Gebruiker:Gomber/textielvoorbehandeling
De voorbehandeling van textiel of doek kan uit verschillende processen bestaan. De voorbehandeling is bedoeld om het doek geschikt te maken voor verdere veredeling, zoals bijvoorbeeld verven, drukken of het aanbrengen van specifieke eigenschappen (bijvoorbeeld brandwerend- of waterafstotend maken). De volgende processen komen in de doekvoorbehandeling voor:
- zengen
- ontsterken
- merceriseren
- afkoken en bleken
Zengen en ontsterken bewerken
Voor zengen en onsterken wordt veelal gebruikt gemaakt van de zengmachine. Het doek kan op deze machine alleen gezengd worden, alleen ontsterkt worden of gezengd en ontsterkt worden.
Zengen bewerken
Ruwdoek-weefsels, dat zijn weefsels die uit de weverij komen en nog geen verdere behandeling hebben ondergaan, gemaakt van vezelgarens vertonen vaak een wat harig opppervlak. Dit wordt veroorzaakt door uitstekende vezeleindjes. Dit vezeldons kan bij verdere behandeling van het doek bijvoorbeeld grijssluier veroorzaken bij het verven of leiden tot onscherpe patronen bij het drukken. Dit vezeldons kan verwijderd worden op een zengmachine. Hierdoor krijgt het doek een glad oppervlak. Dit is vaak de eerste behandeling tijdens de voorbehandeling van textiel. Op een zengmachine wordt het vezeldons weggebrand. Dit wegbranden wordt zengen genoemd. Het weefsel wordt hierbij over een gasvlam geleid over de volle breedte van het doek. Het zengeffect is hierbij afhankelijk van de afstand van de gasbrander tot tot het doek en van de snelheid van het doek. Er kunnen ook meerdere branders gebruikt worden. Hiermee is het mogelijk om beide zijden van het doek tegelijk te zengen of om meerdere malen aan één kant te zengen. Na het zengen wordt, om eventuele vonken te doven, het doek door een waterbad geleid of tussen twee walsen gevoerd.
Ontsterken bewerken
In de weverij worden kettingdraden vaak voorzien van een sterksel. Dit wordt gedaan om draadbreuk tijdens het weven te voorkomen. Dit sterksel geeft bij verdere veredeling van het doek vaak problemen en moet daarom weer uit het doek gehaald worden. Dit wordt ontsterken genoemd. De wijze van verwijderen van het sterksel is afhankelijk van de receptuur van het sterksel. Bij sterksels op basis van zetmeel, moet het doek geïmpregneerd worden met een stof die zetmeel afbreekt. Hiervoor worden vaak bacteriënamylasen gebruikt. De tijd die nodig is om het sterksel af te breken is van meerdere factoren afhankelijk, zoals de temperatuur en pH-waarde.