Baron van Tast

Baron van Tast, voluit Baron van Tast tot Zeveren geheten, is een Nederlandse strip getekend door Jan van Haasteren en geschreven door diverse scenaristen. De korte verhalen van 1 tot 4 pagina’s handelen over de absurde belevenissen van Baron van Tast die dingen ziet die andere mensen niet zien. Het absurde karakter van de strip wordt nog versterkt door de vele achtergrondgeintjes die Van Haasteren verwerkt heeft in de tekeningen, waarvan sommige regelmatig terugkeren, zoals de handjes die lijsten van achteren lijken vast te houden en de haaienvin die zich dwars door de vaste grond ploegt.

Baron van Tast
Land van oorsprong	Nederland
Oorspronkelijke taal	Nederlands
Creatieteam
Schrijver(s)	Renée van Utteren Lo Hartog van Banda Frits van der Heide Patty Klein Frans Buissink Jan van Haasteren Bram Uil
Tekenaar(s)	Jan van Haasteren
Publicatie
Uitgever	Kobold Oberon Arboris
Publicatiemedia	Tijdschriften Stripalbums
Huidige status	Inactief
Eerste publicatie	1972
Laatste publicatie	2016
Portaal    Strip

Geschiedenis

Ontstaan

Van Haasteren zat in 1972 zonder werk en kwam, via Börge Ring, in contact met Lo Hartog van Banda die al enige tijd een paar ideeën had liggen voor een semi-realistische strip genaamd Baron van Tast. Hartog van Banda vroeg aan Van Haasteren of hij interesse had om hier iets mee te doen. Van Haasteren voelde hier wel voor en maakte enkele ontwerpjes in semi-realistische stijl. Met Hartog van Banda legde hij de strip voor aan Hetty Hagebeuk, destijds hoofdredactrice van het stripblad Pep. Zij was echter niet zo onder de indruk en vond dat Van Haasteren beter tot zijn recht kwam als hij op een cartoonachtige manier tekende. Tevens vond zij dat er meer moest gebeuren op de achtergrond. Van Haasteren maakte toen een cartoon van Baron van Tast die op een strand achtervolgd wordt door een haai. Deze cartoon vond Hagebeuk wel geslaagd en dit betekende het begin van de strip Baron van Tast. De strip werd door de komische tekenstijl en de achtergrondgeintjes wel veel absurder dan Lo Hartog van Banda oorspronkelijk bedoeld had.

Pep

In totaal tekende Van Haasteren 35 afleveringen voor Pep waarvan er 34 daadwerkelijk in het blad gepubliceerd zijn (de niet geplaatste aflevering Oudejaarsavond werd wel in twee van de vier albums opgenomen). Eén aflevering verscheen in de Prijs Pep, een eenmalige extra uitgave van het blad. Deze aflevering, De gelukkige striplezer genaamd, bestond uit 3 pagina’s plus een aansluitende middenplaat.
De strip liep van 1972 tot en met 1975 en werd in eerste instantie geschreven door redactiemedewerkster Renée van Utteren. Hierna nam Hartog van Banda één aflevering voor zijn rekening waarna Frits van der Heide gedurende langere tijd de verhalen schreef. Na Van der Heide werd Patty Klein de vaste scenariste. Door de fusie van de stripbladen Pep en Sjors in 1975 werd besloten de strip stop te zetten. Het fusieblad Eppo richtte zich op een wat jonger publiek en Baron van Tast werd minder geschikt geacht voor deze uitgave. Van Haasteren tekende voor Sjors al enige tijd de strip Tinus Trotyl en men vond deze strip beter passen in het nieuwe stripblad Eppo. Op de laatste tekening van de aflevering Misdaden schreef Van Haasteren de woorden ‘’lest best’’ om aan te geven dat dit de laatste aflevering van Baron van Tast was.

De Vrije Balloen

In 1976 maakte Baron van Tast een comeback in het stripblad De Vrije Balloen waarvan Van Haasteren medeoprichter was. In dit blad verschenen van 1976 tot 1980 vier nieuwe afleveringen, geschreven door Frans Buissink (één verhaal), Jan van Haasteren (twee verhalen) en Bram Uil (één verhaal). Tevens werd één verhaal uit Pep in gewijzigde vorm in dit blad herdrukt en werd een ander verhaal uit Pep ongewijzigd (op de titel na) herdrukt. Onderaan de laatste plaat van de aflevering Het museumbezoek schreef Van Haasteren de woorden ‘’dit is ècht heuswaarachtig de laatste Van Tast!’’.

Strips voor Mozambique

Baron van Tast beleefde een eenmalige terugkeer in 1987 in het stripalbum Strips voor Mozambique, een album waaraan 30 stripauteurs uit Nederland en België kosteloos hebben meegewerkt met als doel geld in te zamelen voor Mozambique. Van Haasteren tekende voor dit album een 1-pagina strip van Baron van Tast.

De Vrije Balloen Jubileumnummer

In 2015 verscheen, ter gelegenheid van het feit dat veertig jaar geleden de eerste Vrije Balloens van de drukpers rolden, een Jubileumnummer van De Vrije Balloen. Speciaal voor deze uitgave tekende Van Haasteren, op tekst van Patty Klein, een nieuwe aflevering van Baron van Tast.

StripGlossy

Voor het tweede nummer van het stripblad StripGlossy in 2016 was Van Haasteren de gasthoofdredacteur. Speciaal voor dit nummer tekende hij twee nieuwe afleveringen van Baron van Tast (waarvan één verhaal op tekst van Patty Klein). Over deze afleveringen van Baron van Tast schreef Van Haasteren in het blad: ‘’Het was erg leuk om te doen, maar dit was gelijk ook echt de laatste keer. Op mijn tachtigste is dit werk te inspannend geworden’’.

Afleveringen

De onderstaande tabel geeft een overzicht van alle publicaties van de afleveringen van Baron van Tast

Nr	Titel	Blz	Jaar	Tekst	Eerste Publicatie	Album
Verhaaltitels niet in vet zijn werktitels, alle publicaties van deze afleveringen verschenen zonder verhaaltitel
1	Haaikloverij	4	1972	Renée van Utteren	Pep 1972-51	A3
2	Lantaarnpaal op hol	4	1972	Renée van Utteren	Pep 1972-47	A3
3	De sprekende aap	4	1972	Renée van Utteren	Pep 1972-48	A3
4	Spiegelbeeld	4	1972	Renée van Utteren	Pep 1972-49	A3
5	Museumperikelen	4	1972	Renée van Utteren	Pep 1972-50	A3 + B2
6	De bloemententoonstelling	4	1972	Renée van Utteren	Pep 1973-03	A3 + B2
7	Oogjes	4	1972	Lo Hartog van Banda	Pep 1973-10	A3
8	Cultureel avondje	4	1973	Frits van der Heide	Pep 1973-21	A2
9	Vreemde vissen	4	1973	Frits van der Heide	Pep 1973-23	A2
10	Schaduweffecten	4	1973	Frits van der Heide	Pep 1973-30	A2
11	Automaten in opstand	4	1973	Frits van der Heide	Pep 1973-31	A2
12	Knikkers	4	1973	Frits van der Heide	Pep 1973-33	A2 + B3
13	Bekerswedstrijd	4	1973	Frits van der Heide	Pep 1973-38	A2
14	De monsterjacht	4	1973	Frits van der Heide	Pep 1973-40	A2
15	De gelukkige striplezer	3	1973	Frits van der Heide	Pep 1973-46e (Prijs Pep)	A4
16	Een klassieke pose	2	1973	Frits van der Heide	Pep 1974-03	A2
17	Een ongeluksdag	4	1973	Frits van der Heide	Pep 1974-13	A2
18	Het avondfeest	2	1973	Frits van der Heide	Pep 1974-16	A2
19	De natuur roept	4	1974	Frits van der Heide	Pep 1974-20	A2
20	’t Kan verkeren	4	1974	Frits van der Heide	Pep 1974-30	A2
21	’t Kan verkeren	2	1974	Frits van der Heide	Pep 1974-32	A2
22	De autoshowroom	4	1974	Patty Klein	Pep 1974-39	A3
23	Het warenhuis	4	1974	Patty Klein	Pep 1974-45	A1 + A4
24	Speelgoed	4	1974	Patty Klein	Pep 1974-51	A1 + A4
25	Sporen in de sneeuw	4	1974	Patty Klein	Pep 1975-04	A1 + A4
26	Karnaval	4	1974	Patty Klein	Pep 1975-07	A1 + A4
27	Hete vuren	4	1974	Patty Klein	Pep 1975-15	A1 + A4
28	De melkman	1	1974	Patty Klein	Pep 1975-17	A1 + A4
29	Oudejaarsavond	3	1974	Patty Klein	Album 1 - Baron van Tast	A1 + A4
30	Stekeligheden	3	1975	Patty Klein	Pep 1975-13	A1 + A4 + B4
31	Dieren	4	1975	Patty Klein	Pep 1975-19	A3
32	Het slakkenhuis	2	1975	Patty Klein	Pep 1975-25	A1 + A4
33	Gekostumeerd bal	2	1975	Patty Klein	Pep 1975-29	A1 + A4
34	De kikkerverzameling	4	1975	Patty Klein	Pep 1975-30	A1 + A4
35	Misdaden	3	1975	Patty Klein	Pep 1975-38	A1 + A4
36	’n Van Tastisch einde	4	1976	Frans Buissink	De Vrije Balloen 1976-06	A3
37	Jogging	2	1979	Jan van Haasteren	De Vrije Balloen 1979-20	A4
38	Grafrekreatie	2	1979	Jan van Haasteren	De Vrije Balloen 1980-22	A3
39	Het museumbezoek	4	1980	Bram Uil	De Vrije Balloen 1980-29	A3
40	Een luchtige maaltijd	1	1987	Jan van Haasteren	Strips voor Mozambique	B1
41	Baron van Tast gaat speeddaten	2	2015	Patty Klein	De Vrije Balloen 2015-JN
42	Getekend	2	2016	Patty Klein	StripGlossy 2016-2
43	De Baron van Tast historie	4	2016	Jan van Haasteren	StripGlossy 2016-2
Onderstaande aflevering is een herschreven en deels hertekende versie van aflevering 21 't Kan verkeren
21a	Superclean deadmachine	2	1977	Jan van Haasteren	De Vrije Balloen 1977-09
Enkele afleveringen zijn herdrukt (soms met een andere titel)
1	Verhaal nr.1	4	1972	Renée van Utteren	Rhythm Pictures 1978-01
18	The party	2	1973	Frits van der Heide	De Vrije Balloen 1978-12
41	Baron van Tast gaat speeddaten	2	2015	Patty Klein	StripGlossy 2016-1

Albums

Met uitzondering van de laatste vier afleveringen (zie voor aflevering 40 de Stripbundels), en de gewijzigde versie van aflevering 21, zijn alle verhalen van Baron van Tast opgenomen in één of meer van de vier tot nu toe verschenen zwart-wit albums.

A1. Baron van Tast

Kobold BV 1977

Opgenomen afleveringen: 28-23-24-25-32-29-34-30-27-26-33-35

Noot: Eerste publicatie van aflevering 29 Oudejaarsavond

A2. Baron van Tast tot Zeveren

Oberon bv-Haarlem in samenwerking met het Stripschap 1978 (ISBN 90 320 0021 7)

Reeks: Oberon zwart-wit reeks deel 22

Opgenomen afleveringen: 13-8-9-10-11-12-20-14-16-18-19-21-17

Noot: Titel van aflevering 13 is gecorrigeerd (is nu Bekerwedstrijd)

A3. Baron van Tast

Arboris BV, Haarlem, Nederland 1982 (ISBN 90 343 2001 4)

Reeks: Arboris Stripselektie 1

Opgenomen afleveringen: 1-2-3-4-5-6-7-31-22-38-39-36

A4. Baron van Tast weet ’t beter

Arboris BV, Haarlem, Nederland 1982 (ISBN 90 343 2031 6)

Reeks: Arboris Stripselektie 4

Opgenomen afleveringen: 37-30-23-24-28-15-25-32-34-27-26-33-29-35

Stripbundels

Overzicht van stripbundels waarin één of meer afleveringen van Baron van Tast zijn opgenomen.

B1. Strips voor Mozambique

Bredaas Stripspektakel 1987

Opgenomen aflevering: 41

Noot: Eerste en enige publicatie ooit van aflevering 40 (speciaal voor deze bundel getekend)

B2. Cartoon Aid

Cartoon Aid 1989

Opgenomen afleveringen: 5 + 6

B3. Cartoon Aid

Cartoon Aid 1990

Opgenomen aflevering: 12 (zwart-wit)

B4. Strip Mix

Bruna 1993

Opgenomen aflevering: 30 (zwart-wit)

Illustraties

Tijdschriftcovers

• Pep 1972-47
• Pep 1974-13
• Pep 1974-30 (Tevens, echter ongekleurd, afgedrukt op titelpagina van album A1 en op pagina 50 van album A4)
• Pep 1975-04
• Stripschrift 1974-70 (zwart-wit)
• Strip Pers 1980-23 (zwart-wit)
• Campus 1983-5 (achteromslag)
• StripGlossy 2016-2 (nieuwe versie van achteromslag van Campus 1983-5)

Middenplaten / Uithalers

• Pep 1973-46e (Prijs Pep): Aansluitende middenplaat bij aflevering 15 De gelukkige striplezer
• Pep 1973-50: “Doorkijk” uithaler, voorzijde full-colour gekleurd, achterzijde ongekleurd. Idee: Frans Buissink. Tevens, echter ongekleurd en verkleind naar 2 bladzijden, geplaatst in album A4
• Pep 1974-20: Tevens, echter ongekleurd, gebruikt als omslag voor album A2

Aankondigingen (alleen origineel werk)

• Pep 1973-02
• Pep 1973-30

Andere projecten

Van Haasteren gebruikte Baron van Tast ook bij andere projecten, hieronder enkele voorbeelden.

Pep 1973-26

Omslag (voor- en achterzijde) en middenplaat door Jan van Haasteren in het kader van het “Laatste intergalactische astronomische congres” met als figurant Baron van Tast.

Posters en puzzels

Sinds 1977 heeft Van Haasteren vele (reclame-) posters en illustraties voor legpuzzels getekend. Op menige illustratie is Baron van Tast als figurant te vinden.

Poep

In 1981 verscheen het eenmalige stripblad Poep (anagram van Eppo) ter gelegenheid van het afscheid van Frits van der Heide, de hoofdredacteur van het stripblad Eppo. In deze uitgave verscheen aflevering 18 Het avondfeest met een door Pegero voor deze gelegenheid aangepaste tekst. Tevens was de titel van het verhaal gewijzigd in Verandering van spijs… en de naam van de stripheld in Frits van Tast.

Bier

Boek “Bier” door Otto Holzhaus en Leo van Noppen, Michon B.V., Bussum, 1984. Geïllustreerd door Jan van Haasteren met op bladzijden 14 tot en met 17 de illustratie “Met zevenmijlslaarzen door de eeuwige kroeg”. Op bladzijde 16 figureert Baron van Tast (dit fragment staat tevens afgebeeld op de achteromslag van het boek).

Top Secret

Agent 327 – Dossier Vier Dozijn, een speciale uitgave ter gelegenheid van de twintigste verjaardag van Hendrik IJzerbroot waaraan 48 stripauteurs meewerkten (uitgave Oberon B.V., 1986, oplage 100 exemplaren). Strook C van plaat 6 getekend door Jan van Haasteren met daarin een optreden van Baron van Tast. Tekst: Lo Hartog van Banda. Oorspronkelijk verschenen in Eppo Wordt Vervolgd 1986-37.

Max Havelaar kaartspel

Kaartspel van Stichting Max Havelaar uitgegeven in 1992 met als doel de klant te informeren over de vele koffiesoorten met het Max Havelaar keurmerk die in de winkel verkrijgbaar zijn. Medewerkende tekenaars: Eddie de Jong en Rene Windig, Gerrit de Jager, Henk Kuijpers, Frans Le Roux, Peter de Smet, Peter de Wit en Jan van Haasteren. Hoofdrollen onder meer: Baron van Tast, Heinz, De familie Doorzon en De Generaal.

Van Haasteren tekende vier (zwart-wit) illustraties voor het kaartspel:

- Baron van Tast rent achter een kopje koffie aan (tevens, in kleur, gebruikt op omslag van het kaartspel)

- Baron van Tast vangt een haai

- Baron van Tast neemt een bad

- Baron van Tast schrikt van oog op steeltje

Bommel glossy

Voor deze eenmalige uitgave, verschenen in 2012 ter gelegenheid van 100 jaar Toonder, tekende Van Haasteren een gelegenheidsstripje van 2 stroken. In deze strip heeft Baron van Tast een ontmoeting met Ollie B. Bommel.

Catawiki Stripenvelop

Speciaal voor de Catawiki Stripenvelop van juli 2013 maakte Jan van Haasteren een gelegenheidsstripje van Baron van Tast, tevens ontwierp hij de bijbehorende postzegel en stempel.

Stripfies

Baron van Tast maakt een selfie. Illustratie ter gelegenheid van de expositie Stripfies in het Nederlands Stripmuseum te Groningen van december 2014 tot maart 2015. Meer dan vijftig Nederlandse stripmakers hebben speciaal voor de expositie een tekening gemaakt waarop hun stripfiguur op ludieke wijze een kiekje van zichzelf maakt. Betreffende tekeningen zijn tevens gepubliceerd in het boek Stripfies, Nederlandse stripfiguren maken een selfie uitgegeven door Don Lawrence Collection.

StripGlossy

Voor het tweede nummer van 2016 van het stripblad StripGlossy was Jan van Haasteren gasthoofdredacteur. Baron van Tast schreef het voorwoord voor dit nummer en heeft tevens een ontmoeting (kort interview) met André van Duin.

Van striptekenaar tot puzzelfenomeen

In 2017 verscheen het boek Jan van Haasteren Van Striptekenaar tot puzzelfenomeen, een boek over het leven en werk van Jan van Haasteren. Het artikel over Baron van Tast in deze uitgave bevat enkele niet eerder gepubliceerde eerste schetsen van Baron van Tast, schetsen van de nooit verder uitgewerkte zoon van Baron van Tast alsmede een paginagroot portret van Baron van Tast. Tevens zijn de afleveringen Speelgoed (ongekleurd) en De Baron van Tast historie in dit boek opgenomen.

Andere auteurs

Bij gelegenheid werd Baron van Tast door andere stripauteurs getekend.

Fred Julsing

Op de door Julsing getekende cover van Pep 1973-34 figureerde Baron van Tast.

Robert van der Kroft

Van der Kroft liet Baron van Tast vijf keer opdraven in zijn aankondigingsstrip Pepijn in het stripblad Pep (nummers 21, 30, 32, 39 en 51 van 1974).

René Uilenbroek

Voor de Pep-special van het stripblad Eppo (nummer 2013-16) tekende Uilenbroek, op tekst van Remco Polman, een 1-pagina strip van Baron van Tast.

Rob Derks

Ter gelegenheid van de verschijning van het boek De jaren Pep in 2014 maakte Rob Derks een tekening van Baron van Tast.

Baron van Tast Award

De Baron van Tast Award is de naam van de in 2017 door het stripblad StripGlossy ingestelde award voor de winnaar van de door hen georganiseerde StripBattle. De award is een door kunstenares Rita de Jong gemaakt beeld gebaseerd op stripheld Baron van Tast. De prijs is symbolisch; het beeld wordt uitgereikt aan de winnaar en moet direct daarna weer worden ingeleverd. De eerste 'Baron van Tast Award' werd in 2017 uitgereikt aan Mestrik (Meinte Strikwerda).

Literatuur

Artikelen en interviews waarin het onderwerp Baron van Tast besproken wordt.

Jan van Haasteren Ik heb duizenden stijlen

door: Redactie Bommelkoerier

Bommelkoerier 1973-10/11 (4 bladzijden)

Origineel werk: Speciaal voor dit artikel getekende illustratie

Een hele handige Hensbroekenaar

door: Jan van Erp

Pep 1974-03 (2 bladzijden)

Origineel werk: Speciaal voor dit artikel getekende illustratie

Jan van Haasteren De strip zag ik nooit zo zitten

door: Reinolt Duerings

Stripschrift 1974-70 (5 bladzijden)

Origineel werk: Oorspronkelijke cartoon en eerste ontwerpstrip van Baron van Tast

Jan van Haasteren “Schetsen vind ik het aller leukst”

door: Alex de Wolf

Rhythm Pictures 1978-01 (3 bladzijden)

Noot: Interview afgenomen op 16-11-1977

Bronnen, noten en/of referenties