Capitosauria
De Capitosauria[1] zijn een groep van uitgestorven grote temnospondyle Batrachomorpha (basale 'amfibieën') met vereenvoudigde stereospondyle wervels. De Capitosauria en hun zustertaxon Trematosauria, die voornamelijk als piscivoren in meren en rivieren leefden, waren de enige grote labyrinthodonten die tijdens het Mesozoïcum leefden in ecologische niches die in grote lijnen vergelijkbaar waren met die van moderne krokodillen, en sommige groeiden uit tot zeer grote afmetingen. Met een lengte van zes meter wordt aangenomen dat de Mastodonsaurus giganteus uit het Midden-Trias niet alleen de grootste capitosauriër was, maar mogelijk ook de grootste 'amfibie' (dus tetrapode met een zwemmende larvale levensfase) die ooit heeft geleefd. De laatst bekende overblijfselen dateren uit het Rhaetien van Duitsland en worden aangeduid als Cyclotosaurus.
| Capitosauria Status: Uitgestorven Fossiel voorkomen: Trias | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||
| Mastodonsaurus | |||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||
| |||||||||||
| Clade | |||||||||||
| Capitosauria Schoch & Milner, 2000 | |||||||||||
| |||||||||||
| Capitosaurus | |||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||
Capitosauria op  Wikispecies
| |||||||||||
| |||||||||||
De Capitosauria werden voor het eerst benoemd door Schoch en Milner (2000).[2] Damiani & Yates definieerden in 2003 de clade als de groep omvattende Parotosuchus en alle soorten nauwer verwant aan Parotosuchus dan aan Trematosaurus.[3] Ze werden verder beschreven door Yates en Warren (2000), die er Lydekkerina en Mastodonsauroidea aan toekenden. Het werd beschreven door Damiani (2001) onder de naam Mastodonsauroidea. In hun fylogenetische analyse van temnospondylen, plaatsten Ruta et alii (2007) Lydekkerina en haar verwanten binnen de clade Rhytidostea, terwijl alleen mastodonsauroïde taxa binnen Capitosauria werden geplaatst.
De eerste capitosauriër werd in het begin van de negentiende eeuw ontdekt bij Gaildorf: Mastodonsaurus giganteus. De enorme schedels van deze 'reuzensalamander' baarden veel opzien en werden door Richard Owen als basis gebruikt voor zijn Labyrinthodontia. De Capitosauria zijn echter vernoemd naar de 1836 beschreven Capitosaurus. In 2008 telde Schoch twintig geldige geslachten in de groep en tweeënveertig soorten.
Vroeger werd als typerend voor deze soorten het bezit van een ringvormig gesloten fenestra otica gezien, waarnaar Cyclotosaurus ook vernoemd is. De ring zou een trommelvlies ondersteund hebben. Later werd duidelijk dat zo'n structuur zich minstens tweemaal apart bij de Capitosauria ontwikkeld moet hebben.
Schoch stelde in 2008 vier ondubbelzinnige synapomorfieën vast, kenmerken die alle bekende leden van de groep tonen maar onbekend zijn van andere groepen. Het zijlijnkanaal onder de oogkas krijgt waar het over het traanbeen buigt een Z-vormig profiel. De cristae musculares vervloeien op de middenlijn. De uithollingen op het parasfenoíde liggen geheel op de vlakke onderzijde. Het haakvormig uitsteeksel van het prearticulare reikt ver boven het kaakgewricht tot bij de trochlea van het quadratum. Verder tonen de Capitosauria een kenmerk dat ze opnieuw ontwikkeld hebben: de voorste tak van het jukbeen beslaat vóór de oogkas meer dan de helft van de lengte van de snuit.
Fylogenie bewerken
| Stereospondyli |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bronnen, noten en/of referenties
|