Extreem grote telescoop
Onder een extreem grote telescoop (Engels: extremely large telescope, ELT) wordt verstaan een spiegeltelescoop met een diameter groter dan 20 m, voor gebruik met ultraviolet, zichtbaar of infrarood licht.[1] Telescopen voor andere golflengtegebieden kunnen veel groter zijn; er zijn er van 100 m, zoals de Green Bank Telescope (VS) of de LOFAR.
Bron: ESO
ELT's worden ontworpen ter vergroting van de kans dat men aarde-achtige planeten rond andere sterren vindt.[2]
Deze telescopen hebben een aantal eigenschappen gemeen. Dat betreft in de eerste plaats een gesegmenteerde hoofdspiegel (net als bijvoorbeeld de bestaande Keck-telescopen), en het gebruik van actieve optiek voor hogere-ordecorrecties.[3][4] Zie voor andere grote telescopen ook het overzicht van de grootste optische telescopen aan het einde van dit artikel.
Hoewel ELT's groot zijn, hebben zij een kleinere apertuur dan de apertuursynthesetelescopen of de grote optische interferometers. Zij hebben echter een veel grotere lichtopbrengst, samen met nog een aantal andere voordelen.
Voorbeelden van ELT's bewerken
Het OWL-project (lichtroze achtergrond) is voorlopig opgeschort.
Voor de E-ELT, de TMT en de GMT (lichtgrijze achtergrond) is de financiering op dit moment (mei 2010) rond.
De LBT en de GTC (lichtgele achtergrond) zijn gereed, maar zij zijn iets kleiner.
De GTC valt met een diameter van „slechts” 10,4 m eigenlijk buiten de categorie extreem grote telescopen.
| Naam | Apertuur (m) | Equiv. apertuur | Oppervlak (m2) | Hoofdspiegel | Stand van zaken november 2018 |
|---|---|---|---|---|---|
| Overwhelmingly Large Telescope (OWL) | 100 | 100 | 6000 | 3048 hexagonale segmenten[5] à 1,6 m | Project opgeschort |
| European Extremely Large Telescope (E-ELT) | 39 | 39 | 1116 [6] | 798 hexagonale segmenten à 1,45 m | In aanbouw; de grootste op moment van financiering |
| Thirty Meter Telescope (TMT) | 30 | 30 | 655 [3] | 492 hexagonale segmenten à 1,45 m | Locatie gekozen |
| Giant Magellan Telescope (GMT) | 24,5 | 21,4 | 368 [4] | 7 spiegels à 8,4 m | In aanbouw, 1 spiegel gegoten |
| Large Binocular Telescope (LBT) | 22,8* | 11,7 | 111 | 2 spiegels à 8,4 m; één montering | Grootste binoculaire telescoop; grootste niet-gesegmenteerde spiegel; in gebruik sinds 2008 |
| Gran Telescopio Canarias (GTC) | 10,4 | 10,4 | 74 | 36 hexagonale segmenten à 1,9 m | Grootste enkelvoudige spiegel; in gebruik sinds 2009 |
*Basislijn van LBT door middel van apertuursynthese.
Ook kan hier de Very Large Telescope worden genoemd, met 4 spiegels van 8,2 m, 4 van 1,8 m en 1 van 2,61 m. Ze staan ieder op een eigen montering, maar kunnen worden gekoppeld ten behoeve van interferometrie.
Plannen bewerken
Rond de eeuwwisseling waren er diverse projecten in ontwikkeling, maar slechts enkele ervan zijn tot concrete plannen gekomen.
Voor de volgende projecten is de financiering geheel of gedeeltelijk rond (stand van zaken medio 2010):
Externe links bewerken
Referenties bewerken
- ↑ (en) Zie de titel van http://www.astro-opticon.org/fp5/skelcase.html en paragraaf 1 van https://web.archive.org/web/20090320061508/http://www.aao.gov.au/instrum/ELT/ELTroadmap040917.pdf
- ↑ (en) http://www.guardian.co.uk/science/2006/aug/05/spaceexploration.universe, Guardian, augustus 2005.
- ↑ a b (en) Thirty Meter Telescope Construction Proposal. TMT Observatory Corporation (12 september 2007). Gearchiveerd op 24 maart 2016. Geraadpleegd op 24 juli 2009.
- ↑ a b (en) GMT Conceptual Design Report. GMT Consortium, "Chapter 6: Optics", 6–3. Gearchiveerd op 29 augustus 2010. Geraadpleegd op 2 april 2008.
- ↑ Website van ESO (de in het foto-onderschrift op diezelfde pagina genoemde 3264 segmenten zijn inclusief de 216 van de secundaire spiegel). Gearchiveerd op 31 mei 2023.
- ↑ https://web.archive.org/web/20090821225427/http://www.eso.org/public/astronomy/teles-instr/e-elt_num.html
- ↑ Zie E-ELT
- ↑ Zie GMT
- ↑ Zie TMT. Gearchiveerd op 4 juli 2023.