Gegist bestek

Gegist bestek is een schatting van de positie die vanuit de vertrekpositie aan de hand van de koers en afgelegde afstand bepaald wordt. Deze methode wordt gebruikt als er nog geen directe plaatsbepaling mogelijk is.

Een voorbeeld van de dead reckoning techniek

Voor gegist bestek is het noodzakelijk de koers, snelheid en het tijdsverschil zo nauwkeurig mogelijk te bepalen, evenals de mogelijke storende invloeden daarop. Dit kan een navigator zelf doen, maar tegenwoordig zijn er systemen die zelf een gegist bestek bepalen aan de hand van richting- en afstandsensoren. Een voorbeeld hiervan is traagheidsnavigatie.

Om een voldoend nauwkeurig gegist bestek te verkrijgen, moet rekening worden gehouden met de vorm van de Aarde. Deze wordt wel benaderd door de bol, maar een referentie-ellipsoïde volgt deze vorm over het algemeen beter. Het gegist bestek kan daarbij worden bepaald met grootcirkelnavigatie of loxodroomnavigatie.

De gegist bestek-methode wordt wel als een aanvullend systeem gebruikt bij satellietnavigatie.

Voertuignavigatie

Bij voertuigen kan dit eenvoudig gebeuren door sensoren die in het systeem geïntegreerd zijn. De afgelegde afstand wordt bijvoorbeeld bepaald door middel van een wielsensor of odometer. Deze telt het aantal omwentelingen, die het wiel maakt sinds het object het vertrekpunt verlaten heeft. Om de richtingveranderingen te bepalen kunnen verschillende technieken worden toegepast.

• het gebruik van een kompas;
• wielsensors in de voorwielen. Doordat in een bocht het binnenwiel langzamer ronddraait dan het buitenwiel kan bepaald worden welke hoek wordt gemaakt en dus in welke mate de richtingverandering plaatsvindt;
• een hoeksnelheidssensor (gyroscoop).

Vaartuigen

Ook bij vaartuigen kan de verplaatsing ten opzichte van het omringende water worden bepaald door middel van een log. Deze meet de vaart, g.w.z. de snelheid, wat afhankelijk van het type log de vaart door het water is, de vaart over de voorsteven of de vaart over de grond. De afgelegde weg of verheid is hiervan af te leiden.

Onderzeeboten maken gebruik van deze techniek als zij lange tijd onder water varen en geen radio-ontvangst hebben. Als niet rechtstreeks de vaart over de grond wordt bepaald, moet nog wel voor de stroming van het water worden gecompenseerd. Vooral in de buurt van een riviermonding kan dat problemen opleveren.