Nederlands: Negatief. Negatief waarop reliëf O 123 van de verborgen voet van de Borobudur te zien is. De verborgen voet van de Borobudur is de oorspronkelijke basis van het Buddhistische heiligdom dat rond 800 gebouwd is. In een latere fase van de bouw werd deze basis verborgen, waarschijnlijk om verzakking te verkomen. De verborgen voet loopt om het hele bouwwerk heen en bevat 160 reliëfs die tezamen de Mahakarmawibhangga verbeelden, een Mahayanistische tekst die de werking van de leer van Karma uiteenzet. Deze leerrede wordt aan Buddha toegeschreven en handelt over oorzaak en gevolg.

N.J. Krom en Th. van Erp duiden in hun standaardwerk over de Borobudur (Beschrijving van Barabudur (Den Haag: Martinus Nijhoff, 1920-1931)) de reliëfs van de verborgen voet aan als serie O. Op de reliëfs zijn voorbeelden van de theorie uitgebeeld: goede daden hebben goede gevolgen en slechte daden hebben slechte gevolgen. De reliëfs vallen in twee delen uiteen: O 1 tot en met O 117 verbeelden een aantal daden die leiden tot één en hetzelfde gevolg. De reliëfs O 118 tot en met O 160 tonen verschillende gevolgen van één oorzaak. De uiteenzetting van de leer begint bij de trap aan de oostzijde en ontrolt zich met de klok mee om het bouwwerk heen. De reliëfs moeten dan ook gelezen worden van rechts naar links.

Lange tijd was onbekend wat op de reliëfs van de verborgen voet stond afgebeeld. Hoewel de reliëfs al in 1885 waren ontdekt door Dr Ir J.W. IJzerman (1851-1932) kon de Franse geleerde Sylvain Lévi pas in 1929, op het zesde Congres van het Oostersch Genootschap, constateren dat het op de verborgen voet ging om een Buddhistische tekst: Mahakarmawibhangga. Lévi had in 1922 een manuscript uit 1411 met deze tekst ontdekt in Kathmandu, Nepal. De tekst bleek populair in de Burdhistische wereld te zijn en een aantal verwante teksten te hebben: twee Chinese werken, waarvan één vertaald was in 582 door Gautama Dharmaprajna en één tussen 980 en 1000 door T'ien si Tsai. Daarnaast bevat de Tibetaanse Kanjur twee werken met de titel Karmawibhangga. In 1933 publiceerde de archeoloog N.J. Krom een uitgebreide analyse van het Mahakarmawibhangga op de reliëfs van de bedolven voet. Hierin legt hij een relatie tussen de afbeeldingen op de reliëfs en de tekstpassages in het Mahakarmawibhangga.

Reliëf O 123 bevindt zich aan de noordzijde van de Borobudur en heeft volgens N.J. Krom betrekking op de paragrafen 52b, 53b, 59b, 60b en 61b van het Mahakarmawibhangga: LIIb Wanneer men afziet van de aanslag op het leven, gaan door het rijpen van die daad de kracht en de energie van de aarde niet teloor. LIIIb Wanneer men afziet van het nemen van wat niet gegeven is, ontstaan door het rijpen van die daad geen hagel, ratten, insecten, hongersnood enz. LIXb Wanneer men afziet van de begeerlijkheid komen door het rijpen van die daad oogsten enz. met vruchten voort. LXb Wanneer men afziet van de gewelddadigheid is door het rijpen van die daad de opbrengst goed en er komen geen bittere of hete vruchten en zaaisels op. LXIb Wanneer men afziet van het valse inzicht, komen door het rijpen van die daad de zaaisels niet op zonder vruchten of met heel kleine vruchten.

Reliëf O 123 heeft de inscriptie 'kusala' (goed). Dit is volgens Krom een aanwijzing dat aan de goede paden van de daad ook aandacht is besteed. O 123c geeft het veld met de goede oogst weer. We kunnen slechst gissen naar de verdiensten van de hoofdpersonen van de vorige taferelen. Op 123a zit iemand te praten met een aantal toehoorders, waaronder een paar brahmanen. Op O 123b wordt ook een gesprek gehouden binnen een omheining. Krom meent dat de enige mogelijkheid is dat de hoofdpersoon de gelukkige bezitter van het veld op O 123c is. De verklaring hiervoor is volgens hem dat de man zich, zoals de man op O 123a, onthoudt van één van de slechte dingen die in de paragrafen hierboven zijn opgenoemd.

(Uit: N.J. Krom, Het Karmawibhangga op Barabudur. Mededeelingen der koninklijke academie van wetenschappen, afdeeling letterkunde, deel 76, serie B, No. 8 (Amsterdam: Noordhollandsche Uitgevers-Maatschappij, 1933) 257-258).

Bronnen:

A.J. Bernet Kempers, Borobudur. Mysteriegebeuren in steen. Verval en restauratie. Oudjavaans volksleven (Wassenaar 1973/gewijzigde herdruk); Van Erp, Th., Krom, N.J., Beschrijving van Barabudur (Den Haag: Martinus Nijhoff, 1920-1931); N.J. Krom, Het Karmawibhangga op Barabudur. Mededeelingen der koninklijke academie van wetenschappen, afdeeling letterkunde, deel 76, serie B, No. 8 (Amsterdam: Noordhollandsche Uitgevers-Maatschappij, 1933).. Reliëf O 123 op de verborgen voet van de Borobudur