Driehoeksmossel

soort uit het geslacht Dreissena

De driehoeksmossel (Dreissena polymorpha) is een zoetwaterschelp.

Driehoeksmossel
IUCN-status: Niet bedreigd[1] (2013)
Driehoeksmossel
Taxonomische indeling
Rijk:Animalia (Dieren)
Stam:Mollusca (Weekdieren)
Klasse:Bivalvia (Tweekleppigen)
Orde:Myida
Familie:Dreissenidae
Geslacht:Dreissena
Soort
Dreissena polymorpha
Pallas, 1771
Driehoeksmossel
Driehoeksmossel
Driehoeksmossel
Synoniemen
Lijst
  • Dreissena andrusovi Andrusov, 1897
  • Dreissena aralensis Andrusov, 1897
  • Dreissena arnouldi Bourguignat in Locard, 1893
  • Dreissena bedoti Locard, 1893
  • Dreissena belgrandi Locard, 1893
  • Dreissena complanata (Locard, 1893)
  • Dreissena curta Locard, 1893
  • Dreissena eximia (Locard, 1893)
  • Dreissena küsteri Dunker, 1855
  • Dreissena locardi Locard, 1893
  • Dreissena lutetiana Locard, 1893
  • Dreissena magnifica Locard, 1893
  • Dreissena obtusecarinata Andrusov, 1897
  • Dreissena occidentalis Locard, 1893
  • Dreissena pallasi Andrusov, 1897
  • Dreissena paradoxa Locard, 1893
  • Dreissena recta Bourguignat in Locard, 1893
  • Dreissena servaini Bourguignat in Locard, 1893
  • Dreissena sulcata (Locard, 1893)
  • Dreissena tumida Locard, 1893
  • Dreissena ventrosa Locard, 1893
  • Dreissena westerlundi Locard, 1893
  • Mytilus arca Kickx, 1834
  • Mytilus chemnitzii Férussac, 1835
  • Mytilus fluvis Gray, 1825
  • Mytilus hagenii Baer, 1826
  • Mytilus volgensis Gray, 1825
  • Pinna fluviatilis Sander, 1780
  • Tichogonia chemnitzii Rossmässler, 1835
  • Dreissena polymorpha var. lacustrina Boettger, 1913
  • Mytilus polymorphus fluviatilis Pallas, 1771
  • Dreissensia polymorpha (Pallas, 1771)
Afbeeldingen op Wikimedia Commons Wikimedia Commons
Driehoeksmossel op Wikispecies Wikispecies
(en) World Register of Marine Species
Portaal  Portaalicoon   Biologie

Beschrijving bewerken

Schelpkenmerken bewerken

De schelp is langgerekt met de umbo vrijwel geheel aan de voorkant. De vorm is onregelmatig driehoekig. Van de umbo naar de onderkant loopt parallel aan de rechte zijde een kiel.

Afmetingen van de schelp bewerken

  • Lengte: 40 mm. Bij uitzondering tot 50 mm.
  • Breedte: 20 mm.
  • Diameter: 24 mm.

Voortplanting bewerken

De voortplanting is geslachtelijk; er zijn dus mannetjes en vrouwtjes. Zowel de eitjes als het zaad vinden elkaar in het open water. De larven doorlopen een aantal stadia waarin ze zich voeden met bacteriën en algen. Na ongeveer een maand zetten ze zich vast op een substraat (Gittenberger et al., 1998).

Habitat en levenswijze bewerken

De driehoeksmossel is een filteraar. De soort leeft in grote meren, rivieren, en kleinere bewogen wateren en heeft zuurstofrijk water nodig. Met byssusdraden kunnen ze zich hechten aan een harde ondergrond. Hierdoor zitten ze vaak samen op een kluitje op een steen of op een Zwanenmossel.

Op de driehoeksmossel verstopt zich vaak een andere exoot, de Pontokaspische vlokreeft. Deze vlokreeft heeft een tekening die een uitstekende camouflage vormt als hij op een driehoeksmossel zit.

Areaal bewerken

In Europa is de driehoeksmossel een algemene schelpensoort. In Nederland en België algemeen. De soort is zeer algemeen in het IJsselmeer. Zie ook hieronder bij 'Herkomst' en 'Exoot'.

Fossiel voorkomen bewerken

In West-Europa niet als fossiel bekend. De soort is wel fossiel gemeld uit Pleistocene afzettingen van Noordwest-Europa. Dit zijn echter vrijwel zeker allemaal vergissingen gebaseerd op 'verontreiniging' van fossiele fauna's met in de omgeving levende exemplaren. De enige Nederlandse melding van een Pleistoceen fossiel van deze soort komt uit een boring bij het voormalige eiland Schokland in het IJsselmeer (Tesch, 1951). Materiaal van deze vondst is echter niet bewaard gebleven. Omdat de driehoeksmossel tegenwoordig in het IJsselmeer zeer algemeen voorkomt en bovendien nog nooit gemeld was uit de zeer goed onderzochte lagen van het Tiglien, staat het wel vrijwel vast dat het hier om spoelwater verontreiniging van de boring gaat. Meijer (1990) beschouwt deze soort dan ook als afwezig in Nederlandse Pleistocene afzettingen.

Herkomst bewerken

De oorspronkelijke verspreiding van de driehoeksmossel ligt in zuidoost Rusland, in rivieren die afwateren naar de Zwarte en de Kaspische Zee.

Verhouding tot de mens bewerken

Exoot bewerken

Dreissena polymorpha heeft West-Europa pas kunnen bereiken na het graven van veel verbindingskanalen tussen rivieren in Midden- en Oost-Europa in de 19e eeuw. "De oudste opgave voor Nederland is te vinden bij Waardenburg (1827), die ze vermeldt als Mytilus lineatus (...). in het Haarlemmermeer, in den Rhijn en in de Lee bij Leyden (...) Vele waterleidingbedrijven ondervinden grooten hinder van Dreissena-aangroei (...). In enorme hoeveelheden kunnen de dieren zich vasthechten in de transportleidingen van het ruwe ongefilterde water" (Van Benthem Jutting, 1943).

De driehoeksmossel komt sinds 1988 ook in Amerikaanse wateren voor; hij verdringt daar de inheemse mosselen en richt schade aan bij schepen en koelwaterinstallaties.

Ecologische betekenis bewerken

De driehoeksmossel kan een belangrijke voedselbron zijn voor vogels als de kuifeend. De dieren voeden zich door het water te filteren. Doordat de soort vaak massaal voorkomt kan zij een bijdrage leveren aan het verwijderen van in het water zwevend materiaal.

Zie ook bewerken

Externe links bewerken

Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Dreissena polymorpha op Wikimedia Commons.
  1. (en) Driehoeksmossel op de IUCN Red List of Threatened Species.