Associatie van hondsroos en jeneverbes
De associatie van hondsroos en jeneverbes (Roso-Juniperetum) is een associatie uit het verbond van sleedoorn en meidoorn (Carpino-Prunion). Het is een plantengemeenschap die voorkomt op voormalige en extensief begraasde, zandige en voedselarme graslanden, en die gedomineerd wordt door jeneverbesstruiken.
| Associatie van hondsroos en jeneverbes | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
| Associatie van hondsroos en jeneverbes | |||||||
| Syntaxonomische indeling | |||||||
| |||||||
| Associatie | |||||||
| Roso-Juniperetum Tx. 1974 |
Deze associatie is zeer zeldzaam in Nederland en komt niet voor in Vlaanderen.
Naamgeving en codering bewerken
- Duits: Hundsrosen-Wacholder-Gebüsch
- Syntaxoncode voor Nederland (rVvN): r40Ab02
De wetenschappelijke naam Roso-Juniperetum is afgeleid van de botanische namen van de dominante soorten van de associatie, de hondsroos (Rosa canina) en de jeneverbes (Juniperus communis).
Fysiognomie bewerken
De associatie van hondsroos en jeneverbes vormt een zeer grillig, open, 2–6 m hoog struweel gedomineerd door jeneverbesstruiken, afgewisseld met andere doorn- en stekelstruiken. Het struweel vormt een mozaïek van hoge en lage bosjes, doorkruist door veepaadjes. Een echte, gestructureerde boomlaag is meestal afwezig.
De kruidlaag is meestal soortenrijk en goed ontwikkeld, net als de moslaag.
Ecologie bewerken
De associatie van hondsroos en jeneverbes komt voor op oligtrofe, basenrijke, neutrale tot matig zure, droge tot vochtige zandbodem. Ze wordt vooral aangetroffen langs kleine riviertjes op de overgang van stroomruggen naar hoger gelegen, droge zandgronden, op voormalige of extensief begraasde, oligotrofe weidegronden.
Diagnostische taxa voor Nederland bewerken
De associatie van hondsroos en jeneverbes is zeer soortenrijk, doch heeft geen specifieke kensoorten. Ze wordt in de regel gedomineerd door de jeneverbes, samen met andere struiken en kensoorten van de klasse als hondsroos, gewone vlier, eenstijlige meidoorn en sleedoorn.
In de kruidlaag is de liaan heggenduizendknoop dominant. Verder vinden we een combinatie van planten van voedselarme graslanden en droge heiden, zoals zandzegge, schapenzuring en bochtige smele, en stikstofminnende planten als grote brandnetel, gestreepte witbol en drienerfmuur.
De moslaag is in deze vegetatie goed vertegenwoordigd, met als meest algemene soorten gewoon haakmos, groot laddermos, gewoon dikkopmos en boogsterrenmos, doch bevat niet de rijkdom aan levermossen en korstmossen die kenmerkend zijn voor het drogere gaffeltandmos-jeneverbesstruweel.
De associatie omvat een hele reeks differentiërende soorten ten opzichte van de andere associaties van deze klasse, zoals veldzuring, duizendblad, veldbeemdgras, wilgenroosje, gewoon haakmos en boogsterrenmos.
In de onderstaande tabel staan de belangrijkste taxa van de associatie voor Nederland.
| Kensoort | Diff.soort | Presentie | Nederlandse naam | Wetenschappelijke naam | Opmerking |
|---|---|---|---|---|---|
| Boomlaag | |||||
| > 50% | zomereik | Quercus robur | |||
| Struiklaag | |||||
| kK | 100% | hondsroos | Rosa canina | ||
| kK | > 70% | gewone vlier | Sambucus nigra | ||
| kK | > 70% | eenstijlige meidoorn | Crataegus monogyna | ||
| kK | > 70% | sleedoorn | Prunus spinosa | ||
| 100% | jeneverbes | Juniperus communis | |||
| > 60% | wilde lijsterbes | Sorbus aucuparia | |||
| > 50% | egelantier | Rosa rubiginosa | |||
| > 40% | Amerikaanse vogelkers | Prunus serotina | |||
| Kruidlaag | |||||
| 100% | zandzegge | Carex arenaria | |||
| > 90% | heggenduizendknoop | Fallopia dumetorum | |||
| > 90% | gestreepte witbol | Holcus lanatus | |||
| > 90% | schapenzuring | Rumex acetosella | |||
| dA | > 80% | veldzuring | Rumex acetosa | ||
| > 70% | bochtige smele | Avenella flexuosa | |||
| grote brandnetel | Urtica dioica | ||||
| drienerfmuur | Moehringia trinervia | ||||
| gewoon struisgras | Agrostis cappilaris | ||||
| grasklokje | Campanula rotundifolia | ||||
| zandstruisgras | Agrostis vinealis | ||||
| muizenoor | Pilosella officinarum | ||||
| dA | duizendblad | Achillea millefolium | |||
| dA | veldbeemdgras | Poa pratensis | |||
| dA | gewone hoornbloem | Cerastium fontanum subsp. vulgare | |||
| dA | wilgenroosje | Chamerion angustifolium | |||
| dA | smalle stekelvaren | Dryopteris carthusiana | |||
| dA | gewone eikvaren | Polypodium vulgare | |||
| dA | grasmuur | Stellaria graminea | |||
| dA | waterpeper | Persicaria hydropiper | |||
| dA | rankende helmbloem | Ceratocapnos claviculata | |||
| Moslaag | |||||
| dA | > 90% | gewoon haakmos | Rhytidiadelphus squarrosus | ||
| > 80% | groot laddermos | Pseudoscleropodium purum | |||
| > 80% | gewoon dikkopmos | Brachythecium rutabulum | |||
| dA | > 80% | rond boogsterrenmos | Plagiomnium affine | ||
| gesnaveld klauwtjesmos | Hypnum cupressiforme | ||||
| bronsmos | Pleurozium schreberi | ||||
| gewoon gaffeltandmos | Dicranum scoparium | ||||
| dA | gewoon peermos | Pohlia nutans | |||
| dA | gewoon pluisjesmos | Dicranella heteromalla | |||
| dA | gewoon kantmos | Lophocolea bidentata | |||
| dA | heidefranjemos | Ptilidium ciliare | |||
| dA | gewoon knopjesmos | Aulacomnium androgynum | |||
Verspreiding bewerken
Het verspreidingsgebied van de associatie van hondsroos en jeneverbes is beperkt tot atlantisch en subatlantisch Europa, van Zuid-Zweden over Denemarken tot in Midden-Duitsland.
In Nederland zijn nog fragmenten van deze associatie te vinden langs de Overijsselse Vecht.
In Vlaanderen komt deze associatie niet voor.
Bronnen, noten en/of referenties
|