Changuion
Changuion is een Nederlandse familie waarvan een lid in 1815 in de Nederlandse adel werd verheven.
Geschiedenis bewerken
De achternaam "Changuion" (uitspraak: ʃɑ̃ɡɥijɔ̃) was mogelijk oorspronkelijk Champguyon en is mogelijk afgeleid van de gelijknamige gemeente Champguyon in Marne, Frankrijk.[1] Een van de eerste historische vermeldingen van de achternaam verscheen in 1562 als gevolg van het bloedbad in Wassy, een stad in de oude Franse provincie Champagne. Een voorvader, Pierre Changuion, werd namelijk genoemd als een van de protestantse of hugenootse kerkgangers die daar door rooms-katholieken werden aangevallen.[2]
Een van de Nederlandse takken van de familie Changuion, waaruit ook de Zuid-Afrikaanse tak voortkomt, stamde af van een zoon van de bovengenoemde Pierre Changuion, ook wel Pierre de jongere genoemd, die in 1634 in Wassy werd begraven. Een kleinzoon van laatstgenoemde Pierre, genaamd Daniel Changuion, werd geboren in Wassy in 1630 en vestigde zich in Vitry-le-Francois, waar hij koopman was. Na de herroeping van het Edict van Nantes in 1685 vestigde Daniel Changuion zich in Halle (Saale) in Duitsland met zijn zoon Jean, die rond 1660 in Vitry was geboren.[3]
Een zoon van Jean Changuion, genaamd François (1694-1777) werd gedoopt in Frankfurt (Oder) in 1694 en verhuisde omstreeks 1717 naar Amsterdam waar hij poorter en boekverkoper was. In 1724 richtte Francois een drukkerij op, die zeer succesvol zou worden.[4] Zijn kleinzoon François Daniël (1766-1850) werd op 16 september 1815 in de Nederlandse adel verheven wegens zijn rol als een van de grondvesters van het Koninkrijk der Nederlanden. Hij en zijn nakomelingen kregen dus het recht het predicaat jonkheer of jonkvrouw te voeren. In 1823 werd hij bij verstek veroordeeld wegens een vermogensmisdrijf. Vervolgens werd hij in 1825 niet vermeld op de eerste lijst van personen die tot de adel behoorden. Zijn kinderen, die allen geboren waren voor 27 februari 1823 (datum van het vonnis) stonden wel op deze lijst vermeld,[5][6] bleven van adel en hebben hun adeldom ook doorgegeven aan hun nakomelingen. Dit is ook het huidige standpunt van de overheid in Nederland.[7]
Briët betoogde in 2019 ook, dat F.D. Changuion niet zou zijn ontadeld. Er is nooit een aan hem gericht besluit genomen, inhoudende, dat zijn adeldom zou zijn vervallen. Bovendien berust royement niet op enige wettelijke regeling of andere rechtsgrond, aldus Briët.[8] Deze mening van Briët wordt niet door iedereen gedeeld: F.D. Changuion werd na 1825 in het algemeen geacht niet meer tot de Nederlandse adel te behoren.[9]
Antoine Changuion (1803-1881), een van de zonen van François Daniël, verhuisde in 1831 naar Kaapstad, Zuid-Afrika om een professoraat te aanvaarden aan het Zuid-Afrikaanse Athenaeum[10] (opgericht in 1829, later bekend als het South African College en tegenwoordig als de Universiteit van Kaapstad). Hij had negen kinderen en hieruit stamt een uitgebreid nageslacht, dat grotendeels in Zuid-Afrika is gevestigd en tot de Nederlandse adel behoort.[11]
Een andere Nederlandse tak van de familie kwam voort uit een andere zoon van Pierre Changuion, waarnaar hierboven werd verwezen bij het bloedbad van Wassy.[3] Deze tak vestigde zich rechtstreeks in Leiden in Nederland nadat ze Wassy in 1686 had verlaten en raakte betrokken bij de textielindustrie. Deze tak van de familie zou uiteindelijk de advocaat, schrijver en administrateur Pierre-Jean Changuion (1763-1820) voortbrengen, die in 1804 als gouverneur van Curaçao en Onderhorigheden werd aangesteld.[12] In de negentiende eeuw stierf deze tak uit.
Enkele telgen bewerken
- François Changuion (1694-1777),[13] poorter, boekverkoper en drukker te Amsterdam.
- François Changuion (1727-na 1776), raad in het hof van politie en justitie te Essequebo (kolonie), president van de weeskamer aldaar, kommandeur van Essequebo, kleinburger van Deventer.[14][15]
- jhr. mr. François Daniël Changuion (1766-1850), lid van de vroedschap en schepen van Leiden, secretaris van de provisionele regering in 1813 (het driemanschap onder Van Hogendorp), commissaris-generaal bij de Britse troepen, gezant naar de Verenigde Staten van Amerika, verheven in de Nederlandse adel in 1815, niet vermeld op de adelslijst 1825.[16][14]
- jhr. François Daniel Changuion (1801-1834), stierf in Odessa terwijl hij in Russische dienst was.[17]
- jkvr. Louise Anne Changuion (1802-1872),[18] na de dood van haar beide ouders voegde ze zich bij haar broer A.N.E. Changuion in Kaapstad. Ze keerde in 1865 met hem, zijn vrouw en twee dochters terug naar Europa.
- prof. jhr. dr. Antoine Nicolas Ernest Changuion (1803-1881), hoogleraar te Kaapstad, publicist op theologisch en literair gebied.[19][9]
- jhr. Laurent Jonathan Changuion (1805-1851), stierf in Arnhem op 12 april 1851 - verdronken in de Rijn.[21]
- jhr. mr. François Daniël Changuion (1766-1850), lid van de vroedschap en schepen van Leiden, secretaris van de provisionele regering in 1813 (het driemanschap onder Van Hogendorp), commissaris-generaal bij de Britse troepen, gezant naar de Verenigde Staten van Amerika, verheven in de Nederlandse adel in 1815, niet vermeld op de adelslijst 1825.[16][14]
- François Changuion (1727-na 1776), raad in het hof van politie en justitie te Essequebo (kolonie), president van de weeskamer aldaar, kommandeur van Essequebo, kleinburger van Deventer.[14][15]
- dr. Pierre Changuion (1700-1758),[22] raadsheer van Brabant en van Overmaas, in 1741 benoemd tot opperrechter van het feodale hof van Brabant.
- dr. Paul Changuion (1733-1804),[23] raadslid en later gemeentesecretaris van Vlissingen, in 1774 benoemd tot gemeentesecretaris van Middelburg.
- dr. Pierre-Jean Changuion (1763-1820), secretaris van het hof van Holland tot 1795, toen lid van het hof van den Bosch en Breda. Van 1804 tot 1807 was hij gouverneur van Curaçao en Onderhorigheden, dat in dat jaar door Groot-Brittannië werd ingenomen; terug in Nederland ter dood veroordeeld voor het verlies van Curaçao, maar het vonnis werd teruggedraaid door Lodewijk Napoleon. In 1814 werd hij door Willem I in ere hersteld en benoemd tot griffier van de rechtbank van Goes, en in 1816 benoemd tot wethouder-fiscaal in de politieke raad in Suriname en in 1817 secretaris van dit raad.[24]
- dr. Paul Changuion (1733-1804),[23] raadslid en later gemeentesecretaris van Vlissingen, in 1774 benoemd tot gemeentesecretaris van Middelburg.
Literatuur bewerken
- L. Changuion, Die familie Changuion van Suid-Afrika. Vanaf Frankrijk deur Duitsland en Nederland tot Suid-Afrika 1560's-1960's. Haenertsburg, 2014.
Bronnen, noten en/of referenties
|