Friedrich Silcher

Friedrich Silcher
	Friedrich Silcher
Algemene informatie
Volledige naam	Philipp Friedrich Silcher
Geboren	27 juni 1789
Geboorteplaats	Schnait
Overleden	26 augustus 1860
Overlijdensplaats	Tübingen
Land	Duitsland
Werk
Genre(s)	symfonische muziek, vocale muziek, kamermuziek
Beroep	componist
	(en) Discogs-profiel; (en) IMDb-profiel; (en) MusicBrainz-profiel;
Portaal	Muziek

Philipp Friedrich Silcher (Schnait, nu deel van Weinstadt, Baden-Württemberg, 27 juni 1789 – Tübingen, 26 augustus 1860) was een Duitse componist, die vooral voor zijn liederen bekend is. In Duitsland werd hij als stamvader van het populaire koorrepertoire gezien en als zogenoemde Kleinmeister aangeduid.

In zijn geboortehuis is sinds 1912 het Silcher-Museum aan hem gewijd.

Levensloop bewerken

Jeugd en opleiding bewerken

Silcher was een zoon van een leraar en vanaf zijn vroegste jeugd van de humanistische opvoedingsprincipes van Johann Heinrich Pestalozzi doordrongen. Hij studeerde pedagogie en behaalde zelfs het diploma in 1804. Eerste muzieklessen kreeg hij van Nikolaus Ferdinand Auberlen. Na een cursus in Ludwigsburg en een gesprek met de door hem bewonderde Carl Maria von Weber wijdde hij zich geheel aan de muziek. In Stuttgart studeerde hij piano en compositie bij Conradin Kreutzer en Johann Nepomuk Hummel.

Universiteitsmuziekdirecteur bewerken

Zijn aanstelling in 1817 als muziekdirecteur aan de Eberhard-Karls-Universiteit Tübingen vormde de basis voor zijn veelzijdig artistiek talent. Deze functie behield hij tot 1860. Samen met de Zwitserse componist en muziekpedagoog Hans Georg Nägeli, die op zijn beurt een vriend van Pestalozzi was, richtte hij in Tübingen een academische zangvereniging (Akademische Liedertafel) op. In 1839 volgde nog de oprichting van een eigen oratoriumvereniging. Als medeoprichter van de Schwäbische Sängerbund in 1849 en samen met Ludwig Erk uitgever van het Allgemeine deutsche Kommerbuch (1858), dat vele studentenliederen in koorzettingen van Silcher bevatte, werd hij tot de Zuid-Duitse verdediger van de opvattingen van Nägeli, m.n. dat de hele bevolking een muzikale opvoeding moest genieten.

Publicaties en politieke opvattingen bewerken

In 1844 publiceerde hij een geschiedenis van de gereformeerde kerkzang. Zijn praktische muziekervaringen resulteerden in 1845 in zijn Gesangslehre en eveneens zijn in 1851 gepubliceerde en gedocumenteerde Harmonie- und Kompositionslehre. Muzikaal vertrouwd met de Herders Stimmen der Völker zette hij zich enthousiast voor het emancipatiestreven van de liberale studenten tijdens de Parijse Julirevolutie van 1830 in evenals voor de naar onafhankelijkheid en bevrijding strijdende Polen. Toen hij 1860 met pensioen ging, eerden de studenten van de universiteit in Tübingen hem met een fakkeloptocht.

Componist bewerken

Meer dan 320 Duitse liederen (van Ännchen von Tharau tot Der gute Kamerad) en liederen uit andere landen heeft hij op muziek gezet als makkelijk aan te leren zettingen voor kinder-, vrouwen-, mannen- en gemengde koren met en zonder pianobegeleiding. Ten minste 250 andere pianoliederen en bewerkingen van thema's uit sonates en symfonieën moesten de algemene opleidingsbehoefte dienen.

Grotendeels vergeten zijn de koraalboeken voor kerkkoren en zijn instrumentale muziek: koraalvoorspelen voor de orgel, twee ouvertures voor orkest, twee divertismenti voor dwarsfluit over thema's van Joseph Weigl en uit Der Freischütz van Carl Maria von Weber, alsook variaties voor piano over Gib mir die Blumen en In einem kühlen Grunde.

Drie liederen op zijn muziek zijn opgenomen in de populaire liedbundel Kun je nog zingen, zing dan mee. Het gaat om de liedjes 'Langs berg en dal klinkt hoorngeschal' (met als titel 'De waldhoorn'), 'Natuur ligt in droomen verzonken' en 'Zie de leliën op het veld'.

Composities bewerken

Werken voor orkest bewerken

Ouverture in c-klein
Ouverture in Es-groot

Motetten bewerken

Zes vierstemmig hymnen of figuralgezangen, op. 9, met onder andere
1. Ehre sei Gott in der Höhe
2. Schau hin nach Golgatha

Liederen bewerken

Abschied
Abschied des Handwerksgesellen
Abschiedsgruß
Ach, ach, ich armes Klosterfräulein
Ach du klarblauer Himmel
Ach wie ist's möglich dann
Ade, du liebes Städtchen
Alle Jahre wieder
Alleweil ka(nn) mer net lustig sei(n)
Altdeutsches Grablied
Am Brunnen vor dem Tore
Am Neckar
An die Treulose
Ännchen von Tharau
Bin i net a bürschle auf der Welt?
Burschenlust
Das Finkenrätsel
Das Klosterfräulein
Das Lieben bringt groß' Freud'
Der Lindenbaum
Der Mai ist gekommen
Der Soldat
Der Wanderer
Die Auserwählte
Die drei Röselein
Die Lore
Die Lorlei
Die Trauernde
Die traurige Bua
Drunten im Unterland
Du bist die schönste aller Gaben
Durch's Wiesetal gang i jetzt na
E bissele Lieb' und e bissele Treu
Ehrenvoll ist er gefallen
Ein Bursch und Mägdlein slink und schön
Ein König ist der Wein!
Ein Sträußchen am Hute
Es fliegt manch Vöglein in das Nest
Es geht bei gedämpfter Trommel Klang
Es gfallt mer nummen eini
Es löscht das Meer die Sonne aus
Frisch gesungen
Gut Nacht, gut Nacht mein feines Kind
Hab' oft im Kreise der Lieben
Hans und Verene
Heilig
Heimliche Liebe
Herber Abschied
Herzensweh
Herzerl, was kränkt dich so sehr
Hirtenliebe
Hoffe das Beste
Ich ging einmal spazieren, spazieren
Ich habe den Frühling gesehen
Ich hatt' einen Kameraden
Ich weiß nicht, was soll es bedeuten
Im Maien, im Maien blüh'n süße Blümelein
In der Ferne
In einem kühlen Grunde

Jetzt gang i ans Brünnele
Juchhei, dich muß ich haben
Kein Feuer, keine Kohle
Klage
Komm mit mir ins Tale
Kommt Kinder, laßt uns gehen gen Bethlehem
Lebewohl
Liebesscherz
Loreley
Mädele, ruck ruck, ruck an meine rechte Seite
Maidle, laß dir was verzähle
Mei Maidle hot e G'sichtle
Mei Mutter mag mi net
Mein eigen soll sie sein
Meiner Heimath Berge dunkeln
Mein Herzlein thut mir gar zu weh!
Mir ist's zu wohl ergangen
Morgen muß ich fort von hier
Morgen müßen wir verreisen
Morgenrot, Morgenrot, leuchtest mir zum frühen Tod?
Muß i denn, muß i denn zum Städtele naus
Nun leb' wohl, du kleine Gasse
Nur du allein
O Maidle, du bist mein Morgestern
O wie herbe ist das Scheiden
Oberschwäbisches Tanzliedchen
Rosestock, Holderblüt
Rosmarin und Salbeiblättlein
Sanctus
Schifferlied
Schottischer Bardenchor
Schwäbisches Liebesliedchen
's Herz
So leb denn wohl, du stilles Haus
So nimm denn meine Hände
Stumm schläft der Sänger
Süß' Liebe liebt den Mai
Tanzlied
Unterländers Heimweh
Untreue
Vögele im Tannenwald
Vöglein im hohen Baum
Vom Frühjohr
Von allen den Mädchen, so blink und so blank
Was hab ich denn meinem Feinsliebchen getan?
Was ist das doch ein holdes Kind
Weinlied
Wenn alle Brünnlein fließen
Werbung
Wie die Blümlein draußen zittern
Wie han i doch so gern die Zeit
Wie lieblich schallt durch Busch und Wald
Wir wollen ihm die Krippe schmücken
Wo a kleins Hüttle steht
Wohin mit der Freud?
Wonne des Liebenden
Zu dir zieht's mi hin
Zu End'!

Kamermuziek bewerken

Divertissement 1 over thema's uit ”Die Schweizerfamilie" van Joseph Weigl (1809), voor dwarsfluit en piano
Divertissement 2 over thema's uit "Der Freischütz" van Carl Maria von Weber in D -groot, voor dwarsfluit en piano
Variaties over "Nel cor piu mio sento" van Giovanni Paisiello, voor dwarsfluit en piano

Werken voor orgel bewerken

Eine feste Burg ist unser Gott in D-groot
Moderato nach Ludwig van Beethovens op. 28, voor orgel
Pastor Pastorum

Werken voor piano bewerken

Hebe, sieh, in sanfter Feier
Loreley in Es-groot
Polonaise in D-groot
Variaties over het lied "In einem kühlen Grunde" in G-groot, voor piano
Variaties over het lied "Gib mir die Blumen in G-groot, voor piano, op. 1
Wals uit de opera ”Der Freischütz”

Publicaties bewerken

Manfred Hermann Schmid: Friedrich Silcher 1789-1860. Die Verbürgerlichung der Musik im 19. Jahrhundert, in: Katalog der Ausstellung zum 200. Geburtstag des ersten Tübinger Universitätsmusikdirektors, Tübingen, Kulturamt, 1989, 164 p.
Manfred Hermann Schmid: Friedrich Silcher 1789-1860. Studien zu Leben und Nachleben, Tübingen, Kulturamt, Stuttgart, Theiss, 1989, 155 p.
Hermann Josef Dahmen: Friedrich Silcher. Komponist und Demokrat. Eine Biographie

Discografie bewerken

Carus-verlag Nr. 83119: F. Silcher: Choruses, Chamber Music, Overtures; Stuttgart Radio Symphony Orchestra, Conductor: Uros Lajovic; Robert Dohn (dwarsfluit), Susan Wenckus (piano)

Externe links bewerken

(de) Silcher-Museum Schnait
Bladmuziek van Friedrich Silcher op de website van het International Music Score Library Project