Gerhardes Laurentius Ensink

Gerhardes Laurentius Ensink (Borne, 8 november 1921 – Waalre, 21 februari 1996) was een Nederlandse verzetsstrijder tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ensink werd samen met de agent Harmen Koopmans (1920-1945), in de nacht van 6 op 7 oktober 1944 in de omgeving van Dokkum, boven Friesland geparachuteerd. Hij maakte deel uit van de Zendgroep “Vuurtoren”, een zendgroep die was samengesteld uit radiotelegrafisten van het Bureau Inlichtingen (BI). Hij verzorgde als radiotelegrafist het radiocontact tussen de Groep Packard en het BI in Eindhoven. Hij was actief tot 10 november 1944. Daarna moest hij onderduiken. Na de bevrijding van Nederland meldde hij zich bij het BI in Eindhoven terug.

Engelandvaarder

Voordat Ensink met een coaster vanuit Delfzijl naar Zweden uitweek was hij stuurman op de grote vaart. In Zweden werd hij geselecteerd om te worden opgeleid tot agent bij het Bureau Inlichtingen (BI). In Londen volgende hij de opleiding tot agent bij het BI. Het BI werkte nauw samen met de Engelse Secret Intelligence Service (SIS). Na zijn opleiding tot radiotelegrafist was hij gereed om boven bezet Nederland te worden geparachuteerd.

Opdracht

Ensink had de opdracht om samen met de radiotelegrafisten van de zendgroep “Vuurtoren” het radiocontact te verzorgen tussen de Groep Packard en het BI in Eindhoven. De zendgroep droeg dezelfde codenaam als Karel August Mans (1913-1981), de leider en de organisator van de zendgroep.

Plaats van tewerkstelling

Na hun parachutering in de nacht van 6 op 7 oktober 1944 werden de agenten Ensink en Koopmans door Karel Mans in Dokkum opgevangen. Ensink kreeg een onderduik- en seinadres in Friesland. Koopmans werd voor een onderduik- en seinadres door Mans naar de stad Groningen overgebracht. Bij het transport van het materiaal ging Mans zeer roekeloos te werk. Zo fietste Mans van Friesland naar Groningen met een beschadigde Radio-Tetelefonie (RT) set van Koopmans in zijn fietstassen. Alsof het niet genoeg was had hij de codeboeken op zijn bagagedrager gebonden. Het had er alles van weg dat hij een arrestatie uit wilde lokken. Gelukkig werd Mans niet aangehouden. In Friesland bouwde Ensink een goed radiocontact op. Van uit zijn seinadres verzond hij berichten die hem door de medewerkers van de Groep Packard en andere verzetsorganisaties werden aangeboden. Tijdens zijn radiocontacten met het BI maakte Ensink gebruik van de codenamen; Bas, Margarine, G.Jurgens en Jung. Tijdens zijn contacten in “het veld” gebruikte hij de schuilnaam; W.A.Leusink.

De arrestatie van Karel Mans

Op 10 november 1944 werd Karel Mans in de stad Groningen door de Sicherheitsdienst (SD) gearresteerd. Tijdens het verhoor werd hij zwaar gefolterd. Hij was niet tegen de gebruikte verhoormethode bestand. Hij sloeg door. Na de arrestatie van Mans was de SD in de gelegenheid om de gehele Zendgroep “Vuurtoren” op te rollen. Er werden zenders uitgepeild. Op diverse plaatsen werden huiszoekingen verricht. Er werden mensen gearresteerd en een enkeling werd ter plaatse dood geschoten. Toen in Friesland het bericht bekend werd dat Karel Mans had doorgeslagen werd Ensink door leden van Friese Knokploegen (KP) achterna gezeten. Men ging ervan uit dat Ensink met Mans had samengespannen en dat Ensink aan de dood van hun strijdmakker medeplichtig was. Ensink beëindigde zijn opdracht en hij dook onder. Na de bevrijding van Nederland meldde hij zich bij het BI in Eindhoven terug. Koopmans werd op 10 november 1944 door de SD gearresteerd. Hij werd op 8 maart 1945 bij de “Woeste Hoeve” op de weg naar Apeldoorn samen met nog 116 verzetsstrijders terechtgesteld.

Onderscheidingen

Bronzen Kruis

• Het Bronzen Kruis, KB nr.8 van 30 augustus 1948.

Bronnen

• Loe de Jong: 'Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog'.

• Dr Jan Marginus Somer: 'Zij sprongen in de nacht, De Nederlandse Inlichtingendienst te Londen in de jaren 1943 –1945', uitgeverij van Gorcum & Comp. N.V. (G.A. Hak & drs H.J. Prakke), Assen – MCML, mei 1950.

• Frank Visser: 'De Bezetter Bespied, De Nederlandse Geheime Inlichtingendienst in de Tweede Wereldoorlog', uitgeverij Thieme – Zutphen, oktober 1983.