Balen (plaats)

plaats in de gelijknamige Antwerpse gemeente, België

Balen is de hoofdplaats van de gemeente Balen.

Balen
Dorp in België Vlag van België
Balen (België)
Balen
Situering
Gewest Vlag Vlaanderen Vlaanderen
Provincie Vlag Antwerpen (provincie) Antwerpen
Gemeente Balen
Coördinaten 51° 10′ NB, 5° 10′ OL
Algemeen
Inwoners
(2007)
5482
Detailkaart
Balen (Antwerpen)
Balen
Locatie in Antwerpen
Foto's
Balen, Sint-Andrieskerk
Balen, Sint-Andrieskerk
Portaal  Portaalicoon   België

Etymologie bewerken

De naam van het dorp werd voor de eerste maal vermeld in 1173 als Banele, wat de bestanddelen banne (rechtsgebied) en lo (bos) bevat.

Geschiedenis bewerken

Balen was een dorp in de Voogdij Mol, Balen en Dessel, dat oorspronkelijk in bezit was van de Abdij van Corbie en later een zelfstandige heerlijkheid werd. De families Van Bocholt, De Renesse van Furstenberg en De Mol waren belangrijke heersersgeslachten.

Het dorp ontleende welvaart aan het feit dat er een aantal wegen samenkwamen, en er ontstond ook enige huisnijverheid.

In 1881 startte een zinksmelter van Vieille Montagne, in 1889 gevolgd door de kruitfabriek La Forcite. Deze fabrieken vestigden zich in de Balense buurtschap Wezel en hierdoor werd Balen sterk geïndustrialiseerd. De landbouw werd ook steeds belangrijker, daar de heide eind 19e eeuw eveneens werd ontgonnen.

De Heilige Odrada was mogelijk afkomstig uit de buurtschap Scheps, nabij Balen.

Bezienswaardigheden bewerken


  Zie Lijst van onroerend erfgoed in Balen voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Museum bewerken

  • Het Kruiersmuseum, in het voormalig gemeentehuis, is een heemkundemuseum.

Natuur en landschap bewerken

Ten zuiden van Balen loopt de Grote Nete en in de vallei daarvan liggen diverse natuurgebieden, waaronder Scheps, De Most, De Vennen, en Griesbroek bij Hulsen. Ten noorden van De Most ligt, op een dekzandrug, het natuur- en recreatiegebied Keiheuvel.

Parallel aan de Grote Nete lopen de door mensen gegraven Grote Hoofdgracht en Kleine Hoofdgracht, bedoeld ter ontwatering van de moerassen.

Ten oosten van Balen loopt het Kanaal naar Beverlo en ten westen van Balen het Kanaal Dessel-Kwaadmechelen.

Trivia bewerken

De bijnaam van de Balenaars is: Kruiers. De reden kan zijn dat de patroonheilige van de kerk, de Heilige Andreas, ook patroon van de kruiers is. Het volksverhaal rept ervan dat de bewoners de kerk een aantal malen wilden verplaatsen, en daartoe een kruiwagen geschikt achtten. In 1987 werd een beeldje van de kruier geplaatst.

Nabijgelegen kernen bewerken

Rosselaar, Gerheide, Schoor, Olmen, Hulsen

Zie de categorie Balen van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.