Canon in D (Pachelbel)

compositie van Pachelbel

De Canon in D majeur (volledige Duitse titel: Kanon und Gigue in D-Dur für drei Violinen und Basso Continuo) is het beroemdste stuk van de componist Johann Pachelbel. De Canon in D is de enige canon die Pachelbel geschreven heeft. De muziek is te vinden op vele klassieke cd's, samen met werken als de Air op G-snaar (BWV 1068) van Johann Sebastian Bach.

Kanon und Gigue in D-Dur für drei Violinen und Basso Continuo
Eerste pagina van de eerste versie van het stuk door Pachelbel
Componist Johann Pachelbel
Soort compositie Canon
Gecomponeerd voor Viool
Toonsoort D-majeur
Compositiedatum 1680
Portaal  Portaalicoon   Klassieke muziek
Beluister de Canon in D
Andere versie in D

Het hoofdthema in dit stuk wordt gespeeld door de bas. Het gaat hier om een basso ostinato (ostinaat=koppig). In het begin van het stuk wordt dit thema door de bas 'kaal' (zonder begeleidende bovenstemmen) gespeeld. Dit thema wordt in de rest van het stuk steeds 'ostinaat' (zonder enige verandering) herhaald. De drie bovenstemmen zorgen voor de nodige variatie. Bij iedere volgende herhaling van het thema in de bas vindt in de bovenstemmen een verandering plaats van melodische motieven en/of ritmische patronen. De muzikale vorm waarbij sprake is van een basso ostinato heet in de barokmuziek chaconne.

Johann Pachelbel was ook componist van vele orgelwerken, waaronder een chaconne in f klein. Ook in dit stuk voor orgel is sprake van een ostinaat basthema.

De Canon in D van Pachelbel heeft de bijzonderheid dat in de begeleidende bovenstemmen een dalende toonreeks als tweede thema fungeert. De inzetten van dit tweede thema hebben de canon-vorm: ze vinden na elkaar plaats. Aan dit canonische karakter heeft het stuk zijn naam te danken.

Het werk werd door Pachelbel geschreven omstreeks 1680 als een kamermuziekstuk voor drie violen en basso continuo. Er zijn daarna door anderen verschillende transcripties van dit stuk vervaardigd voor andere muziekinstrumenten, zoals orgel en piano.

Tot het stuk behoort ook een gigue, maar deze wordt veel minder vaak gespeeld.

Vooral bekend vanwege het akkoordenschema is de Canon van Pachelbel een van de meest populaire klassieke muziekstukken geworden.

Aangepaste versies bewerken

Het stuk is veel gebruikt in andere liedjes. Op zichzelf is een akkoordenschemawisseling niet direct een aanpassing van een lied, want dan zouden er erg veel varianten zijn. De volgende nummers volgen (deels) het akkoordenschema van Canon in D - getransponeerd of niet.

Jaar Aanpassing Auteur
1944 Volkslied van de Sovjet-Unie en Rusland Aleksandr Aleksandrov
1966 Spicks & Specks Bee Gees
1967 Don't Sleep In The Subway Petula Clark
1968 Rain and Tears Aphrodite's Child
1968 O Lord, Why Lord ? Los Pop Tops
1969 Tout, tout pour ma chérie Michel Polnareff
1969 Les Champs Élysées Joe Dassin
1969 One Tin Soldier Original Caste
1969 Ride into the Sun The Velvet Underground
1970 Let It Be The Beatles
1970 I'll be there Jackson 5
1971 Take Me Home, Country Roads John Denver
1972 Isn't life strange Moody Blues
1972 Streets of London Ralph McTell
1973 La maladie d'amour Michel Sardou
1973 Mind Games John Lennon
1974 In the Garden Bob James
1974 No Woman, No Cry Bob Marley
1978 Go West Village People
1978 Alfred J. Kwak Herman van Veen
1981 21st Century Man Electric Light Orchestra
1984 Forever Young Alphaville
1987 Kerstmis Herman Finkers
1988 I Should Be So Lucky Kylie Minogue
1991 All together now The Farm
1993 Cryin' Aerosmith
1993 Go West Pet Shop Boys
1994 Basket Case Green Day
1994 Hook Blues Traveler
1995 Don't Look Back in Anger Oasis
1995 Scatman's world Scatman John
1995 Nirvana El Bosco
1995 I kiss your lips Tokyo Ghetto Pussy
1996 Die Eine Die Firma
1996 Smiling T-Spoon
1996 There's a key 2 Brothers on the 4th Floor
1996 Christmas time 2 Brothers on the 4th Floor
1996 Fairytales 2 Brothers on the 4th Floor
1997 Neon Genesis Evangelion Soundtrack van de film Shiro Sagisu
1997 Je me souviens Menelik
1997 All together now The Farm
1997 C U when you get there Coolio
1997 To Love You More Céline Dion
1998 Love is life Helmut Lotti en Lisa Del Bo
1998 Let the Music heal your Soul Bravo All Stars
1998 Christmas Canon Trans-Siberian Orchestra
1999 L'amour toujours Gigi D'Agostino
2000 Graduation (Friends Forever) Vitamin C
2000 Quest for Kingdom Whispering Gallery
2000 Heyah Mama K3
2001 La Belle et le Bad Boy MC Solaar
2001 Yatta Green Leaves (Happa-tai)
2002 Can't Stop Loving You Phil Collins
2002 Stil aan de overkant! Zware Jongens
2003 Where Is the Love? the Black Eyed Peas
2003 Ik wou dat ik jou was Veldhuis & Kemper
2004 Everytime Britney Spears
2004 Volverte a Ver Juanes
2004 All Together Now 2004 The Farm (band)
2004 Concerto d'Amore Jacob de Haan
2005 Die Eine 2005 Die Firma
2005 Big City Life Mattafix
2006 Canon Rock JerryC
2006 Cupido Jan Smit
2006 Pachelbels Canon reclame van Coca-Cola voor het WK voetbal 2006
2007 Canon in D Remix Ronald Jenkees
2008 Life is a Festival Don Diablo
2009 Itsumo Nando Demo , Always with me Hayley Westenra
2009 Breathe Gentle Tiziano Ferro
2010 The Show Goes On Lupe Fiasco
2010 We Dance On N-Dubz ft. Bodyrox
2011 Zombie Love Song YourFavoriteMartian
2012 It's Raining Tacos Parry Gripp
2017 Bad Things Machine Gun Kelly x Camilia Cabello
2017 ik moet zuipen PartyfrieX ft. Schorre Chef
2018 Marciano's Reign Jedi Mind Tricks featuring Scott Stallone
2019 Memories Maroon 5
2019 Woke Arjen Lubach

De Australische band Axis of Awesome maakte ooit een medley van tientallen op Canon in D geïnspireerde nummers.

Zie de categorie Pachelbel's Canon van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.