.[2]
TaxonomieBewerken
De volgende geslachten zijn bij de familie ingedeeld:[1]
- Tribus Cypseloidini
- Cypseloides Streubel, 1848 (8 soorten)
- Streptoprocne Oberholser, 1906 (5 soorten)
- Tribus Collocaliini
- Aerodramus Oberholser, 1906 (salanganen, 27 soorten, soms soorten in geslacht Collocalia)
- Collocalia Gray, GR, 1840 (salanganen, 4 soorten)
- Hydrochous Brooke, 1970 (1 soort: Reuzensalangaan)
- Schoutedenapus De Roo, 1968 (2 soorten)
- Tribus Chaeturini
- Chaetura Stephens, 1826 (11 soorten)
- Hirundapus Hodgson, 1837 (stekelstaartgierzwaluwen, 4 soorten)
- Mearnsia Ridgway, 1911 (2 soorten)
- Neafrapus Mathews, 1918 (2 soorten)
- Rhaphidura Oates, 1883 (2 soorten)
- Telacanthura Mathews, 1918 (2 soorten)
- Zoonavena Mathews, 1918 (3 soorten)
- Tribus Apodini - typische (of gewone) gierzwaluwen
- Aeronautes Hartert, 1892 (3 soorten)
- Apus Scopoli, 1777 (17 soorten, onder andere gierzwaluw)
- Cypsiurus Lesson, 1843 (palmgierzwaluwen, 2 soorten)
- Panyptila Cabanis, 1847 (2 soorten)
- Tachornis Gosse, 1847 (3 soorten)
- Tachymarptis Roberts, 1922 (2 soorten, onder andere alpengierzwaluw)
Bronnen, noten en/of referenties
|
| Families van de gierzwaluwachtigen (Apodiformes) |
|---|
|
Boomgierzwaluwen · Dwergnachtzwaluwen · Gierzwaluwen · Kolibries |