Gebruiker:ElKonquistador/Leuven Vlaams

Mee bezig Aan deze pagina of deze sectie wordt de komende uren of dagen nog druk gewerkt. Klik op geschiedenis voor de laatste ontwikkelingen.

Leuven Vlaams was een periode in de geschiedenis van de Belgische politiek die in de jaren 1960 leidde tot de oprichting van de Université Catholique de Louvain in Louvain-la-Neuve waarmee de feitelijke splitsing van de Katholieke Universiteit Leuven in een afzonderlijke Nederlandstalige en Franstalige universiteit tot stand kwam.

Voorgeschiedenis

Toen in april 1930 de Nederlandstalige Genste Universiteit haar deuren opende, betekende dit een zware concurrentie voor de Katholieke Universiteit Leuven. Talrijke Vlaamsgezinde organisaties, waaronder het Algemeen Vlaamsch Hoogstudentenverbond, riepen immers studenten op om in Gent, en niet in Leuven te gaan studeren.

Om de vlucht van Vlaamse studenten naar Gent te voorkomen of af te remmen, belisten de verantwoordelijke bischoppen om vanaf 1931 een groot aantal colleges te vernederlandsen. Ook werd er een nieuwe, Vlaamsgezinde vice-rector aangesteld, Mgr. Karel Cruysberghs. De volgende jaren zette de vernederlandsing zich door met de aanstelling van een zeventigtal Nederlandstalige hoogleraren en de geleidelijke vernederlandsing van de administratie. Door deze inspanningen, en door het vertrek van de meest radicale Vlaamsgezinde studenten naar Gent, bekoelde de spanningen tussen de Vlaamsgezinde studenten en de nog steeds overwegend Franstalige universiteit enigszins. De eis van het KVHV om de Franstalige afdeling naar Wallonië te verhuizen werd echter niet verhoord. Hierna bleef het lange tijd rustig in Leuven, mede door het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog.

De taalproblemen staken echter begin jaren 1950 opnieuw de kop op. Ondanks het feit dat de meeste colleges nu volledig gesplitst waren, de administratieve tweetaligheid voltooid was en er meer en meer Vlaamse studenten en professoren naar Leuven kwamen, bleef de indruk bestaan dat de Leuvense universiteit een Franstalig bastion bleef, waar slechts enkele toegevingen gedaan waren aan de Vlamingen om de gemoederen te bedaren. Ook bestond bij de Vlaamse Beweging de vrees dat indien de Leuvense universiteit Franstalig zou blijven, zij als een bruggenhoofd zou dienen voor de verdere verfransing van Vlaanderen, via Leuven naar Brussel.

Jaren '60

In oktober 1960 overtrof het aantal Vlaamse studenten voor de eerste maal in de geschiedenis het aantal Franstalige studenten aan de universiteit van Leuven. Bovendien werd er verwacht dat die vernederlandsing zich verder zou doorzetten en zou versnellen. De Vlaamse professoren en studenten konden het steeds moeilijker verdragen dat zij les gaven of volgden aan een universiteit die de jure nog altijd Franstalig was en waar het Frans een blijvende voorkeursbehandeling kreeg. Terzelfder tijd groeide bij de Franstalige afdeling het gevoel dat zij een minderheid werden en dat zij steeds minder aanvaard werden. In een communautair reeds beladen tijdperk zorgde deze ontwikkelingen ook in Leuven voor groeiende spanningen tussen de twee taalgemeenschappen. Door de staatshervorming van 1961 onder de regering-Lefèvre I die meer nadruk legde op het territoriumbeginsel in plaats van het personaliteitsbeginsel, kwamen de aan Franstaligen verleende faciliteiten in Leuven op de helling te staan. Met de steun van de Leuvense bourgeoisie richtten de Franstalige professoren, die de taalspanningen als een grote bedreiging beschouwden, de drukkingsgroep ACAPSUL (Association du Corps académique et du Personnel scientifique de l'Université de Louvain). Een van de eisen van deze drukkingsgroep was dat Leuven net als Brussel een Franstalig statuut moest krijgen, waarmee de verfransing definitief zou worden. Een minimumeis was dat de reeds verworven rechten voor Franstaligen gewaarborgd zouden blijven.

Met de eisenbundel van ACAPSUL werd het verzet van de Vlaamse studenten, onder leiding van het Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond, steeds groter en luider. Op 13 maart 1964 publiceerde de KVHV-Leuven in haar ledenblad Ons Leven voor het eerst de eis dat de Franstaligen moesten verhuizen naar een campus op Waals grondgebied. In de talrijke studentenmanifesaties in de binnenstad begon men de slogan "Walen buiten!" te gebruiken.

In een poging de communautaire gemoederen te bedaren, organiseerde rector Honoré van Waeyenbergh in februari 1962 een commissie met Nederlandstalige en Franstalige professoren en studenten. Bedoeling was een oplossing te zoeken, evenwel met behoud van de tweetalige universiteit op eentalig grondgebied. De rectorale commissie faalde echter en werd in april van datzelfde jaar reeds vervangen door een bisschoppelijke commissie. Daar werd beslist dat Mgr.van Waeyenbergh moest vertrekken en dat hij zou opgevolgd worden door de tweetalige Waal Mgr. Albert Descamps. Alle leidinggevende functies aan de top van de universiteit werden vervolgens verdubbeld met voor elke functie naast een Franstalige nu ook een Nederlandstalige. Ook beslisten men alle faculteiten te splitsen.

De reacties op dit compromis waren in eerste instantie positief. Aan Franstalige kant was men verheugd omdat men met het compromis de toekomst van de tweetalige universiteit verzekerd zag, aan Nederlandstalige kant was men verheugd dat alle faculteiten vanaf oktober 1963 eindelijk gesplitst zouden worden.

De communautaire vrede was echter van korte duur. Onder meer door de enorme uitbreiding van de universiteit, zowel qua studentenaantal als qua campussen en administratieve diensten, kwam de verhuis van de Franstalige afdeling naar Wallonië opnieuw aan de orde. Vooral het plan om een driehoeksuniversiteit Leuven-Woluwe-Waver te maken, stootte bij de Vlamingen op veel protest. Men vreesde immers dat er daardoor een grote verfransingsdruk op Leuven zou ontstaan. Het interview in november 1965 van de algemeen beheerder van de Franstalige afdeling in een Franstalig studentenblad waarin deze voorspelde dat de driehoek Leuven-Woluwe-Waver deel zou gaan uitmaken van Groot-Brussel, zette het vuur definitief aan de lont. Vele studentenmanifestaties werden georganiseerd en de slogan "Walen buiten!" die tot dan toe vooral gebruikt werd door de meer radicaal-Vlaamsgezinde studenten, werd gemeengoed. In december 1965 pleitte zelfs de parlementaire fractie van de CVP openlijk voor de verhuis van de Franstalige afdeling naar Wallonië.

Verder universitair en bisschoppelijk beraad in de lente van 1966 had tot gevolg dat de bisschoppen een verregaande autonomie van de beide afdelingen goedkeurde, maar zij verzette zich wel fel tegen een mogelijke geografische splitsing. Van twee katholieke universiteiten in België kon immers geen sprake zijn. De Vlamingen namen echter geen genoegen met het akkoord en verzetten zich er fel tegen. In heel Leuven werden zwarte vlaggen opgehangen en de studenten organiseerden met het goedkeuren van het meerendeel van de Nederlandstalige professoren een algemene studentenstaking. De taalkwestie kwam vervolgens op de politieke agenda. Op 15 juli verklaarden de bisschoppen de kwestie over te laten aan het politieke gezag. De voorgestelde maatregelen konden echter de Vlamingen niet overtuigen.

Bronnen

pp. Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse Beweging, Lannoo, 1998, 2296-2301

Externe links

• Universiteitsarchief Leuven

Categorie:Vlaamse Beweging Categorie:Geschiedenis van Vlaanderen Categorie:Leuven Categorie:Opstand