Gebruiker:BeeBringer/Ondernemingsplan

Een ondernemingsplan, ook wel businessplan of bedrijfsplan genoemd, is een beschrijving en een onderbouwing van de plannen van een bepaald bedrijf dat soms nog moet worden opgericht. Het ondernemingsplan betreft de ontwikkeling en de gewenste resultaten van dat bedrijf over een bepaalde periode.

Voorbeeld ondernemingsplan

Overzicht

Definitie

Meestal wordt een ondernemingsplan geassocieerd met het oprichten van een nieuwe onderneming of het overnemen daarvan. In de praktijk blijken juist gevestigde ondernemers vaak een plan te schrijven dat aangeeft waar hun onderneming binnen een bepaalde periode zal staan. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, wordt een ondernemingsplan dus niet alleen gebruikt door starters maar ook door ervaren organisaties (zie voorbeelden).

Volgens de definitie van Bruyland geeft een ondernemingsplan daarom een volledige beschrijving van de onderneming en van de manier waarop deze onderneming omgaat, en in haar toekomst denkt om te gaan, met de eisen en de voorwaarden die de omgeving aan haar stelt. Hij beperkt dus de definitie niet tot nog op te richten bedrijven. In een ondernemingsplan moeten, volgens Bruyland, in ieder geval de volgende vragen duidelijk beantwoord worden: Wat wil ik? Wat kan ik? Wat ga ik doen. Het Agentschap Ondernemen, het aanspreekpunt van de Vlaamse overheid voor ondernemers, benadrukt het uiteindelijke doel van het ondernemingsplan, namelijk het achterhalen van de haalbaarheid van de onderneming. In haar definitie vindt men de onderdelen van het ondernemingsplan terug. Dit zijn: de activiteiten, het product, de markt, de mensen en de financiering.

Functie

De bedrijfskunde onderscheidt de volgende mogelijke functies van een ondernemingsplan: het kan als visitekaartje dienen, een beleidsinstrument zijn, een denkoefening en/of een hulpmiddel bij financiering. Speciale ondernemingsplannen zijn het strategisch plan en het crisisplan. Een ondernemingsplan, waarin de strategische ontwikkeling van de onderneming centraal staat wordt ook wel een strategisch plan genoemd. Als een ondernemingsplan dient om een voortzetting van een bedrijf na een faillissement te onderbouwen, wordt ook wel gesproken van een crisisplan of overlevingsplan.

Geschiedenis

De geschiedenis van het ondernemingsplan hangt nauw samen met de geschiedenis van de ondernemer of onderneming. Het ondernemerschap is zo oud als de mens zelf. Ondernemingen konden al worden gevonden in Mesopotamie en het Neo-Babylon. Ze kwamen overal in de wereld voor; van Japan, China en koloniaal India tot de recente middeleeuwse ontwikkelingen in Europa en de VS. Ook ondernemingen op grote schaal ontstonden al vrij vroeg in de geschiedenis van de moderne mens.

Een relatief recente pijler in deze geschiedenis is bijvoorbeeld de VOC, die als eerste onderneming aandelen uitgaf. De oprichtingsakte, het staatsprivilege (octrooi) en de vrijbrief met vergaande soevereiniteitsrechten kunnen worden gezien als een ondernemingsplan dat was bedoeld om toekomstige aandeelhouders ertoe over te halen de VOC te financieren. De eerste industriële revolutie die ontstond in Engeland kan ook als een mijlpaal worden gezien. Als eerste land op het continent gevolgd door België. Nederland volgde veel later. Een andere pijler in de Nederlandse geschiedenis van het ondernemingsplan is Willem Albert Scholten. Hij was de eerste Nederlandse ondernemer die een industriële multinational wist op te richten en voor deze plannen financiers wist te overtuigen.

Een van de eerste ondernemerswedstrijden in de wereld, die het indienen een ondernemingsplan als model had, werd begonnen door de Moot Corp. in 1984. Dit model werd daarna snel populair in de Amerikaanse academische wereld. In 1989 werden de ondernemerswedstrijden uitgevoerd op alle voorname Amerikaanse universiteiten.

Onderdelen

Opbouw

De structuur van het ondernemingsplan bestaat vaak uit de volgende onderdelen:

Gangbare rechtsvormen van een midden of klein bedrijf

Ondernemer	Onderneming	Markt	Organisatie	Financiëen
Gegevens	Doelen	Concurrentie	Rechtsvorm	Omzetprognose
Eigenschappen en vaardigheden	Product of dienst	Marketing	Benodigde vergunningen	Rentabiliteitsdrempel
	Haalbaarheidsonderzoek	Promotie	Personeel	Investeringsbegroting
		Prijsstelling	Plaats	Financiering
			Benodigde kennis	Exploitatiebegroting

P's

Bij het schrijven van een ondernemingsplan heeft men het in marketingtermen vaak over het bespreken van de zogenaamde P's. Dit zijn aspecten die ergens in de opbouw aan bod dienen te komen.

• Persoon

Een van de P's staat voor persoon of personeel. Indien het ondernemingsplan de start van een bedrijf beschrijft, worden vaak de persoonlijke gegevens van de startende ondernemer zoals NAW-gegevens, burgerlijke staat, nationaliteit, rekeningnummers, rrn (België) of bsn (Nederland) en CV genoemd. Ook eventuele bestaande inkomsten, schulden en verzekeringen, arbeidsongeschiktheidsverzekering (aov), rechtsbijstandverzekering en een aansprakelijkheidsverzekering, van de ondernemer/onderneming vallen hieronder. Belangrijk bij de start van een bedrijf is het kiezen van een ondernemingsvorm, zoals de eenmanszaak, VOF, BV, CV, NV of maatschap en een onderbouwing voor deze keuze. Bij een bestaande onderneming zal alleen een onderbouwing worden gegeven wanneer er sprake is van een verandering van rechtsvorm. Onder de P van persoon valt ook de P van personeel. Deze P duidt dan op het gehele HRM beleid. Zoals wie is mijn personeel, welke kennis nemen ze mee, welke taken zijn over het personeel verdeeld en wat verdienen ze?

• Product

Het product vormt de basis van de onderneming. In het ondernemingsplan wordt het product daarom zo precies mogelijk beschreven. Het antwoord, op welk voordeel het product oplevert en hoe dit wordt bereikt, is gevraagd. Daarbij dient de schrijver van het plan duidelijk te maken wat de innovatie is die het product biedt. En hoe deze innovatie is beschermd tegen het kopiëren door anderen (zoals een octrooi). Deze uitleg dient betrokkenen te overtuigen van het bestaansrecht van het product. Vaak doet men daartoe ook een sterkte-zwakteanalyse van de onderneming of het product om de haalbaarheid vast te stellen.

• Prijs

Het fundament van de onderneming zijn de financiën. Prognoses over de te behalen omzet, die primair afhangen van de prijs van het product en het aantal verkochte producten, vallen hieronder. Bij welke prijs en afzet wordt er voldoende omzet gegenereerd om de kosten te dekken (break-even point)? Welke kosten zijn nodig om de start te kunnen maken? Hoe wordt het een en ander gefinancierd (krediet of spaargeld). De solvabiliteit is hierbij van belang. Wat zal op grond van de omzetprognose en de investeringsbegroting, de nettowinst in het verloop van de tijd bedragen? Hoe verlopen de beschikbare geldelijke middelen in de tijd (liquiditeitsbegroting)? Met andere woorden, is er op elk moment voldoende geld in de kas?

• Plaats

Een andere P die in een ondernemingsplan naar voren komt is de plaats. Is de onderneming gevestigd in de eigen woning of is er sprake van een bedrijfspand? Hoe is de onderneming bereikbaar: per auto of openbaar vervoer? Bij het bespreken van de omgeving van de onderneming kan worden ingegaan op geografische bijzonderheden zoals de demografische factoren.

• Promotie

De P van promotie vergelijkt de punten uit de interne organisatie van met de concurrentie. Waarom de klant het product verkiest boven die van een concurrent, is voor het bepalen van het bestaansrecht een cruciale vraag. Men kan dit onderbouwen door bijvoorbeeld de USP's te noemen. Ook is de prijs en kwaliteit verhouding in vergelijk met de concurrentie een belangrijk gegeven. Een onderzoek naar de markt valt eveneens hieronder. De marketingmix is hier een belangrijk analysemiddel. In het marketingplan kan men mede op grond hiervan aangeven op welke manier klanten worden bereikt; bijvoorbeeld door gebruik te maken van advertenties, het aanmelden bij zoekmachines, het gebruiken van folders, mailings of tv-spotjes.

Modellen

Middel	Toepassing
Bontje-model	Doe het zelf methode voor ondernemers in het MKB om in stappen een ondernemingsplan te schrijven
Business Box	Een online hulpmiddel om in tien stappen tot een ondernemingsplan te komen
Durham-model	Richt zich met name op de eigenaar in het MKB vanuit een projectmatige blik
EBRAR vragenlijst	Een vragenlijst om een ondernemingsplan te schrijven of te beoordelen gebaseerd op 10 wetenschappelijke principes.
INK-model	Een gangbaar diagnose model voor het Nederlandse MKB
Interactieve Strategisch Management	Op gestructureerde wijze ontwikkelen van een ondernemingsplan door agrariërs
LHV Rekenmodel Ondernemingsplan	De huisarts krijgt met dit model informatie over hoe zijn praktijk heeft gedraaid en kan zodoende een beter plan maken voor de toekomst.

Kritieken

Redenen

Een ondernemingsplan wordt aangeraden door deskundigen om de haalbaarheid van het bedrijf te vergroten. Het is principe zelfs verplicht indien er een krediet nodig is van een bank, of wanneer men in aanmerking wil komen voor een uitkering op grond van het Besluit bijstandverlening zelfstandigen (Bbz.) Dit geldt alleen als men vanuit een bijstandsuitkering een onderneming wil starten of na afloop van een Startperiode vanuit een WW-uitkering. In sommige gevallen kan het ondernemingsplan ook bedoeld zijn om het vertrouwen te winnen van andere partijen, zoals leveranciers of verzekeraars.

Andere redenen om een plan te schrijven zijn het in kaart brengen van de eigen ideeën, hulp bij het managen van de onderneming, het achteraf kunnen vaststellen van de mate van succes, het bestaansrecht van de onderneming aantonen of hulp bij het aanvragen van een financiering.

Overwegingen

De voordelen die het hebben van een ondernemingsplan oplevert en die daardoor een ondernemer kunnen motiveren een dergelijk plan op te stellen zijn:

• het effectiever kunnen aanwenden van schaarse middelen door de sterke en zwakke punten van de onderneming te analyseren.
• het nemen van rationele beslissingen op basis van concrete gegevens.
• het effectief kunnen beoordelen of men de gewenste doelstellingen daadwerkelijk heeft gehaald en daarmee kunnen vaststellen of de gekozen strategie werkt.
• het beter kunnen uitdragen, zowel intern en als extern, van wat men wil bereiken en waar men voor staat.

Ondanks deze voordelen begint een ondernemer in circa de helft van de gevallen zonder een ondernemingsplan. Als reden wordt vaak genoemd dat omstandigheden dusdanig snel wijzigen dat een strak plan de onderneming remt. Voor ondernemers speelt ook de tijd die het opstellen van een ondernemingsplan vraagt. Bij bedrijven in wording bepalen zodoende vaak negatieve institutionele factoren, zoals dwang en nabootsgedrag, of men overgaat tot het maken van een ondernemingsplan.

Ondernemers die willen groeien zijn meer geneigd tot het schrijven van een ondernemingsplan dan ondernemers die dat niet willen. Ondernemers die wel een ondernemingsplan hebben opgesteld beschouwen zichzelf als succesvoller in vergelijking met degenen die dat niet hebben gedaan. Onderzoek heeft nog niet met harde cijfers bevestigd of deze beleving terecht was. Sterker nog, een onderzoek onder de CEO's van de 500 snelst groeiende bedrijven in de VS toonde aan dat slechts 40 procent een ondernemingsplan had geschreven en slechts 12 procent een marktonderzoek had uitgevoerd.

Criteria

Criteria waaraan een ondernemingsplan kan worden getoetst zijn: eenvoud, concreetheid, haalbaarheid en volledigheid. Volgens Sahlman zijn er vier factoren die onderling samenhangen en bepalend zijn voor de onderneming. Deze vier factoren zijn: mensen, kansen, context, risico en beloning. Ze verdienen eveneens elk hun plek. Vanuit het criterium van kredietwaardigheid bekeken, kan men stellen dat dit is bereikt als in het ondernemingsplan de behoeften van de ondernemers overeenkomen met de verwachtingen en criteria van de investeerders of financiers.

De wettelijke bepalingen omtrent de start van een onderneming zijn vastgelegd in de vestigingswet, die voorschrijft welke vergunningen of diploma's ondernemers die een bepaald soort bedrijf willen starten moeten bezitten. De vestigingswetgeving bestaat uit een verzameling wettelijke bepalingen, waarvan de basis in Nederland wordt gevormd door de Vestigingswet bedrijven 1954. België kent zijn eigen bepalingen, zie de Belgische Vestigingswet. Bij het beoordelen van de gang van zaken van een onderneming, bijvoorbeeld na een faillissement, kan de rechter het ondernemingsplan, of het ontbreken daarvan, laten meewegen in zijn uitspraak.

Ondersteuning en onderwijs

Verschillende partijen kunnen bij het opstellen van een ondernemingsplan vooraf ondersteuning bieden, zoals partners, advocaten, accountants , controllers, consultants, banken, Kamer van Koophandel en overheden. Op een gegeven moment zullen de financierende of subsidiërende instanties het plan toetsen op haalbaarheid.. Hierbij kunnen ze al dan niet op verzoek advies geven, waarmee het plan kan worden aangevuld of gewijzigd.

Ondernemingsplannen worden in het onderwijs gebruikt om bepaalde concepten duidelijk te maken, bijvoorbeeld bij economische studies. Studenten die overwegen een eigen bedrijf te beginnen worden door onderwijsinstellingen vaak geholpen bij het schrijven van een ondernemingsplan en het uitvoeren daarvan middels startsubsidies. In de academische wereld valt het verschil tussen een onderzoeksvoorstel voor het aanspreken van gelden van buiten en een ondernemingsplan bovendien steeds meer weg. In het ondernemend onderwijs worden vereenvoudigde ondernemingsplannen gebruikt om onderwijsprojecten of leerbedrijven vorm te geven. Wikiversity heeft een Lunar Boom Town-project, waar studenten van alle leeftijden kunnen samenwerken met het ontwerpen of verbeteren van ondernemingsplannen.

Voorbeelden

De meeste ondernemers die voor de eerste keer een ondernemingsplan opstellen doen dit aan de hand van een voorbeeld.. Voorbeelden van ondernemingsplannen, door verschillende typen bedrijven opgesteld, zijn:

Organisatie	Plan
Kunstencentrum Groep	Ondernemingsplan Kunstencentrum Groep 2009-2012
Nederlands Psychoanalytisch Instituut	Ondernemingsplan 2006 – 2010: Nieuwe tijden, nieuwe wegen
Rijkswaterstaat	Ondernemingsplan; een nieuw perspectief voor Rijkswaterstaat
SLS Wonen	Ondernemingsplan 2008-2012
Stichting Kunstfort Vijfhuizen	Ondernemingsplan 'FORTISSIMO!' 2009-2012
Studentenhuisvester DUWO	Ondernemingsplan 2006–2010

Zie ook

• Financiering
• Ondernemer
• Onderneming
• Planning
• Projectplan
• Strategie
• Rapport

Literatuur

• Houwer, Chris A. (2004). De bouwstenen voor een strategisch ondernemingsplan: verbetering van resultaat en aansturing. ISBN 9013019609. Kluwer
• Mulders, J., van Alphen, K. en de Keizer, R. (1991). Ondernemingsplan: op weg naar een eigen bedrijf. ISBN 9061208866. Elmar
• Hulskemper, P. (1997). Ondernemingsplan. ISBN 9031324167. Bohn Stafleu Van Loghum

Bronnen, noten en/of referenties