Zwevegem

**Zwevegem**
Gemeente in België
	(Details)
	;
Geografie
Gewest	Vlaanderen
Provincie	West-Vlaanderen
Arrondissement	Kortrijk
Oppervlakte; – Onbebouwd; – Woongebied; – Andere	63,61 km² (2021); 75,93%; 11,9%; 12,17%
Coördinaten	50° 49' NB, 3° 20' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners; – Mannen; – Vrouwen; – Bevolkingsdichtheid	25.558 (01/01/2023) ; 49,74% ; 50,26% ; 401,8 inw./km²
Leeftijdsopbouw; 0-17 jaar; 18-64 jaar; 65 jaar en ouder	(01/01/2023); 19,69%; 59,28%; 21,03%
Buitenlanders	3,98% (01/01/2022)
Politiek en bestuur
Burgemeester	Marc Doutreluingne (Lijst Burgemeester)
Bestuur	Lijst Burgemeester, CD&V, sp.a
Zetels; CD&V; Lijst Burgemeester; N-VA; Groen; sp.a; Zwevegem Vooruit;	27; 8; 8; 5; 3; 2; 1;
Economie
Gemiddeld inkomen	21.356 euro/inw. (2020)
Werkloosheidsgraad	3,12% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode; 8550; 8551; 8552; 8553; 8554	Deelgemeente; Zwevegem; Heestert; Moen; Otegem; Sint-Denijs
Zonenummer	056
NIS-code	34042
Politiezone	Mira
Hulpverleningszone	Fluvia
Website	www.zwevegem.be
Detailkaart
	ligging binnen het arrondissement Kortrijk; in de provincie West-Vlaanderen
Portaal	België

Zwevegem is een plaats en gemeente in de Belgische provincie West-Vlaanderen. De gemeente telt 25.782 inwoners (1/1/2024) ^[1]. In tegenstelling tot haar nog steeds erg landelijke deelgemeentes sluit Zwevegem zelf door haar noordelijker ligging aan met de stedelijke omgeving van Kortrijk.

Kernen bewerken

Naast Zwevegem zelf liggen in de fusiegemeente nog de landelijke deelgemeenten Heestert, Moen, Otegem en Sint-Denijs. Zwevegem zelf ligt in het noorden van de gemeente, in de stedelijke omgeving van Kortrijk. De vier andere dorpskernen liggen in het zuiden van de gemeente.

Op de grens van Zwevegem en Moen, op de weg naar Avelgem, ligt het gehucht Zwevegem-Knokke. De Zwevegemse wijk Kappaert ligt ten oosten van het kanaal Bossuit-Kortrijk, en heeft ook zijn eigen parochie en school.

#	Naam	Oppervlakte (km²)	Bevolking (01/01/2021)^[2]
I (VI) (VII)	Zwevegem - Zwevegem - Kappaert - Zwevegem-Knokke		14.174
II	Sint-Denijs	16,6 km²	2.545
III	Moen	10,44 km²	2.768
IV	Heestert	13,08 km²	2.826
V	Otegem		2.532

Zwevegem grenst aan volgende dorpen en gemeenten:

a. Harelbeke met gehucht Stasegem (stad Harelbeke)
b. Deerlijk met gehucht Sint-Lodewijk (gemeente Deerlijk)
c. Vichte (gemeente Anzegem)
d. Ingooigem (gemeente Anzegem)
e. Tiegem (gemeente Anzegem)
f. Waarmaarde (gemeente Avelgem)
g. Avelgem (gemeente Avelgem)

h. Outrijve (gemeente Avelgem)
i. Bossuit (gemeente Avelgem)
j. Helkijn (gemeente Spiere-Helkijn)
k. Spiere (gemeente Spiere-Helkijn)
l. Kooigem (stad Kortrijk)
m. Bellegem (stad Kortrijk)
n. Kortrijk (stad Kortrijk)

Kaart bewerken

Zwevegem, deelgemeenten en buurgemeenten. De gele gebieden zijn bebouwde kernen.

Geschiedenis bewerken

De vondst van werktuigen uit silex tonen bewoning van het gebied in het Mesolithicum aan. In 1783 werd een Romeinse muntschat gevonden. In 1972 werden brandgrafresten uit de Gallo-romeinse tijd aangetroffen.

Zwevegem werd voor het eerst vermeld in 1063, als Sueuegehem. De naam is een combinatie van een persoonsnaam en het -heim (woonplaats) achtervoegsel. De belangrijkste heerlijkheden waren Ter Kerken en Ten Kastele. Omstreeks 1270 kwam Ter Kerken in bezit van de familie Van Steenhuize, en in 1414 werd deze heerlijkheid verkocht aan Jan van Halewijn. In 1437 kocht diens zoon, Rogier van Halewijn, ook de heerlijkheid Ten Kastele. De heerlijkheden waren nu verenigd, maar werden later weer gesplitst. In 1606 kwam Ten Kastele aan Florent de Griboval, en in 1639 kocht deze onder andere ook Ter Kerken weer. Opnieuw waren de heerlijkheden verenigd en in 1665 werden ze tot graafschap verheven. In 1686 kwam de gezamenlijke heerlijkheid aan Louis-Joseph de Harchies de Ville d' Estrepy en in 1717 aan de familie Van Nassau, die eigenaar bleef tot de Franse tijd en zetelde in het Kasteel van Zwevegem.

Het patronaatsrecht van de kerk was vanaf 1063 in bezit van het Sint-Salvatorkapittel te Harelbeke. De godsdiensttwisten, vooral tussen 1575 en 1585, leidden tot plunderingen en ontvolking en in 1578 werd ook het kasteel verwoest. Ook de Negenjarige Oorlog (1688-1697) leidde tot plunderingen, vooral door Franse troepen. In 1694 was er bovendien een pestepidemie.

Vooral na 1713 brak een periode van rust aan, maar van 1835-1850 waren er misoogsten van aardappelen en werd honger geleden. In 1871 werd een suikerfabriek opgericht die echter al vrij snel failliet ging. In 1884 werd in de gebouwen van die fabriek de weverij La Flandre, een katoenweverij, opgericht. In 1861 kwam het Kanaal Bossuit-Kortrijk in gebruik en in 1869 een spoorlijn. In 1880 begon Leo Leander Bekaert met een staaldraadtrekkerij, en in 1881 verwierf hij een patent om een soort prikkeldraad te produceren. Dit groeide uit tot een groot en internationaal opererend bedrijf, dat als Usines Saint-Antoine Léon Bekaert, kortweg Bekaert, in 1924 een Naamloze Vennootschap werd. In 1875 kwam de eerste mechanische weverij tot stand, namelijk Leperre, later kwamen er nog drie bij waaronder het reeds genoemde La Flandre. In 1910 volgde een steenfabriek: Briqueteries Modernes, dit werd later een dakpannenfabriek.

Ook in de 2e helft van de 20e eeuw was er een aanzienlijke industrialisatie en groeide de plaats aanzienlijk uit, waarbij nieuwe woonwijken ontstonden.

Bezienswaardigheden bewerken

Zie Lijst van onroerend erfgoed in Zwevegem voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

In de gemeente staan drie beschermde windmolens: de Stenen Molen, Mortiers Molen en de Molen ter Claere.
- De Stenen Molen werd gebouwd in 1798. Sinds 1974 is hij eigendom van de gemeente. Het was een korenmolen. Aanvankelijk een grondzeiler werd hij later verhoogd en kreeg beneden een cirkelvormige omgang. Zijn zetelkapconstructie van 1890 is uniek. Alleen de buitenkant is gerestaureerd. Het binnenwerk is niet meer aanwezig.
- Mortiers molen, een staakmolen op vier teerlingen, met een later bijgemetseld teerlinghok, werd waarschijnlijk rond 1794 gebouwd. Het was een graanmolen. Het is de allerlaatste houten molen met volledig verdekkerde wieken (verdekkerd in 1935). De molen werd maalvaardig gerestaureerd.
- De molen ter Claere, een grondzeiler, is gelegen in de deelgemeente Sint-Denijs en ligt op het hoogste punt van de gemeente (76 meter). Ook deze molen is maalvaardig. Zijn naam duikt voor het eerst op in 1415. De houten molen werd volledig vernield in 1848. Rond 1854 werd op die plaats de huidige stenen molen gebouwd.
De huidige Sint-Amanduskerk dateert van september 1938 en is een ontwerp van de Nederlandse architect Alphons Boosten. Enkel de kerktoren uit de 13de eeuw is een overblijfsel van de oude kerk.
De Sint-Pauluskerk is een voormalige parochiekerk in de Europawijk, van 1968.
De Milanenkapel in het gehucht Kreupel
De kasteelsite
Transfo Zwevegem

Het voormalige Gemeentehuis
Sint-Amanduskerk met oude toren
De Stenen Molen
Mortiers Molen
Molen ter Claere
Transfo Zwevegem

Natuur en landschap bewerken

Zwevegem ligt in Zandlemig Vlaanderen aan het Kanaal Bossuit-Kortrijk. De hoogte varieert tussen 17 en 77 meter. Enkele beken, zoals Keibeek en Kasteelbeek, lopen door de gemeente.

De vier grootste bossen van Zwevegem zijn het Mortagnebos, het Vreytbos, het Grandvalbos en het Banhoutbos. Het Beerbos werd praktisch totaal verminkt door woonverkaveling.

Demografische ontwikkeling bewerken

Demografische evolutie voor de fusie bewerken

Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1970=volkstellingen

Demografische evolutie van de fusiegemeente bewerken

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari - 1992 tot heden
Jaar	Aantal^[3]
1992	23.054
1993	23.038
1994	23.165
1995	23.144
1996	23.261
1997	23.324
1998	23.380
1999	23.509
2000	23.489
2001	23.451
2002	23.404
2003	23.392
2004	23.536
2005	23.666
2006	23.674
2007	23.809
2008	23.900
2009	24.045
2010	24.113
2011	24.100
2012	24.209
2013	24.197
2014	24.258
2015	24.271
2016	24.353
2017	24.530
2018	24.619
2019	24.656
2020	24.814
2021	24.853
2022	25.140
2023	25.558
2024
2025
2026
2027
2028
2029
2030

Trivia bewerken

Zwevegem had de eerste mobiele bibliotheek van het land: De bibus. Deze reed voor het eerst uit in april 2010 en bedient alle deelgemeentes. Dit initiatief werd inmiddels door vele andere Vlaamse steden en gemeentes overgenomen. Naast het ontlenen van boeken en andere media van de bibliotheek kan de bezoeker er ook terecht voor het afhandelen van bepaalde overheidsdiensten.

Politiek bewerken

Structuur bewerken

Zwevegem		Supranationaal	Nationaal	Gemeenschap	Provincie	Arrondissement	Provinciedistrict	Kanton	Gemeente
Administratief	Niveau	Europese Unie	België	Vlaanderen	West-Vlaanderen	Kortrijk			Zwevegem
	Bestuur	Europese Commissie	Belgische regering	Vlaamse regering	Deputatie				Gemeentebestuur
	Raad	Europees Parlement	Kamer van volksvertegenwoordigers	Vlaams Parlement	Provincieraad				Gemeenteraad
Kiesomschrijving		Nederlands Kiescollege	Kieskring West-Vlaanderen			Kortrijk-Ieper	Kortrijk	Kortrijk	Zwevegem
Verkiezing		Europese	Federale	Vlaamse	Provincieraads-				Gemeenteraads-

Samenstelling gemeenteraad 2019-2024

8

5

3

1

2

8 8 5 3 1 2

De 27 zetels zijn als volgt verdeeld:

■ CD&V: 8

■ Lijst Burgemeester: 8

■ N-VA: 5

■ Groen: 3

■ Zwevegem Vooruit: 1

■ sp.a: 2

Burgemeesters bewerken

...-1840 : Pieter Francis Vandevenne
1840-1887 : Karel Francis Vandevenne
1887-1921 : Theophiel Toye
1921-1927 : Leo Leander Bekaert
1927-1961 : Leon Antoine Bekaert
1962-1976 : Antoine Bekaert
1977-1988 : Jozef Van de Velde
1989-2006 : Paul Deprez
2007-2012 : Claude Vanwelden
2013-... : Marc Doutreluingne

2013-2018 bewerken

Burgemeester is Marc Doutreluingne (Gemeentebelangen). Hij leidt een coalitie bestaande uit Gemeentebelangen, N-VA en sp.a. Samen vormen ze de meerderheid met 14 op 27 zetels.

2019-2024

Na de verkiezingen van 2018 werd er een coalitie gesloten tussen Lijst Burgemeester, CD&V en sp.a. Samen hebben ze een meerderheid van 18 op 27 zetels. De burgemeester blijft Marc Doutreluingne (Lijst Burgemeester).

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976 bewerken

Partij		10-10-1976		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006		14-10-2012		14-10-2018		13-10-2024
Stemmen / Zetels		%	27	%	27	%	27	%	27	%	27	%	27	%	27	%	27	%	27
	CVP¹/ CD&V+N-VA^A/ CD&V²	60,75¹	20	57,21¹	17	54,02¹	18	52,82¹	16	52,91¹	16	50,4^A	16	41,27²	13	28,3²	8	²
	VU¹/ CD&V+N-VA^A/ N-VA²	9,99¹	2	12,87¹	3	9,98¹	2	-		-		50,4^A	16	26,3²	7	17,2²	5	²
	PVV¹/ ZW2000^B/ Gemeentebelangen²/ Lijst Burgemeester³/ Team Burgemeester⁴	7,83	1	13,2	3	13,69	3	36,84^B	10	30,21^B	8	19,0²	5	15,27²	4	26,2³	8	⁴
	SP¹/ ZW2000^B/ sp.a-spirit²/ sp.a³/Vooruit⁴	16,93¹	4	15,47¹	4	13,46¹	3	36,84^B	10	30,21^B	8	12,42²	3	12,43³	3	10,0³	2	⁴
	Agalev¹/ Groen!²/ Groen³	-		-		6,43¹	1	8,85¹	1	10,12¹	2	5,4²	0	-		12,2³	3	³
	Zwevegem Vooruit¹/ Nu.Zwevegem²	-		-		-		-		-		-		-		6,2¹	1	²
	Vlaams Blok¹/ Vlaams Belang²	-		-		-		-		6,77¹	1	12,07²	3	4,72²	0	-		-
	PVDA¹/PVDA+²	0,79¹	0	1,26¹	0	2,42¹	0	1,48¹	0	-		0,71²	0	-		-		-
	DWV	3,72	0	-		-		-		-		-		-		-		-
Totaal stemmen		15565		16234		16767		16985		17399		16878		16994		18319
Opkomst %						96,66		95,71		95,44		95,76		94,21		94,6
Blanco en ongeldig %		3,36		4,77		4,49		5,96		5,17		5,2		5,67		6,1

De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt
Bronnen: 1976-2000: Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken
2006-2012: www.nieuwsblad.be: Verkiezingsuitslagen 2012 en www.vlaanderenkiest.be: Gegevens 2012

Evenementen bewerken

Elk jaar op 14 en 15 augustus vindt het Internationaal Streekbierenfestival van Zwevegem plaats.

Sport bewerken

Zwevegem huisvest de basketclub KBBC Betafence Zwevegem en de voetbalclub Zwevegem Sport. Tevens ligt aan het kanaal ook het OC De Brug met daarin de kajakclub (KSKZ), de tafeltennisclub, 4x4 en Calypso.

Jaarlijks: GP Marcel Kint (wielrennen), wedstrijd UCI1.1
Jaarlijks: Internationale Cyclocross Otegem (dag na BK veldrijden)

Tussen 2004 en 2012 vond hier het tennistornooi ITF Zwevegem Ladies Open plaats.

Sportfaciliteiten bewerken

In de Bekaertstraat bevindt zich het Sportpunt. Dit is een verzameling van bijna alle sportfaciliteiten in Zwevegem. Hiertoe behoren het Gemeentelijk zwembad, sportzalen, de atletiekclub, de voetbalclub, een gymzaal en aan de overkant de tennisclub KGTC met bijhorende petanqueclub. Zwevegem beschikt ook over een duiktank.