Vanessa (vlinders)

Vanessa is een geslacht van vlinders in de onderfamilie Nymphalinae. De wetenschappelijke naam van het geslacht werd voor het eerst gepubliceerd door Johann Christian Fabricius in 1807.

Vanessa
Distelvlinder (Vanessa cardui)
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Arthropoda (Geleedpotigen) Klasse: Insecta (Insecten) Orde: Lepidoptera (Vlinders) Familie: Nymphalidae (Vossen, weerschijnvlinders en parelmoervlinders) Onderfamilie: Nymphalinae Geslachtengroep: Nymphalini
Geslacht
Vanessa Fabricius, 1807
Typesoort
Papilio atalanta Linnaeus, 1758
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Vanessa op Wikispecies
Portaal    Biologie Insecten

Kenmerken

Kenmerkend voor deze vlinders zijn de oranje vleugels, waarbij aan de top van de voorvleugels zich een zwarte driehoek met witte vlekken bevindt.

Enkele soorten

Het geslacht is in België en Nederland onder andere bekend van:

• Vanessa atalanta (Linnaeus, 1758) - Atalanta
• Vanessa cardui (Linnaeus, 1758) - Distelvlinder

Buiten de Benelux:

• Vanessa abyssinica (Felder & Felder, 1867), voorkomend in Afrika
• Vanessa altissima (Rosenberg en Talbot, 1914), in Ecuador en Peru
• Vanessa annabella Field, 1971, wordt in de Verenigde Staten West Coast Lady genoemd. Ze heeft geen duidelijke oogvlekken aan de onderzijde. Aan de bovenzijde mist deze soort de karakteristieke witte stippen. De vleugels zijn helderder oranje dan bij V. virginiensis en V. cardui.
• Vanessa braziliensis (Moore, 1883), in Zuid-Amerika
• Vanessa buana (Fruhstorfer, 1898), in Zuidoost-Azië
• Vanessa carye (Hübner, 1812), in Zuid-Amerika
• Vanessa dejeanii Godart, 1823, in Azië
• Vanessa dilecta Hanafusa, 1992, in West-Timor
• Vanessa dimorphica (Howarth, 1966), in tropisch Afrika
• Vanessa gonerilla (Fabricius, 1775), in Nieuw-Zeeland
• Vanessa hippomene (Hübner, 1823), in Zuid-Afrika
• Vanessa indica (Herbst, 1794), in Azië
• Vanessa itea (Fabricius, 1775), uit Australië en Nieuw-Zeeland; wordt de Yellow Admiral genoemd.
• Vanessa kershawi (McCoy, 1868), uit Australië; wordt ook wel Australian Painted Lady genoemd. Ze onderscheidt zich van de distelvlinder door onder meer drie of vier blauwe oogvlekken op de achtervleugel. Ze drinkt vooral nectar van Ammobium alatum.
• Vanessa madegassorum (Aurivillius, 1899) in Madagaskar
• Vanessa myrinna (Doubleday, 1849), in Zuid-Amerika
• Vanessa samani (Hagen, 1895), op Sumatra
• Vanessa tameamea (Eschscholtz, 1821), op Hawaï
• Vanessa terpsichore Philippi, 1859, in Chili
• Vanessa virginiensis (Drury, 1873), uit Noord-Amerika; wordt daar American Painted Lady genoemd. Ze heeft twee grote oogplekken op de onderzijde, waar de distelvlinder vier kleine oogvlekken heeft.
• Vanessa vulcania Godart, 1819 - Canarische atalanta, komt voor op de Canarische Eilanden en werd voorheen als een ondersoort van Vanessa indica beschouwd.

Andere soorten:

• Vanessa atovina Heer, 1850
• Vanessa ardea Fruhstorfer
• Vanessa caschmirensis Kollar, 1848
• Vanessa canace (Linnaeus, 1763)
• Vanessa chinganensis Kleinschmidt, 1929
• Vanessa connexa Butler, 1881
• Vanessa cyanomelas Doubleday, 1848
• Vanessa dulcinea Sheljuzhko, 1960
• Vanessa glauconia Motschulsky, 1860
• Vanessa karaganica Nekrutenko, 1969

Afbeeldingen

• 
  Vanessa annabella
• 
  Vanessa atalanta
• 
  Vanessa cardui
• 
  Vanessa gonerilla
• 
  Vanessa indica
• 
  Vanessa itea
• 
  Vanessa kershawi
• 
  Vanessa tameamea
• 
  Vanessa virginiensis
• 
  Vanessa vulcania

Bronnen, noten en/of referenties

• (en) Mark C. Williams & David A. Edge (2024). Genus Vanessa Fabricius, 1807. Afrotropical Butterflies. Metamorphosis, Official Journal of the Lepidopterists' Society of Africa. Geraadpleegd op 4-4-2024.
• Markku Savela. Vanessa Fabricius, 1807. nic.funet.fi. Geraadpleegd op 4-4-2024.
• Rees, T. (compiler) (2024). Vanessa Fabricius, 1807. The Interim Register of Marine and Nonmarine Genera. Geraadpleegd op 4-4-2024.