François Bovesse

François Louis Charles Marie Bovesse (Namen, 10 juni 1890 - aldaar, 1 februari 1944) was een Belgisch liberaal politicus en schrijver.

François Bovesse
Geboren	Namen, 10 juni 1890
Overleden	Namen, 1 februari 1944
Land	België
Partij	Liberale Partij
Minister van Justitie
Aangetreden	12 juni 1934
Einde termijn	25 maart 1935
Regering	De Broqueville V Theunis IV
Voorganger	Paul-Emile Janson
Opvolger	Eugène Soudan
Aangetreden	13 juni 1936
Einde termijn	14 april 1937
Regering	Van Zeeland II
Voorganger	Eugène Soudan
Opvolger	Hubert Pierlot
Minister van Openbaar Onderwijs
Aangetreden	25 maart 1935
Einde termijn	13 juni 1936
Regering	Van Zeeland I
Voorganger	Jules Hiernaux
Opvolger	Julius Hoste
Minister van Posterijen en Telegraaf (20 mei 1931 - 15 juni 1931) Minister van PTT (15 juni 1931 - 17 december 1932)
Aangetreden	20 mei 1931
Einde termijn	17 december 1932
Regering	Jaspar III Renkin I Renkin II De Broqueville III
Voorganger	Pierre Forthomme
Opvolger	Prosper Poullet
Portaal    België Politiek

Levensloop

François Bovesse werd geboren als zoon van François Bovesse (1865-1933) en Jeanne Richard-Jacques (1870-1963). Hij trouwde in 1912 met Juliette Bilande (1889-1961).

In 1914 studeerde hij als doctor in de rechten af aan de Luikse universiteit. Tijdens zijn studies engageerde hij zich in de Waalse Beweging en de Jeune Garde Libérale. In 1913 stichtte hij de Naamse afdeling van de Ligue wallonne. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd hij onder de wapens geroepen. Nadat hij gewond raakte, werd hij toegewezen aan het militaire auditoraat van Calais.

Na de oorlog schreef Bovesse zich als advocaat in bij de balie van Namen. Ook was hij stichter en van 1912 tot 1914 bestuurder van het dagblad Sambre et Meuse en van 1930 tot 1933 politiek directeur van het liberale dagblad La Province de Namur. Van 1921 tot 1932 was hij liberaal gemeenteraadslid en van 1927 tot 1929 schepen van Namen.

Van 1921 tot 1925 en van 1929 tot 1937 zetelde hij voor het arrondissement Namen in de Kamer van volksvertegenwoordigers. In het parlement hield hij zich vooral bezig met taalkundige kwesties en de defensieproblematiek en verzette hij zich hevig tegen de vernederlandsing van de Rijksuniversiteit Gent, dat gepaard ging met zijn onbegrip tegenover de Vlaamse Beweging. Bovesse verzette zich ook tegen elke versterkte tweetaligheid en tegen de regionale rekrutering in het Belgische leger, die volgens hem tot de verdeling van België kon leiden. Op het vlak van defensie was hij bovendien een voorstander van de versterking van de verdediging aan de Oostgrens en van een nauwer aanhalen van de banden met Frankrijk.

Van 1931 tot 1932 was Bovesse minister van PTT, van 1934 tot 1935 en van 1936 tot 1937 was hij minister van Justitie en van 1935 tot 1936 minister van Openbaar Onderwijs. Daarnaast is hij bekend door de "wet-Bovesse" waarin bepaald werd wat de rechten en plichten zijn van een ambtenaar in oorlogstijd. Deze regels werden vervat in het Burgerlijk mobilisatieboekje en waren een leidraad voor de ambtenaren bij de Duitse inval in 1940.

Naar aanleiding van de amnestiekwestie verliet hij in april 1937 de regering in moeilijke omstandigheden. Vervolgens werd hij van 1937 tot 1940 gouverneur van de provincie Namen. In die functie opperde hij samen met Jean Grafé, secretaris-generaal van de vereniging Les Amis de l'Art Wallon, de idee om een museum op te richten, gewijd aan het grafisch werk van de Naamse kunstenaar Félicien Rops.

Bovesse was actief vrijmetselaar en was grootmeester van het Grootoosten van België tussen 1937 en 1944. Hij was ook een uitgesproken wallingant. Al vanaf 1910 zette hij zich hiervoor in en hij organiseerde in 1923 Fêtes de Wallonie.

Tweede Wereldoorlog

Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog verliet Bovesse België samen met de Belgische regering en werd door deze benoemd tot hoge commissaris in Sète, Frankrijk. Hij liet er zich in met het lot van de gevluchte Belgen.

Bij zijn terugkomst in België verbood de Duitse bezetter zijn functie als gouverneur verder uit te oefenen, waarop hij weer advocaat werd. Als antifascist klaagde hij de praktijken van de bezetter aan en vormde zo een voorbeeld van burgerlijk verzet. Dit leverde hem een veroordeling op tot een half jaar gevangenisstraf. In 1943 protesteerde hij tegen de risico's van een koninklijke dictatuur.

Na de moord op de leider van de Naamse rexisten en zijn vrouw op 31 januari 1944, werd Bovesse als represaille de volgende morgen door rexisten doodgeschoten in zijn eigen woning.

Publicaties

Naast zijn politieke loopbaan was François Bovesse ook auteur. Een deel van zijn werken is onuitgegeven gebleven. Onder zijn publicaties zijn te vermelden:

• Histoires d'un autre temps (1940),
• Meuse (1938),
• La douceur mosane, dichtbundel (1938)
• Vercuchet et compagnie (1938-1943), toneelstuk.

Literatuur

• Maurice DES OMBIAUX, François Bovesse, un homme!, Brussel, 1937.
• Robert HUGUET, François Bovesse 1890-1944, Brussel, Labor, 1945.
• Paul VAN MOLLE, Het Belgisch parlement, 1894-1972, Antwerpen, 1972.
• Michel GILLES, 'Bovesse, François', in: Françoise JACQUET-LADRIER (red.), Dictionnaire biographique namurois, Namen, 1999, 46-47 (uitgegeven als nrs. 3-4 van Le Guetteur wallon).
• Jacky MARCHAL, 'Chef-lieu de province dans le Royaume de Belgique depuis 1830', in: Vincent BRUCH (red.), Namur, une histoire de la ville. D'une halte de chasseurs-pêcheurs à une capitale régionale, Namen, Amis de la Citadelle, 2011.

Voorganger: Pierre Forthomme	Minister van PTT 1931-1932	Opvolger: Prosper Poullet
Voorganger: Paul-Emile Janson	Minister van Justitie 1934-1935	Opvolger: Eugène Soudan
Voorganger: Jules Hiernaux	Minister van Openbaar Onderwijs 1935-1936	Opvolger: Julius Hoste
Voorganger: Eugène Soudan	Minister van Justitie 1936-1937	Opvolger: Hubert Pierlot
Voorganger: Pierre de Gaiffier d'Hestroy	Provinciegouverneur van Namen 1937-1940	Opvolger: Robert Gruslin

Bronnen, noten en/of referenties