Fenicisch alfabet

Fenicisch alfabet
Algemene informatie
Type	Abjad
Talen	Fenicisch
Schrijfrichting	Rechts-naar-links
Verwantschap
Moederschriften	Proto-Sinaïtisch
Indeling
Unicode-subbereik	U+10900 – U+1091F
ISO 15924	Phnx, 115
Portaal	Taal

Het Fenicische alfabet is het alfabet dat gebruikt werd door de Feniciërs om hun taal mee weer te geven. Het is afgeleid van het Proto-Sinaïtische schrift. Het Fenicische alfabet is minstens 3000 jaar oud en zowel het Griekse alfabet als het Aramees alfabet is hier van afgeleid. Het Fenicische alfabet ligt daarmee aan de basis van bijna alle moderne alfabetten.

Doordat de tekens oorspronkelijk in steen werden gebeiteld, zijn de meeste tekens uit dit alfabet – zoals de runentekens – hoekig en recht. Het schrift werd van rechts naar links geschreven. Om en om van rechts naar links en van links naar rechts (zogenaamd boustrophedon, "zoals een os ploegt") wordt het ook wel aangetroffen. Van diverse tekens zijn verschillende varianten, zo wordt de tav wel meer als '+' geschreven dan als 'x', de chet met twee dwarsstreepjes, enzovoorts.

Het Paleo-Hebreeuwse alfabet komt sterk overeen met het Fenicische. Ook bijvoorbeeld het Moabitisch werd met een soortgelijk alfabet geschreven. Pas na vele eeuwen werd voor het Hebreeuws het Aramese alfabet gebruikt, ook wel kwadraatschrift genoemd vanwege de vierkante vorm van diverse letters. Voor beide alfabetten geldt, dat ze volledig uit medeklinkers bestaan.

De Hebreeuwse namen van de tekens suggereren, dat de Fenicische tekens oorspronkelijk pictogrammen waren. Enkele voorbeelden: De eerste letter, aleph, betekent iets als 'rund'. In het teken kan men het hoofd en de hoorns van een rund nog herkennen, als men de hoofdletter A uit ons Latijnse alfabet omdraait, geldt dit ook. Het woord samekh betekent vis. In de Fenicische letter samekh is dan ook een vissengraat te herkennen.

Fenicische inscripties zijn op diverse archeologische sites rond de Middellandse Zee waar Fenicische kolonies zijn gevonden, zoals in Libanon, Tunesië, Algerije, Sicilië en Spanje. In 1960 werden in noordelijk Italië de zogenoemde Plaatjes van Pyrgi gevonden, een op gouden bladeren opgetekend handelsverdag tussen de Carthagers en de Etrusken, een antiek Italiaans volk. De tekst, geschreven in zowel het Fenicisch als het Etruskisch, was cruciaal in het helpen begrijpen van de Etruskische taal.

Het Fenicisch alfabet bewerken

Het Fenicisch alfabet vergeleken met diverse andere alfabetten.

Letter	Naam	Betekenis	Getalswaarde	Transliteratie	Corresponderende letter in het
Letter	Naam	Betekenis	Getalswaarde	Transliteratie	Hebreeuws	Arabisch	Grieks	Latijn
	ʾāleph	os	1	ʾ	א	ﺍ	Αα	Aa
	bēth	huis	2	b	ב	ﺏ	Ββ	Bb
	gīmel	kameel	3	g	ג	ﺝ	Γγ	Cc, Gg
	dāleth	deur	4	d	ד	ﺩ	Δδ	Dd
	hē	venster	5	h	ה	ﻩ	Εε	Ee
	wāw	haak	6	w	ו	ﻭ	(Ϝ ϝ), Υυ	Ff, Uu, Vv, Ww, Yy
	zayin	wapen	7	z	ז	ﺯ	Ζζ	Zz
	ḥēth	hek	8	ḥ	ח	ﺡ	Ηη	Hh
	ṭēth	wiel	9	ṭ	ט	ﻁ	Θθ
	yōdh	arm	10	y	י	ﻱ	Ιι	Ii, Jj
	kaph	handpalm	20	k	כ	ﻙ	Κκ	Kk
	lāmedh	prikkel	30	l	ל	ﻝ	Λλ	Ll
	mēm	water	40	m	מ	ﻡ	Μμ	Mm
	nun	slang	50	n	נ	ﻥ	Νν	Nn
	sāmekh	vis	60	s	ס	ﺱ	Ξξ, Χχ	Xx
	ʿayin	oog	70	ʿ	ע	ﻉ	Οο	Oo
	pē	mond	80	p	פ	ﻑ	Ππ	Pp
	ṣādē	papyrus	90	ṣ	צ	ﺹ	(Ϻϻ)
	qōph	oog van een naald	100	q	ק	ﻕ	(Ϙϙ)	Qq
	rēš	hoofd	200	r	ר	ﺭ	Ρρ	Rr
	šin	tand	300	š	ש	ش	Σσ	Ss
	tāw	teken	400	t	ת	ﺕ	Ττ	Tt