Cannerberg

heuvel bij Maastricht, België-Nederland

De Cannerberg is een heuvel bij Maastricht, die deels op Nederlands en deels op Belgisch grondgebied ligt. De heuvel is vernoemd naar het plaatsje Kanne, dat net over de grens in België ligt. De Cannerberg vormt de westelijke helling van het Jekerdal, tegenover de Sint-Pietersberg. De heuvelrug is een uitloper van het Haspengouws Plateau. Een deel van de heuvel werd tussen 1930 en 1939 afgegraven voor de aanleg van het Albertkanaal, waardoor de heuvelrug van het grotere plateau werd afgesneden.

Cannerberg
Kasteel Neercanne met de Cannerberg op de achtergrond
Kasteel Neercanne met de Cannerberg op de achtergrond
Hoogte 98 m
Ligging gemeente Maastricht (NL), gemeente Riemst (BE)
Gebergte heuvel
Ouderdom gesteente Maastrichtien (Krijttijdperk)
Portaal  Portaalicoon   Maastricht

Geologie

bewerken
 
Geologisch profiel van de Cannerberg ter hoogte Albertkanaal met van boven naar beneden allereerst de afzettingen van grind, zand en löss, daaronder Kalksteen van Meerssen (Md) en daaronder Kalksteen van Nekum (Mc)

In de heuvelrug is het volgende profiel ontsloten:[1][2][3]

Op de oostelijke helling van de Cannerberg ligt het Cannerbos. Aansluitend daaraan wordt op de zuidelijke helling sinds het jaar 2000 het Millenniumbos aangelegd, dat moet uitgroeien tot een volwaardig eiken-haagbeukenbos. De eerste aanplant bestond uit twintig centraal geplaatste beuken die symbool staan voor de voorbije twintig eeuwen in onze jaartelling. In 2013 werd er 9 ha extra natuur aan het bos toegevoegd in het kader van natuurcompensatie bij de aanleg van de Koning Willem-Alexandertunnel. Het Cannerbos en het Millenniumbos hebben een dicht net van wandelpaden, maar fietsen is verboden vanwege erosiegevaar.

Cultuurhistorie

bewerken
 
Gangenstelsels van de ondergrondse mergelgroeven

In de Cannerberg bevinden zich verschillende ondergrondse kalksteengroeven, die in de volksmond onterecht worden aangeduid als 'grotten'. De belangrijkste daarvan zijn de Groeve De Keel (in België en Nederland gelegen), Groeve De Nieuwe Keel (idem), de Kasteelgroeve (vernoemd naar Kasteel Neercanne), de Muizenberg (deels in België gelegen), de Fallenberggroeve (inclusief de Jezuïetenberg) en de Boschberg. Bij de ontginning van deze groeven werd ongeveer een derde van de mergellaag als bouwsteen gebruikt; de rest moest het bovenliggend gesteente dragen.

In een deel van de Cannerberggroeve, de Boschberg, zou vanaf het voorjaar van 1944 door 2000 arbeiders, merendeels daartoe gedwongen via de Arbeitseinsatz, zijn gewerkt aan een geheime Duitse lanceerbasis voor V1-raketten.[4] Volgens andere bronnen was het plan om hier een fabriek voor vliegtuigmotoren te vestigen, de NV Drieberg, een filiaal van vliegtuigfabrikant Fokker.[5] In dezelfde groeve was na de oorlog een commandocentrum van de NAVO gevestigd (NAVO-hoofdkwartier Cannerberg). Van 1954 tot 1992 werd het centrum bevolkt door Nederlandse, Belgische, Duitse, Britse en Amerikaanse militairen. Hier werd beslist over de nucleaire alarmfase (groen-rood) van Noordwest-Europa. Het centrum leidde daarnaast ook de NAVO-luchtverdediging over een gebied dat zich uitstrekte van Noorwegen tot Italië. Nadat de NAVO de groeve verlaten had, bleek dat men grote hoeveelheden asbest had gebruikt als isolatiemateriaal.

Wielrennen

bewerken
Muizenberg
(Cannerberg)
Locatie Heuvelland
Startplaats Kanne (Riemst)
Hoogteverschil 25 m
Lengte 600 m
Stijgings-% 4,7%
Steilste km 10%
Portaal      Wielersport

De helling is meermaals opgenomen in de wielerklassieker Amstel Gold Race. De klim van de Cannerberg wordt in deze klassieker Muizenberg genoemd, vernoemd naar de groeve Muizenberg in de nabijheid.

De klim werd ook aangedaan in de GP Erik Breukink.

Referenties

bewerken
  1. De stratigrafische plaats van de ondergrondse kalksteengroeven in het Boven-Krijt van Zuid-Limburg, W.M. Felder, 1981, Natuurhistorisch Maandblad , Volume 70 - Issue 3 p. 56- 59. Gearchiveerd op 6 maart 2023.
  2. Krijtontsluitingen ten zuiden van Maastricht, W.H. Felder, 1963, Grondboor & Hamer, Volume 17 - Issue 5, p. 162- 190. Gearchiveerd op 6 maart 2023.
  3. Krijt van Zuid-Limburg, serie Geologie van Nederland, W.M. Felder, P.W. Bosch, Nederlands Instituut voor Toegepaste Geowetenschappen TNO, 2000, ISBN 90-6743-710-7
  4. Paul M.M.A. Bronzwaer (1989): Maastricht bevrijd! En toen...?, deel 1, pp. 33-34. Stichting Historische Reeks Maastricht. Van Gorcum, Assen/Maastricht. ISBN 9070356473.
  5. Pierre J.H. Ubachs en Ingrid M.H. Evers (2005): Historische Encyclopedie Maastricht, p. 264: 'Kannerberg'. Walburg Pers, Zutphen & Regionaal Historisch Centrum Limburg, Maastricht. ISBN 905730399X.
Zie de categorie Cannerberg van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.