Enver Hoxha
Enver Halil Hoxha (
uitspraak (info / uitleg))[1] [/ɛnvɛɾ hɔʤa/]? (Gjirokastër, 16 oktober 1908 – Tirana, 11 april 1985) was van 1944 tot zijn dood als secretaris-generaal van de Albanese Partij van de Arbeid de politieke leider van Albanië.
| Enver Hoxha | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| Geboren | 16 oktober 1908 Ergiri (nu Gjirokastër), Ottomaanse Rijk | |||
| Overleden | 11 april 1985 Tirana, Socialistische Volksrepubliek Albanië | |||
| Politieke partij | Albanese Partij van de Arbeid | |||
| Partner | Nexhmije Hoxha | |||
| Handtekening | .svg)
| |||
| Eerste Secretaris van de Albanese Partij van de Arbeid | ||||
| Aangetreden | 8 november 1941 | |||
| Einde termijn | 11 april 1985 | |||
| Opvolger | Ramiz Alia | |||
| Voorzitter van de Raad van Ministers van de Volksrepubliek Albanië | ||||
| Aangetreden | 22 oktober 1944 | |||
| Einde termijn | 19 juli 1954 | |||
| Voorganger | Ibrahim Biçakçiu (als premier van Albanië) | |||
| Opvolger | Mehmet Shehu | |||
| ||||
Albanië, dat in puin lag na de Tweede Wereldoorlog, kende onder leiding van Hoxha een snelle wederopbouw. Het land werd geïndustrialiseerd en ontwikkelde een snelle economische groei, evenals een ongekende vooruitgang op het gebied van onderwijs en gezondheidszorg. Hoxha bouwde de eerste spoorlijn van Albanië, bestreed het analfabetisme onder volwassenen en leidde Albanië op weg naar zelfvoorziening op het gebied van landbouw. De heerschappij van Hoxha werd echter ook gekenmerkt door de eliminatie van de oppositie, gebruik van de doodstraf of lange gevangenisstraffen voor zijn politieke tegenstanders en uitzettingen van hun gezinnen uit hun huizen naar afgelegen dorpen die strikt gecontroleerd werden door de politie en de geheime politie (Sigurimi).[2]
Isolement Bewerken
Door zijn vriendschap met en bewondering voor Jozef Stalin dreef hij na Stalins dood in 1953 zijn land het totale isolement in. In 1948 had Hoxha al alle banden met Joegoslavië verbroken vanwege de breuk tussen Tito en Stalin. Toen Chroesjtsjov na Stalins dood kritiek op Stalin uitoefende, keerde Hoxha zich ook van de Sovjet-Unie af. In de jaren zestig klopte hij aan bij de Chinese leider Mao en zo werd het kleine Albanië het enige maoïstische land van Europa. Nadat China na Mao's dood in 1976 een nieuwe politieke lijn afkondigde, keerde Hoxha zich ook van China af. Zo werd Albanië het meest geïsoleerde land in Europa. Zonder "grote broer" die het land voorzag van hulp, grondstoffen en technologie kwam Albanië in economische moeilijkheden. De communistische lijn die Hoxha doorvoerde wordt wel met hoxhaïsme aangeduid.
Hervormingen Bewerken
Onder Hoxha's leiderschap voerde de Albanese Partij van de Arbeid vele hervormingen door. Toen hij aan de macht kwam, aan het einde van de Tweede Wereldoorlog, was de levensverwachting in Albanië slechts 40 jaar, en een overweldigende meerderheid (80-85%) van de bevolking analfabeet. Er bestond vrijwel geen industrie (wat er had bestaan was tijdens de Italiaanse bezetting verwoest), en sommige ziekten die elders uitgeroeid waren, waren wijdverspreid. De kindersterfte liep zelfs op tot 40%.[3] Onder Hoxha's dictatuur werden de moerassen gedempt (met dwangarbeid),[4] daalde het analfabetisme tot 31%, steeg de levensverwachting sterk en kregen vrouwen gelijkheid.[5][6] Ook werd de eerste universiteit van Albanië opgericht in 1957 in de hoofdstad Tirana. De economische strategie van Stalin en Mao volgend, ondernam Hoxha een grootschalig programma van industrialisatie en vernietiging van de feodale verhoudingen die Albanië daarvoor kenmerkten, zoals bloedvete, en werden landhervormingen doorgevoerd (voorheen bezaten 100 Albanese landeigenaren één-derde van alle landbouwgrond).[7] Tegen 1980 vormde industrie de helft van het bruto nationaal product van Albanië, was het platteland voorzien van elektriciteit, en de landbouw gecollectiviseerd.[8] Mede om deze redenen geniet Hoxha een zekere populariteit onder Albanezen, bijvoorbeeld in Kosovo.[9] Op sommige plaatsen, zoals de bazaar van Krujë, worden zelfs souvenirs met Hoxha's beeltenis verhandeld.
In juni 1970 baarde het regime van Hoxha opzien, door de directie van de Nederlandse voetbalclub Ajax een brief te sturen met het verzoek om de lange haren, snorren en baarden van de spelers te laten knippen. Lang haar stond in Albanese ogen voor westerse losbandigheid van The Beatles en andere jongerenculturen. De spelers van Ajax moesten hun haardos knippen en hun baarden en snorren afscheren. Ook de rokjes van de spelersvrouwen mochten niet te kort zijn en moesten tot over de knieën vallen.[10]
Bunkers Bewerken
Hoxha stond erop dat de onafhankelijkheid van zijn land zeker gesteld zou worden en liet daarom ongeveer 173.000 bunkers[11] bouwen op iedere plek die maar enigszins van strategisch belang was. Hij liet de ondoordringbaarheid van een van de eerste bunkers testen door het gezin van de architect in een bunker op te sluiten en deze te onderwerpen aan heftige beschietingen. In de jaren 1975-1978 liet hij voor zichzelf en zijn militaire staf een gigantische vijf verdiepingen tellende ondergrondse antinucleaire bunker bouwen. Vanaf 1976 werden atheïsme en autarkie officiële richtlijnen van de staat, zodat iedere religieuze uiting strafbaar werd en handelsbanden met het buitenland werden beëindigd.[12]
Familie Bewerken
Enver Hoxha was getrouwd met Nexhmije Hoxha. Samen kregen ze twee zonen, Ilir en Sokol, en een dochter, Pranvera, die als architecte onder meer het Nationaal Skanderbegmuseum te Krujë en het mausoleum van haar vader in Tirana ontwierp.
Dood Bewerken
Na zijn dood werd in Tirana een piramidevormig mausoleum annex museum voor hem gebouwd, maar zijn stoffelijk overschot heeft daar niet lang gerust. Enkele jaren later sloot het museum zijn deuren en werd het gebouw een cultuurcentrum. Er zijn plannen geweest om op deze plaats het nieuwe parlementsgebouw te bouwen. De piramide, die in slechte staat van onderhoud verkeert, wordt nog gebruikt voor kleinschalige exposities.
Hoxha werd na zijn dood opgevolgd door Ramiz Alia, 's lands laatste communistische staatshoofd.
Galerij Bewerken
 |
Zie ook: Portaal Communisme |
-
Bergrug in Albanië met de naam van Enver erop
-
Graf van Enver Hoxha
