Gebruiker:RJB/Bijbel

De Bijbel in verschillende geloofsovertuigingen

Jodendom

Zie ook Hebreeuwse Bijbel

De Tenach (Hebreeuws: תנ"ך - Tanach) is het voornaamste boek in het jodendom. Tenach is een Hebreeuws acroniem dat is gevormd uit de eerste letters van de drie onderdelen waaruit het is opgebouwd:

1. T van Thora (Wet; onderricht)
2. N van Newie'iem (Profeten)
3. CH van Ketoewiem (Geschriften). De uitspraak van de k-klank aan het begin van het woord ketoeviem verandert in een ch-klank aan het einde van het woord Tenach.

De Hebreeuwse versie van het woord 'Tenach' is 'Tanach'; een alternatieve naam is Mikra wat 'geschrift' betekent. Christenen vertalen 'Tenach' vaak als de Hebreeuwse Bijbel als ze spreken over het joodse heilige geschrift, synoniem voor wat onder christenen bekend staat als het Oude Testament.

In tegenstelling tot de meeste christenen, lezen Joden de Bijbel in de grondtaal, het Hebreeuws. Vaak lezen ze belangrijke commentaren, zoals dat van Rasjie, mee, zodat de traditie levend blijft.

Volgens het Jodendom heeft God aan Mozes ook een mondelinge Thora, gegeven. Deze misjna vormt samen met de commentaren erop de Talmoed.

Ook de boeken van de Septuagint zijn van Joodse oorsprong. Omdat christenen met de septuagint meenden hun gelijk te kunnen halen, heeft het Jodendom deSeptuagint aan de christenen gelaten en zich toegelegd op het Hebreeuws.

Overigens zijn op een enkele uitzondering na ook de boeken van het Nieuwe Testament ontstaan in een Joods milieu.

Christendom

zie ook Bijbel (christendom)

Rooms Katholiek

De Rooms Katholieke Kerk erkent als Bijbel:

• Het Oude Testament; dit komt overeen met de Tenach
• De Deuterocanonieke boeken: boeken die uit de Griekse vertaling van het Oude Testament, de Septuagint komen, maar niet in de Hebreeuwse Bijbel staan.
• Het Nieuwe Testament
• Het Rooms-katholicisme legt de nadruk op het Nieuwe Testament meer in het bijzonder op de Evangeliën, hetgeen onder meer blijkt uit de liturgia verbi (dienst van het woord) tijdens de H. Mis. De eerste lezing (lectio prima) komt doorgaans uit het Oude Testament, gevolgd door een graduale of tussenzang. De tweede lezing wordt genomen uit de handelingen der Apostelen, of de apostolische brieven. Het hierop volgende Alleluia luidt de Evangelielezing (Evangelium). Vaak wordt het Evangelieboek in plechtige processie naar de lessenaar gedragen. Vaak wordt het Boek voor de lezing ook nog bewierookt. De eerste twee lezingen worden verzorgd door een lector, terwijl het Evangelie wordt gelezen door een diaken, of door de priester als er geen diaken aanwezig is.
  • Naast De bijbel wordt ook de traditie gezag toegekend: indien kerkvergaderingen of kerkvaders zich specifiek ergens over uitlaten en daarin een katholieke traditie vertegenwoordigen, heeft de uitspraak leergezag. Dit is van belang, omdat in de Katholieke traditie van oudsher meer ruimte is voor allegorische bijbeluitleg dan in het protestantisme, en men op deze manier een al te subjectief omgaan met de Bijbel voorkomt. Eeuwen lang kende de Katholieke Kerk aan de traditie en het kerkelijk leergezag een grotere waarde toe dan aan de Heilige Schrift zelf. Dit is wel in verband gebracht met de contrareformatie, waarin de traditie werd geplaatst tegenover het Sola scriptura van het protestantisme. Pas aan het einde van negentiende eeuw lijkt de Schrift in de Katholieke Kerk meer serieuze aandacht te krijgen. Onder paus Leo XIII met de oprichting van de Pauselijke Bijbelcommissie, onder paus Pius X gevolgd door de oprichting van het Pauselijk Bijbelinstituut. Beide instellingen hadden evenwel vooral een apologetisch karakter, waar men vooral zocht de katholieke (en dus authentiek geachte) interpretatie van de Bijbel te beschermen tegen inzichten van de moderne Bijbelwetenschap. Voorop stond daar dat de Bijbel bestudeerd moest worden als Spiritu Sancto inspirante (geïnspireerd door de Heilige Geest).
  • Eeuwenlang gold de Vulgaat als enig juiste vertaling van de Heilige Schrift. Het Hebreeuws en het Grieks werden gezien als hulpwetenschappen om de Vulgaat beter te kunnen interpreteren. Nog in de jaren '30 van de twintigste eeuw werd het een aantal Nederlandse Biblisten, waaronder de latere kardinaal Alfrink, door Romeinse instanties verboden om een Pericopenboek (met teksten uit het Nieuwe Testament) op iets anders te baseren dan op de Vulgaat. Hun boek Epistels en Evangelien volgens het Romeinsch Missaal verscheen in 1938 en was inderdaad niet gebaseerd op de oorspronkelijke teksten.

Grieks orthodox

De canon is bijna gelijk aan die van de Rooms Katholieke kerk; men erkent daarnaaast ook het gebed van Manasse en 1 Esdras. In de Grieks orthodoxe religie heeft de bijbel een belangrijke liturgische betekenis. De Bijbel wordt gelezen in de Byzantijnse tekst van het Nieuwe Testament en de Septuagint. De Bijbel is gezaghebbend, mits gelezen in verbinding met de traditie en de Kerkvaders.

Protestantisme

Het protestantisme is ontstaan in een tijd waarin men weer meer belangstelling kreeg voor de grondtaal. Daarom vertaalde men het Nieuwe Testament vanuit het Grieks en het Oude Testament uit het Hebreeuws. Als vanzelf kwamen daardoor de vragen rond de canon weer op tafel te liggen. Na enig aarzelen werd de canon van het Nieuwe Testament bevestigd, het Oude Testament werd teruggesnoeid tot de boeken van de Hebreeuwse Bijbel. Aanvankelijk werden de apocrief genoemde boeken nog wel afgedrukt in protestantse Bijbels, maar geleidelijk raakten ze in onbruik.

• De protestantse traditie belijdt het sola scriptura; niet de traditie maar alleen de Schrift. De schrift bevat alles wat een mens nodig heeft om behouden te worden. Hiermee is verbonden de leer van de helderheid van de schrift: de Heilige Geest verlicht het hart van de lezer, zodat hij het zal verstaan.
• (Conservatieve) Protestantse Bijbeluitleg neemt de tekst zoals bedoeld door de eerste schrijver en zoals verstaan door de eerste lezers, dat wil meestal zeggen letterlijk, niet allegorisch.
• Daarnaast wordt de tekst in context genomen, dat wil zeggen dat men hem begrijpt vanuit wat er aan voorafgaat en wat er op volgt, dat hij vergeleken wordt met "parallelle gedeelten", bijvoorbeeld een Evangelietekst wordt vergeleken met de erop gelijkende tekst uit de andere evangelieën; tenslotte met de gehele Bijbel.
• Het Oude Testament wordt gelezen in het licht van het nieuwe.
• In orthodox protestantse kerken wordt veelal vereist dat ambtsdragers een verklaring ondertekenen waarin ze zeggen dat de belijdenisgeschriften overeenstemmen met de biijbel, waardoor het in de praktijk vaak is schrift en belijdenis.

Vrijzinnigheid en rechtzinnigheid

Rechtzinnige christenen geloven dat de Bijbel het geïnspireerde Woord van God is. In de 18e eeuw kwam onder invloed van de Verlichting de schriftkritiek en de historische bijbelkritiek op. Er werden kritische vragen gesteld over de echtheid van de bijbelboeken en de daarin beschreven wonderen. Hieruit kwam de visie voort, dat Christus louter als voorbeeld moest worden gezien. Rechtzinnige christenen houden vast aan de goddelijke oorsprong van de Bijbel, maar de meesten zijn het er wel over eens dat de persoonlijkheid van de schrijvers en de cultuur waarin ze leefden wel invloed hebben op de tekst. De Deense filosoof Søren Kierkegaard uit kritiek op dié leeswijze van de bijbel waarin commentaar en exegese een allesoverheersende plaats innemen: dat leidt de aandacht slechts af van de persoonlijke toe-eigening van de inhoud van een tekst. Dit intellectualisme is er volgens Kierkegaard de oorzaak van ‘dat niemand de bijbel nog op een menselijke wijze leest’. De neo-orthodoxie (Karl Barth) stelt dat het van minder belang is of de tekst historisch juist is, dan dat ze voor de lezer personlijk Gods Woord wordt.

Islam

De Koran verwijst veelvuldig naar verhalen over personen uit de Bijbel, maar de bijzonderheden die de Koran over deze personen geeft, wijken doorgaans af van wat de Bijbel erover zegt. De Koran (ook wel Qur'an genoemd) spreekt tevens met respect over de islamitische Heilige Boeken, de Thora (Tawrat), de Psalmen (Zaboer) en het Bijbelse Evangelie (Indjil), waardoor volgens de islam God in vroeger tijden eveneens tot de mensen heeft gesproken. Zo verwijst de Koran naar de Bijbel als een boek met daarin een Groot Licht. Men gelooft echter dat de Koran de laatste en beslissende openbaringen van God bevat en dat de andere Heilige Boeken veranderd en/of vervalst zijn.

Syncretisme

Syncretisme, het pogen verschillende godsdiensten te laten fuseren, is van alle tijden. Ook in onze moderne tijd zijn veel mensen ongelukkig met de religieuze verscheidenheid. Op verschillende tijden en op verschillende manieren is dan ook getracht alle godsdiensten te fuseren tot één. Dogma's die men binnen de godsdienst aantreft staan dit proces in de weg; niet iedereen kan immers zo'n dogma aanvaarden. De Bijbel zal binnen het Syncretische stromingen dan vaak ook niet-dogmatisch worden opgevat, wat niet wil zeggen dat individuen binnen de stroming geen dogma mogen aanvaarden. Aanhangers van godsdiensten die wel dogma's kennen, vinden dat de kern van hun boodschap in dit syncretisme verloren gaat. Voorbeelden van moderne syncretistische stromingen zijn Theosofie, Anthroposofie, Bahai, Christian Science, Vrijmetselarij, New Age. De rol van de Bijbel in deze bewegingen is die van heilig boek onder andere; men leest uit de Bijbel, de Koran, de geschriften van de grondlegger enz. Bijvoorbeeld: Bijbel (vrijmetselarij).

overige

Jehova getuigen

De Bijbel (volgens de protestantse canon) is volgens Jehova getuigen woordelijk geïnspireerd. De Bijbel moet zo letterlijk mogelijk worden geïnterpreteerd. Omdat de reeds bestaande Bijbelvertalingen werden beïnvloed door "heidense filosofieën en onschriftuurlijke overleveringen"en door hogere kritiek", hebben zij een eigen vertaling vervaardigd: de Nieuwe-Wereldvertaling, die overigens gebaseerd is op eerdere vertalingen in het Engels.

Mormonen

De Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen aanvaardt vier standaardwerken als heilige schriftuur: de Bijbel, het Boek van Mormon, de Leer en Verbonden en de Parel van Grote Waarde.

Bronnen, noten en/of referenties