Die Sammlung
Die Sammlung (volledige titel: Die Sammlung, Literarische Monatschrift unter dem Patronat von André Gide, Aldous Huxley, Heinrich Mann, herausgegeben von Klaus Mann) was een literair maandblad, waaraan uit Duitsland uitgeweken auteurs en andere ballingen hun bijdragen leverden. Het werd door Klaus Mann gepubliceerd in Nederland bij Querido Verlag, de Duitstalige afdeling van Em. Querido's Uitgeverij in Amsterdam, die werd geleid door Fritz Helmut Landshoff. Er verschenen in totaal 24 nummers van september 1933 tot augustus 1935.
Geschiedenis bewerken
Het eerste initiatief voor de oprichting van een blad voor emigrantenliteratuur kwam van de jonge schrijfster Annemarie Schwarzenbach (1908-1942), die bevriend was met Erika Mann en haar broer Klaus. Zij was fel antifascistisch, maar kwam uit een van de rijkste families van Zwitserland. Door haar politieke opvattingen en haar levenswijze leefde zij in conflict met haar ouders, die zeer pro-Hitler waren. Zij leverde zelf nauwelijks bijdragen aan Die Sammlung, maar betaalde het honorarium van de auteurs uit eigen middelen.
In het eerste nummer van Die Sammlung werden de co-auteurs bekendgemaakt: Alfred Döblin, René Schickele, Stefan Zweig en vooral Klaus Manns vader Thomas Mann en oom Heinrich Mann. Hoewel het een forum was voor cultuurkritiek (met een hard oordeel over het fascisme), bevatte het eerste nummer bijdragen in politieke oriëntatie.
De nazi-autoriteiten in Duitsland oefenden druk uit op bovenstaande auteurs en hun uitgevers. Sommigen reageerden op deze druk en namen daarna afstand van het blad. Stefan Zweig bijvoorbeeld uitte er zijn verbazing over dat het bij Die Sammlung "niet om een zuiver literair, maar om een grotendeels politiek blad" ging. Een dergelijke houding nam later ook Thomas Mann aan, maar die had toch nauwelijks aan het blad bijgedragen, in tegenstelling tot zijn broer Heinrich en zijn zoons Klaus en Golo Mann.
Klaus Mann werkte maandenlang pro Deo en het blad dreef voornamelijk op het kapitaal van Annemarie Schwarzenbach. Vanwege de teruglopende aantallen abonnees (van het eerste nummer met 2000 daalde het aantal tot 400) moest Die Sammlung in augustus 1935 worden opgeheven.
Antiquarische exemplaren van Die Sammlung zijn tegenwoordig nagenoeg niet meer te traceren. Wel is in Duitsland in 1986 bij Rogner & Bernhard in München een herdruk in twee banden van de twee jaargangen gepubliceerd.
In 1937-1940 gaf Thomas Mann het Exiltijdschrift Maß und Wert uit, waarvan Golo Mann een der redacteuren was. In 1940 richtte Klaus Mann in New York opnieuw een Exiltijdschrift op, het Engelstalige Decision, dat slechts een jaar bestaan heeft. Tot de sponsors behoorde opnieuw Annemarie Schwarzenbach.
Medewerkers aan Die Sammlung bewerken
Literatuur bewerken
- Die Sammlung: Een bloemlezing uit het emigranten-maandblad dat van september 1933 tot augustus 1935 onder redactie van Klaus Mann bij Querido Verlag is verschenen, gekozen door Gerda Meijerink met een inleiding van F.H. Landshoff. Querido, Amsterdam, 1983. ISBN 90 214 7495 6
- Günter Hartung: Klaus Manns Zeitschrift "Die Sammlung" (Teil I). In: Weimarer Beiträge nr. 5, 1973, p. 37-59.
- Ulrike Spring: Verlagstätigkeit im niederländischen Exil 1933-1940. Diplomarbeit Universität Wien, 1994, p. 25 e.v.
- Angela Huß-Michel: Literarische und politische Zeitschriften des Exils. Metzler, Stuttgart, 1987. ISBN 3476102386 / ISBN 978-3476102386
- Uwe Naumann: Ruhe gibt es nicht, bis zum Schluß. Klaus Mann (1906-1949). Bilder und Dokumente. Rowohlt, Reinbek, 2001, ISBN 978-3-499-23106-3
- Andreas Tobler: "Beteiligt sind wir alle". Annemarie Schwarzenbach und Die Sammlung. In: Wendepunkte - Tournants. Beitrage zur Klaus-Mann-Tagung aus Anlass seines 100. Geburtstag. Jahrbuch für internationale Germanistik, Reihe A - Band 91. Peter Lang, Bern, 2008, p. 91-120.