America's Cup

America’s Cup
	The Auld Mug
Sport	Zeilen
Eerste editie	1851
Regerend kampioen	Nieuw-Zeeland (2021) (36e editie)
Recordkampioen	New York Yacht Club met 25 titels
Portaal	Sport

De America's cup is een zeilwedstrijd of regatta tussen twee schepen, die voor het eerst in 1851 werd gehouden. Daarmee wordt het door velen beschouwd als het oudste internationale sportevenement. De prijs voor de winnaar, the Auld Mug, is in ieder geval de oudste trofee waar nog om wordt gestreden.^[1] De eerste race werd georganiseerd door The Royal Yacht Squadron. De America's Cup is niet naar de Verenigde Staten genoemd, maar naar de eerste winnaar van de race, het jacht America van The New York Yacht Club.

In eerste instantie werd er in grote schepen tot circa 27 meter waterlijn gezeild, daarbij werd aan iedere boot voor de uitslag een handicap toegekend. Van 1930 tot 1937 werd in de nog steeds grote J-klasse van circa 24 meter gezeild, daarna in de veel kleinere 12-meterklasse, met een totale lengte van 14 meter. Tegenwoordig^{[(sinds) wanneer?]} zeilt men in ontwerpen die specifiek voor het evenement worden gemaakt, de America's cup-klasse. Op dit moment is dat een met een draagvleugels uitgeruste monohull.

Meestal is het krachtsverschil tussen de twee landen vrij groot. Alleen in 1920, 1983 en 2013 was er geen afgetekende overwinning en werd met maar één wedstrijd verschil gewonnen, wedstrijden voor 1876 niet meegerekend. In 2013 kende de wedstrijd tussen Amerika en Nieuw-Zeeland een zeer spannende ontknoping toen de Amerikanen een 8-1-achterstand goedmaakten en met 9-8 de titel behielden.

De Auld Mug bewerken

De beker zelf is een zilveren cup, die de Auld Mug wordt genoemd. In 1995 werd deze ernstig beschadigd door een politiek activist die streed voor volledige rechten voor Maori's in Nieuw-Zeeland. De cup werd (gratis) gerepareerd door de oorspronkelijke zilversmid, Garrard's uit Londen.

Historie bewerken

Aangezien de winnaar van de wedstrijd moet worden uitgedaagd voor de Cup mag de houder van de Cup ook de regels bepalen. Dit leidde voorheen tot een zeer zware competitie. Het heeft dan ook 132 jaar geduurd voordat de Auld Mug niet meer door een team uit Amerika werd gewonnen en New York verliet, om daar niet meer terug te keren. Weliswaar hebben de Amerikanen de Cup terug gewonnen, maar was het de San Diego Yacht Club.

Nieuw-Zeeland is het eerste team na de VS dat erin slaagde de Cup te behouden, iets wat de Australiërs in 1983 niet lukte. In 2003 werd de cup voor het eerst gewonnen door een Europees team, door Zwitserland.

2007 bewerken

Zie ook America's Cup 2007

In 2007 werd de America's Cup in Valencia gehouden. Dit is de eerste keer dat het evenement werd gehouden in een ander land dan het land waarvan de cuphouder vandaan komt. Dat was in dit geval noodzakelijk omdat Zwitserland, de laatste winnaar, niet aan zee ligt. Van 2004 tot 2007 werden er 14 voorrondes gehouden. Deze Louis Vuitton Cup resulteerde in één uitdager, die daarna in de wedstrijd zelf om de America's Cup de winnaar van de vorige keer, Zwitserland, mocht uitdagen. Team Nieuw-Zeeland was de uiteindelijke uitdager, maar verloor de America's Cup in een 'best of seven' met 5-2.

2010 bewerken

Kort na afloop van de 2007-editie accepteerde de titelverdediger de uitdaging van de Spaanse zeilorganisatie Club Náutico Español de Vela. Samen publiceerden ze het reglement voor de 2010-editie, maar diverse zeilorganisaties maakten sterke bezwaren. De Amerikaanse Golden Gate Yacht Club wierp zich ook op als uitdager en diverse rechtszaken volgden. Als gevolg hiervan werd het Spaanse team uitgesloten en kreeg de Amerikaanse organisatie het recht om de Zwitsers uit te dagen. Andere teams werden niet toegelaten. Door alle opgelopen vertraging werd een korte serie, 'best of three' gehouden. De Amerikanen wonnen de eerste twee races, op 12 en 14 februari, en namen hiermee de America's Cup over.

2013 bewerken

Op 6 mei 2010 publiceerden de titelverdediger Amerika en de uitdager, Club Nautico di Roma, de plannen voor de 34e Cup. Het plan omvatte onder meer de ambitieuze overstap naar het varen met AC72-catamarans, een wereldwijde serie van voorrondes, die uitgebreid op de televisie en internet moesten komen. Vanwege sponsortekorten trok de Club Nautico di Roma zich in mei 2011 terug, waarna het Zweedse Kungliga Svenska Segelsällskapet zich opwierp als uitdagende club. De winnaar van de voorrondes won de Louis Vuitton Cup, gehouden in juli en augustus 2013, waarin drie teams uitmaakten wie uitdager werd van Amerika. Nieuw-Zeeland won deze regatta van Zweden en Italië.

De 34e America's Cup begon op 7 september en duurde tot 25 september, en was daarmee de langstdurende editie ooit. De wedstrijd werd gehouden in de baai van San Francisco. Winnaar was degene die als eerste 9 races won. Amerika begon de strijd met twee minpunten vanwege het overtreden van de regels in de voorbereiding en moest daardoor 11 wedstrijden winnen om de titel te winnen. Nieuw-Zeeland begon de eerste wedstrijden te winnen, vooral omdat hun snelheid bij het kruisen tegen de wind in hoger was. Ze liepen tot een 8-1-voorsprong uit, waarmee ze op wedstrijdpunt kwamen. Daarop vroegen de Verenigde Staten een onderbreking aan. Zij benutten de onderbreking om zich te verbeteren. Een belangrijke rol hierbij speelden de analyses van de door meer dan 300 sensoren verzamelde gegevens over de prestaties van het jacht met behulp van 'big data'-technieken.^[2] Daarna begon Team Oracle USA aan een inhaalrace, wonnen 8 races achter elkaar en veroverden de cup met een einduitslag van 9-8. Bij Amerika voer een Nederlander mee: Simeon Tienpont.

2017 bewerken

Op 1 oktober 2013 wierp de Hamilton Island Yacht Club uit Queensland, Australië zich op als uitdager voor de 35e America's Cup.^[3] De uitdaging is geaccepteerd door titelhouder Golden Gate Yacht Club. De Australische miljardair Bob Oatley is de drijvende kracht achter de Australische campagne. Hij is een bekende in de zeilwereld, met name vanwege de dominantie van zijn Wild Oats XI-zeilboot in de Sydney to Hobart Yacht Race. Op 19 juli 2014 maakte Russell Coutts, directeur van de America's Cup Event Authority (ACEA), bekend dat de Hamilton Island Yacht club Team Australia had teruggetrokken uit de America's Cup. De 35e America's Cup vond plaats 2017. Emirates Team New Zealand won de America's Cup met een totaalscore van 1-7.

Finales bewerken

Jaar	Titelverdediger	Uitdager	Uitslag
2021	Emirates Team New Zealand	Luna Rossa	7-3
2017	Oracle Team USA	Emirates Team New Zealand	1-7
2013	Oracle Team USA	Emirates Team New Zealand	9-8
2010	Alinghi	BMW Oracle Racing	0-2
2007	Alinghi	Team New Zealand	5-2
2003	Team New Zealand	Alinghi	0-5
2000	Team New Zealand	Prada Challenge	5-0
1995	Young America	Team New Zealand	0-5
1992	America 3	Il Moro di Venezia	4-1
1988	Stars and Stripes	New Zealand	2-0
1987	Kookaburra III	Stars and Stripes	0-4
1983	Liberty	Australia II	3-4
1980	Freedom	Australia	4-1
1977	Courageous	Australia	4-0
1974	Courageous	Southern Cross	4-0
1970	Intrepid	Gretel II	4-1
1967	Intrepid	Dame Pattie	4-0
1964	Constellation	Sovereign	4-0
1962	Weatherly	Gretel	4-1
1958	Columbia	Sceptre	3-1
1937	Ranger	Endeavour II	4-0
1934	Rainbow	Endeavour	4-2
1930	Enterprise	Shamrock V	4-0
1920	Resolute	Shamrock IV	3-2
1903	Reliance	Shamrock III	3-0
1901	Columbia	Shamrock II	3-0
1899	Columbia	Shamrock	3-0
1895	Defender	Valkyrie II	3-0
1893	Vigilant	Valkyrie II	3-0
1887	Volunteer	Thistle	2-0
1886	Mayflower	Galatea	2-0
1885	Puritan	Genesta	2-0
1881	Mischief	Atalanta	2-0
1876	Madeline	Countess of Dufferin	2-0
1871	Columbia	Livonia	1-0
1870	Magic	Cambria	1-0
1851	Aurora en 13 andere boten	America	0-1