Cryptoclidus

geslacht uit de familie Cryptoclididae

Cryptoclidus[1][2] is een geslacht van uitgestorven plesiosauriërs die leefden van het Midden- tot Laat-Jura. Er zijn in dit geslacht twee soorten benoemd.

Cryptoclidus
Status: Uitgestorven
Fossiel voorkomen: Midden-Laat-Jura
reconstructie van Cryptoclidus eurymerus
Taxonomische indeling
Rijk:Animalia (Dieren)
Stam:Chordata (Chordadieren)
Klasse:Reptilia (Reptielen)
Superorde:Sauropterygia
Orde:Plesiosauria
Superfamilie:Plesiosauroidea
Familie:Cryptoclididae
Geslacht
Cryptoclidus
Seeley, 1892
Typesoort
Plesiosaurus eurymerus Phillips, 1871
soorten
  • Cryptoclidus eurymerus (Phillips, 1871)
  • Cryptoclidus oxoniensis (Phillips, 1871)
Afbeeldingen op Wikimedia Commons Wikimedia Commons
Cryptoclidus op Wikispecies Wikispecies
Portaal  Portaalicoon   Biologie
Herpetologie

Naamgeving bewerken

In 1871 benoemde John Phillips een Plesiosaurus eurymerus op basis van een skelet gevonden in de Bedfordshire en opgenomen in de collectie van het Sedgwick Museum. Het was in 1869 al door Harry Govier Seeley benoemd als Plesiosaurus oxfordiensis maar niet beschreven zodat deze naam een nomen nudum bleef. De soortaanduiding betekent 'breeddij' en kwam voort uit de misvatting dat een dijbeen gevonden was terwijl het een stuk van de schoudergordel betrof. Dit holotype is later verloren gegaan maar specimen NHM R 2860 is aangewezen als neotype. Dit is een vrij volledig skelet.

 
Skelet toegewezen aan C. oxoniensis

In 1889 hernoemde Richard Lydekker de soort tot een Cimoliosaurus eurymerus maar in 1892 benoemde Seeley een apart geslacht Cryptoclidus. De naam betekent 'met een verborgen sleutel(been)', van het Grieks kryptos en kleis, en verwijst naar de vergissing. Het wordt ook wel gespeld als Cryptocleidus. Plesiosaurus oxoniensis Philips, 1871 (= Muraenosaurus oxoniensis Seeley, 1874, = Cimoliosaurus oxoniensis Lydekker, 1889) is van P. eurymerus een jonger synoniem, evenals Plesiosaurus durobrivensis Seeley, 1892, Muraenosaurus (Cryptoclidus) platymerus Seley, 1892 en Apractocleidus teretipes Smellie, 1916.

In 1889 benoemde Lydekker een Cimoliosaurus richardsoni welke in 1909 door Bugolubov hernoemd werd tot een Cryptoclidus richardsoni. Dit kan een tweede geldige soort zijn, gebaseerd op holotype NHMUK PV R6696 uit Dorset.

Kenmerken bewerken

 
Een skeletmodel

Er wordt geschat dat Cryptoclidus tot zo'n acht ton kon wegen, en vier tot zes meter lang was. Zijn betrekkelijk kleine kop, die stond op een zeer lange nek, was nogal afgeplat, met de ogen naar boven gericht. De schedel was ruim en lichtgebouwd; de kaken droegen ongeveer honderd boemerangvormige, lange, fijne tanden, die zwak gegroefd waren.

De ledematen hadden de vorm van peddels. De vingers zijn lang met tot twaalf kootjes. De goed ontwikkelde voortbewegingsspieren werden gedragen door krachtige, plaatachtige schouder- en heupgordels.

Leefwijze bewerken

Cryptoclidus voedde zich met vis en pijlinktvissen.

Fylogenie bewerken

Cryptoclidus is een lid van de Cryptoclidia en de Cryptoclididae.

 Pistosauria 

"Pistosaurus postcranium"



Pistosaurus



Yunguisaurus liae




Augustasaurus hagdorni


 Plesiosauria 

Bobosaurus forojuliensis




NHMUK 49202 (= Anningasaura lymense)




 Rhomaleosauridae 


 Neoplesiosauria 
 Pliosauridae 

Thalassiodracon hawkinsii




Hauffiosaurus spp.




Attenborosaurus conybeari



afgeleide pliosauriden (Peloneustes)





 Plesiosauroidea 

Eoplesiosaurus antiquior




Plesiosaurus dolichodeirus





Plesiopterys wildi



Cryptoclidus eurymerus



 Microcleididae 

Eretmosaurus rugosus



Westphaliasaurus simonsensii




Seeleyosaurus guilelmiimperatoris




Microcleidus tournemiensis




Microcleidus brachypterygius



Microcleidus homalospondylus