Astrud Gilberto
Astrud Gilberto, geboren als Astrud Evangelina Weinert (Salvador, 29 maart 1940 – Philadelphia (Pennsylvania), 5 juni 2023), was een van geboorte Braziliaans zangeres van bossanova- en sambamuziek, beroemd om haar vertolking van het nummer The Girl from Ipanema.
Astrud Gilberto | ||||
---|---|---|---|---|
Astrud Gilberto tijdens Grand Gala du Disque in het Concertgebouw in Amsterdam
(1966), Nationaal Archief | ||||
Algemene informatie | ||||
Geboortenaam | Astrud Evangelina Weinert | |||
Geboren | 29 maart 1940[1] | |||
Geboorteplaats | Salvador | |||
Overleden | 5 juni 2023 | |||
Overlijdensplaats | Philadelphia | |||
Land | Brazilië | |||
Werk | ||||
Jaren actief | 1964-2001 | |||
Genre(s) | bossanova, samba | |||
Officiële website (en) AllMusic-profiel (en) Discogs-profiel (en) IMDb-profiel (en) Last.fm-profiel (en) MusicBrainz-profiel | ||||
|
Levensloop
bewerkenVroege leven
bewerkenAstrud was een van de drie dochters van een Braziliaanse moeder, die meerdere instrumenten speelde, en een Duitse vader, die professor in de taalkunde was. Ze werd in Salvador geboren en groeide op in Rio de Janeiro. Ze sprak meerdere talen vloeiend.[2]
Carrière
bewerkenIn 1963 werkte Stan Getz samen met João Gilberto aan het album Getz/Gilberto, waarop ook Antônio Carlos Jobim voorkwam. Creed Taylor, de producer, vond dat een van de liederen van Jobim in het bijzonder een hit kon worden – Garota de Ipanema - The girl from Ipanema. Het lied moest echter wel wat Engelse tekst krijgen, naast de Portugese tekst van João Gilberto. Gelukkig was er Astrud; zij kende een beetje Engels, maar had geen ervaring als beroepszangeres. Astrud mocht het lied zingzeggen (parlando) en het resultaat werd zo goed bevonden, dat in 1964 in de VS een 7 inchsingle – zonder de stem van João – werd uitgebracht. Die single verkocht met ruim een miljoen exemplaren beter dan het album Jazz Samba uit 1962 (met Charlie Byrd en Stan Getz).
Met The girl from Ipanema, waarin haar ongetrainde, natuurlijke, bijna trieste stem te horen was, kwam haar carrière als zangeres bij toeval op gang. Zij ging door met bijdragen aan Getz Au Go Go en Getz/Gilberto #2, een liveopname van een concert in Carnegie Hall.
Astrud maakte tussen 1965 en 1967 vijf albums voor het label Verve, allemaal met goede arrangementen en wederom geproduceerd door Creed Taylor. Haar muziekstijl werd bossanova, maar dan dichter bij de pop dan bij de jazz.
Op haar eerste eigen album, The Astrud Gilberto Album uit 1964, was het vooral materiaal van Jobim dat gebruikt werd, terwijl op de twee volgende albums vooral Braziliaans materiaal (niet van Jobim afkomstig) verscheen. Het album Beach Samba bevat een mengeling van Hollywood-, Broadway- en Braziliaanse nummers, en op A Certain Smile, A Certain Sadness werkte ze samen met het trio van Walter Wanderley.
Ondanks haar cruciale rol in de popularisering van de bossanova, plukte Gilberto nooit de financiële vruchten van het wereldwijde succes. Ze ontving slechts 120 dollar voor haar nachtelijke studiowerk aan The Girl from Ipanema, terwijl Stan Getz naar schatting een miljoen ontving en João Gilberto 23.000 dollar.[3]
Astrud schreef ook zelf veel nummers en gaf concerten over de hele wereld. In 1992 kreeg ze de "Latin Jazz USA Award for Lifetime Achievement" uitgereikt voor haar werk in de muziek.
Persoonlijk leven
bewerkenAstrud trouwde in 1959 met zanger-gitarist João Gilberto, die ook wel de vader van de bossanova werd genoemd.[4] Het echtpaar kreeg twee zonen, Marcello Gilberto en Gregory Lasorsa, met wie Astrud vanaf de jaren 90 de muziekuitgeverij Gregmar Productions, Inc. bezat. Het echtpaar scheidde in 1964. Na het stuklopen van hun huwelijk had Astrud enige tijd een relatie met Stan Getz.[3] Astrud beëindigde haar muzikale carrière in 2001 en wijdde zich daarna vooral aan schilderen. Ze zette zich ook in voor dierenrechten.[2] Astrud Gilberto overleed op 6 juni 2023 op 83-jarige leeftijd in haar huis in Philadelphia.[5][4]
Discografie
bewerkenOfficiële albums
bewerken- 1964: Getz Au Go Go (met Stan Getz)
- 1964: The Astrud Gilberto Album
- 1965: Look to the Rainbow
- 1965: The Shadow of Your Smile
- 1966: Beach Samba
- 1967: A Certain Smile, A Certain Sadness (met Walter Wanderley)
- 1968: Windy
- 1969: Gilberto Golden Japanese Album
- 1969: September 17, 1969
- 1970: I Haven't Got Anything Better to Do
- 1971: Gilberto with Turrentine (met Stanley Turrentine)
- 1972: Astrud Gilberto Now
- 1977: That Girl from Ipanema
- 1987: Astrud Gilberto Plus James Last Orchestra
- 1996: Live in New York
- 1997: Temperance
- 2002: Jungle
Soundtracks
bewerken- 1965: The Deadly Affair
- 1987: Compact Jazz - Astrud Gilberto
- 2001: Astrud Gilberto's Finest Hour
- 2003: Astrud Gilberto - The Diva Series
- 2003: Bossa Nova for Lovers
- 2004: Astrud, for Lovers
Verzamelalbums
bewerken- 1965: The Deadly Affair
- 1991: The Silver Collection
- 1995: Heirs to Jobim
- 1996: Jazz 'Round Midnight
- 1996: Red Hot + Rio
- 1998: Talkin' Verve
Verzamelalbums met verschillende artiesten
bewerken- 1994: Vol. 9 - Verve Jazz Masters
Gastoptredens
bewerken- 1963: Stan Getz/Joao Gilberto - "Getz/Gilberto"
- 1982: Shigeharu Mukai/Astrud Gilberto - "So & So - Mukai Meets Gilberto"
- 1983: Michael Franks - "Passionfruit"
- 1996: Etienne Daho - "Eden"
- 1998: George Michael - "Ladies And Gentleman - Best of George Michael"
Radio 2 Top 2000
bewerkenNummer met notering(en) in de NPO Radio 2 Top 2000[noot 1] | '99 | '00 | '01 | '02 | '03 | '04 | '05 | '06 | '07 | '08 | '09 | '10 | '11 | '12 | '13 | '14 | '15 | '16 | '17 | '18 | '19 | '20 | '21 | '22 | '23 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
The Girl from Ipanema (Astrud Gilberto) | 548 | - | 887 | 433 | 642 | 724 | 827 | 919 | 854 | 773 | 1646 | 1477 | 1799 | 1891 | 1766 | 1877 | - | - | - | - | - | - | - | - | - |
- ↑ 1, 2, 3, … geeft de plaats aan; vet = hoogste notering. * = nummer was nog niet uitgekomen; - = nummer was niet genoteerd.
Externe links
bewerken- (en) Officiële website (gearchiveerd)
- (en) Astrud Gilberto in de Internet Movie Database
- (en) Astrud Gilberto in de database van AllMusic
- ↑ Grove's Dictionary of Music and Musicians, Oxford University Press
- ↑ a b Peter van Brummelen, Astrud Gilberto (1940-2023), zangeres van The girl from Ipanema, liet ons kennismaken met bossa nova. Het Parool (6 juni 2023). Geraadpleegd op 12 juni 2023.
- ↑ a b Pablo Cabenda, Astrud Gilberto (1940-2023) wás de Girl from Ipanema, maar plukte nooit de financiële vruchten van de evergreen. de Volkskrant (6 juni 2023). Geraadpleegd op 12 juni 2023.
- ↑ a b (en) Jim Farber, Astrud Gilberto, 83, Dies; Shot to Fame With ‘The Girl From Ipanema’. The New York Times (7 juni 2023). Geraadpleegd op 12 juni 2023.
- ↑ (pt) Cantora Astrud Gilberto, um dos maiores nomes da Bossa Nova, morre aos 83 anos. Quem (6 juni 2023). Geraadpleegd op 12 juni 2023.