Bravasaurus
Bravasaurus is een plantenetend geslacht van sauropode dinosauriërs, behorende tot de Titanosauriformes, dat tijdens het late Krijt leefde in het gebied van het huidige Argentinië. De enige benoemde soort is Bravasaurus arreirosorum.
Vondst en naamgeving bewerken
Op de vindplaats van Quebrada de Santo Domingo, in La Rioja, werden in 2015 drie skeletten van sauropoden gevonden, behorend tot twee nieuwe soorten.
In 2020 benoemden en beschreven Esteban Martín Hechenleitner, Léa Leuzinger, Agustín Guillermo Martinelli, Sebastián Rocher, Lucas Ernesto Fiorell, Jeremías Ramon Alejandro Taborda en Leonardo Salgado de typesoort Bravasaurus arreirosorum. De geslachtsnaam verwijst naar het meer Laguna Brava in het het nationale park Laguna Brava. De soortaanduiding verwijst naar de arreiros, de "muildierdrijvers" die in de negentiende eeuw de passen van de Andes overstaken. In correcter Latijn zou dat "arreirorum" geworden zijn.
Het holotype, CRILAR-Pv 612, is gevonden in een laag zandsteen, vierendertig meter boven de basis van de Ciénaga del Río Huaco-formatie, welke laag dateert uit het Campanien-Maastrichtien, ongeveer zeventig miljoen jaar oud. Het bestaat uit een gedeeltelijk skelet met schedel. Het bewaart een rechterquadratum, een rechterquadratojugale, vier halswervels, vijf ruggenwervels, drie staartwervels, enkele ribben, drie chevrons, het linkeropperarmbeen stukken van ellepijp, een vierde middenhandsbeen, het linkerdarmbeen, het rechterschaambeen, een stuk zitbeen, een stuk dijbeen en beide kuitbeenderen. Een tweede skelet, specimen CRILAR-Pv 612, is aangewezen als het paratype. Het bestaat uit een losse tand, het rechterdarmbeen, het rechterdijbeen en ribben. Beide specimina vertegenwoordigen vermoedelijk volwassen individuen. De fossielen behoren tot de collectie van het Centro Regional de Investigaciones Cientifícas y Transferencia Tecnológica de La Rioja. Op de vindplaats werden daarnaast grote aantallen titanosaurische eierschalen aangetroffen, duidend op een broedkolonie.
Beschrijving bewerken
De lengte van Bravasaurus werd in 2020 geschat op zeven meter. Als de exemplaren inderdaad volwassen dieren zijn, is Bravasaurus een van de kleinste bekende sauropoden. Het gewicht werd in 2020 geschat op 2,89 ton. Alleen Magyarosaurus zou, met een halve ton, onder de titanosauriërs duidelijk lichter zijn.
De beschrijvers wisten enkele onderscheidende kenmerken vast te stellen. Drie daarvan zijn autapomorfieën, unieke afgeleide eigenschappen. Bij het quadratum wordt het kaakgewricht geheel in tweeën verdeeld door een middelste trog. Bij de middelste halswervels vormen de richels tussen het doornuitsteeksel en de voorste gewrichtsuitsteeksels een opvallende trede. Bij de ruggenwervels vormt de bovenrand van de pleurocoel een opvallende richel die zijwaarts buiten de lijn van de onderrand van het wervellichaam uitsteekt.
Daarnaast is er een unieke combinatie van op zich niet unieke kenmerken. De achterste ruggenwervels hebben sterk afgeplatte wervellichamen, tweemaal breder dan hoog. De achterste ruggenwervels hebben een ruwe richel op de achterkant van het doornuitsteeksel onderaan onderbroken door middelste richels die van het doornuitsteeksel helemaal naar de achterste gewrichtsuitsteeksels doorlopen. De achterste ruggenwervels hebben een kleine uitholling onder de basis van de achterkant van het doornuitsteeksel, bovenaan begrensd door de middelste richels die van het doornuitsteeksel naar de achterste gewrichtsuitsteeksels lopen en onderaan begrensd door de richel die tussen de achterste gewrichtsuitsteeksels loopt. Bij het opperarmbeen is het midden van de schacht smal met 36% van de breedte van de bovenkant van het bot. Bij het opperarmbeen is de deltopectorale kam onderaan verbreed. Het kuitbeen is slank met de breedte 15% van de lengte. De onderste bolling van het kuitbeen is verbreed, tweemaal zo wijd als de minimale schachtdiameter.
Fylogenie bewerken
Bravasaurus werd in 2020 binnen de Titanosauria in de Lithostrotia geplaatst binnen een klade met Trigonosaurus, Gondwanatitan en Uberabatitan. Dat betekent dat hij samen met de gelijktijdig benoemde Punatitan tot de eerste Colossosauria behoort die uit het noordwesten van Argentinië bekend zijn.
Het volgende kladogram toont de positie van Bravasaurus in de evolutionaire stamboom volgens de studie uit 2020.
| Lithostrotia |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Levenswijze bewerken
De dwergvorming van Bravasaurus werd in 2020 in verband gebracht met een meer gematigd klimaat, oprukkende grassen en een hogere zeespiegel.
De eieren uit de broedkolonie zijn rond en hebben een diameter van dertien à veertien centimeter, klein genoeg om van Bravasaurus te zijn, hoewel een verband met Punatitan niet valt uit te sluiten.
Literatuur bewerken
- E. Martín Hechenleitner; Léa Leuzinger; Agustín G. Martinelli; Sebastián Rocher, Lucas E. Fiorelli, Jeremías R.A. Taborda & Leonardo Salgado, 2020, "Two Late Cretaceous sauropods reveal titanosaurian dispersal across South America", Communications Biology 3(1): Article number 622