Zone van Turritella triplicata en Yoldia semistriata

De Zone van Turritella triplicata en Yoldia semistriata of MOL. D is een molluskenbiozone in het mariene Plioceen van Nederland. De zone is vernoemd naar twee meestal algemeen optredende soorten: Turritella incrassata (niet meer gebruikte naam: Turritella triplicata) en Yoldia semistriata.

Turritella incrassata en Yoldia semistriata
naamgevende soorten
voor MOL. D

Hoewel een van de naamgevende soorten op grond van zoölogische prioriteitsregels tegenwoordig anders genoemd wordt, blijft de oorspronkelijke naam van de biozone met de 'verouderde' taxonnaam volgens de aanbevelingen in de International Stratigraphic Guide gehandhaafd.

De zone werd in 1975 door Spaink geïntroduceerd als onderdeel van een biozonering van de mariene afzettingen uit het Boven Mioceen tot en met het Vroeg Pleistoceen van Nederland. De zone is aanwezig in de Formatie van Oosterhout en heeft een Reuverien ouderdom.

Definitie

De zone is gedefinieerd als een 'assemblagezone' (associatie zone). Dat betekent dat van een gegeven aantal soorten die een 'assemblage' kunnen vormen een aantal in de bestudeerde laag moet voorkomen om de aangetroffen fossiele fauna tot die zone te kunnen rekenen. Hoewel dus alle als kenmerkend beschouwde soorten bij elkaar kunnen worden aangetroffen is het niet noodzakelijk dat al deze soorten daadwerkelijk aanwezig zijn. Het is zelfs niet noodzakelijk dat de naamgevende soorten van de zone in de onderzochte laag aanwezig zijn.

Spaink (1975) beschouwde het gezamenlijke voorkomen van een aantal van de volgende soorten als kenmerkend voor deze zone:

Aequipecten radians Amyclina labiosa Aporrhais scaldensis Astarte obliquata Atrina spec. Cyclocardia chamaeformis Cyrtodaria angusta

Digitaria digitaria Gastrana laminosa Laevicardium decorticatum Mangelia keepingi Pyrene scaldensis Terebra inversa

Petaloconchus intortus Pteromeris corbis Spisula triangulata Timoclea ovata Turritella incrassata Yoldia semistriata

Natuurlijk zijn dit niet alle soorten die uit deze zone bekend zijn maar deze beperkte lijst geeft al aan dat de associatie duidt op een relatief warme zee. Verder valt het hoge aandeel van uitgestorven soorten op. Een groot deel van deze soorten is in deze biozone in het Noordzee gebied voor het laatst aanwezig.

De MOL. D zone werd beschreven als onderdeel van een serie molluskenzones beginnend in het Boven Mioceen tot aan de regressie aan het eind van het Tiglien in het vroeg Pleistoceen. Van oud naar jong zijn dit de zones MOL. E tot en met MOL. A (zie het schema onderaan deze pagina). Hoewel het type zone dit niet noodzakelijk maakt, werden deze zones vooral tijdstratigrafisch opgevat. Waarschijnlijk is dat grotendeels terecht maar later onderzoek heeft uitgewezen dat de werkelijkheid ingewikkelder is. Binnen de zone zijn twee subzones onderscheiden: MOL. D1 en MOL. D2. Waarschijnlijk is het jongere deel van deze zone (subzone MOL D1) deels een facieel equivalent van zone MOL. C.

Biozones in Nederland

chronostratigrafie		Associatiezone			Zonesymbool
Onder- Pleistoceen	Tiglien	Zone van Mya arenaria en Hydrobia ulvae			MOL.A
	Pretiglien	Zone van Serripes groenlandicus en Yoldia lanceolata			MOL.B
Plioceen	Piacenzien	Zone van Nassarius propinquus en Lentidium complanatum			MOL.C
		Zone van Turritella triplicata en Yoldia semistriata	MOL.D	Subzone van Nassarius reticosus en Chlamys opercularis	MOL.D1
	Zanclien			Subzone van Chlamys gerardi en Astarte trigonata	MOL.D2
Boven Mioceen		Zone van Arcoperna sericea en Chlamys tigerina			MOL.E

Relaties met vroeger en elders gebruikte eenheden

Equivalenten van deze zone zijn aanwezig in Engeland, in de Red en Coralline Crag Formations in East Anglia. In België komt deze zone ongeveer overeen met het Scaldisien.

Mollusken uit zone MOL.D

• 
  Turritella incrassata
• 
  Aporrhais scaldensis
• 
  Amyclina labiosa
• 
  Aequipecten radians
• 
  Terebra inversa

Bronnen, noten en/of referenties

• (en) Beets, C., 1946. The Pliocene and Lower Pleistocene Gastropods in the collections of the Geological Foundation in the Netherlands. Mededelingen Geologische Stichting (Haarlem), C-IV-I(6): 166 pp.
• (en) Harmer, F.W., 1896. On the Pliocene Deposits of Holland and their Relation to the English and Belgian Crags, with a Suggestion for the Establishment of a New Zone, Amstelian, and some Remarks on the Geographical Conditions of the Pliocene Epoch in Northern Europe Quarterly Journal of the Geological Society of London, 52: 748-782.
• (en) Harmer, F.W., 1914-1919. The Pliocene Mollusca of Great Britain, being supplementary to S.V.Wood's Monograph of the Crag Mollusca. The Palaeontographical Society Monograph, 67: Vol.1, 1-483.
• (en) Heering, J., 1950. Pelecypoda (and Scaphopoda) of the Pliocene and older-Plistocene deposits of the Netherlands. Mededelingen Geologische Stichting, C-IV-1, no 9., pp. 1-225.
• (fr) Nyst, P.H., 1878-1881. Conchyliologie des terrains tertiaires de la Belgique. Annales du Musée royal d'Histoire naturelle de Belgique, 3: 1-262 (1878), 28 pls., 1881).
• (nl) Spaink, G., 1975. Zonering van het mariene Onder-Pleistoceen en Plioceen op grond van mollusken fauna's. In: W.H.Zagwijn & C.J. van Staalduinen (eds), Toelichting bij geologische overzichtskaarten van Nederland. Rijks Geologische Dienst, Haarlem: 118-122.
• (en) Zagwijn, W.H. & Doppert, J.W.Chr., 1978. Upper Cenozoic of the Southern North Sea Basin: Palaeoclimatic and palaeogeographic evolution. Geologie en Mijnbouw, 57: 577-588.