Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Zierikzee

Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Zierikzee geeft een overzicht van verkiezingen voor de Nederlandse Tweede Kamer in het kiesdistrict Zierikzee in de periode 1848-1918.

Het kiesdistrict Zierikzee werd ingesteld na de grondwetsherziening van 1848. Tot het kiesdistrict behoorden de volgende gemeenten: Bommenede^[1], Brouwershaven, Bruinisse, Burgh, Colijnsplaat, Dreischor, Duivendijke, Elkerzee, Ellemeet, Haamstede, Kats, Kerkwerve, Kortgene, Nieuwerkerk, Noordgouwe, Noordwelle, Oosterland, Oud-Vossemeer, Ouwerkerk, Poortvliet, Renesse, Scherpenisse, Serooskerke, Sint Annaland, Sint Maartensdijk, Sint Philipsland, Stavenisse, Tholen, Wissenkerke, Zierikzee en Zonnemaire.

In 1850 werd de indeling van het kiesdistrict gewijzigd. De gemeenten Colijnsplaat, Kats, Kortgene, Oud-Vossemeer, Poortvliet, Scherpenisse, Sint Maartensdijk, Tholen en Wissenkerke werden toegevoegd aan het kiesdistrict Goes. Tevens werd een gedeelte van het opgeheven kiesdistrict Brielle (de gemeenten Den Bommel, Dirksland, Goedereede, Herkingen, Melissant, Middelharnis, Nieuwe Tonge, Onwaard^[2], Ooltgensplaat, Ouddorp, Oude Tonge, Roxenisse^[2], Sommelsdijk, Stad aan 't Haringvliet en Stellendam) toegevoegd aan het kiesdistrict Zierikzee.

In 1864 werd de indeling van het kiesdistrict wederom gewijzigd. De gemeenten Sint Annaland, Sint Philipsland en Stavenisse werden toegevoegd aan het kiesdistrict Goes.

In 1888 werd de indeling van het kiesdistrict wederom gewijzigd. De gemeenten Den Bommel, Ooltgensplaat en Stad aan 't Haringvliet werden toegevoegd aan het kiesdistrict Brielle.

Het kiesdistrict Zierikzee vaardigde in dit tijdvak per zittingsperiode één lid af naar de Tweede Kamer.

Legenda

cursief: in de eerste verkiezingsronde geëindigd op de eerste of tweede plaats, en geplaatst voor de tweede ronde;
vet: gekozen als lid van de Tweede Kamer.

30 november 1848

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer, na inwerkingtreding van de herziene grondwet.

	30 november
Kiesgerechtigden	770
Opkomst	634
Geldige stemmen	630
Blanco stemmen	4
Kandidaten
G.A. Fokker	401
W.J.P. Kroef	146
J.H.L. Vader	21
W.D. de Jonge	10

27 augustus 1850

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer, na inwerkingtreding van de Kieswet.

	27 augustus
Kiesgerechtigden	1.264
Opkomst	864
Geldige stemmen	855
Blanco stemmen	6
Kandidaten
S.H. Anemaet^[3]	480
G.A. Fokker^[4]	182
W.J.P. Kroef	117
A. van Weel	23
A.J.F. Egter	14

8 juni 1852

De verkiezingen werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van het gekozen lid.

	8 juni
Kiesgerechtigden	1.296
Opkomst	651
Geldige stemmen	643
Blanco stemmen	8
Kandidaten
S.H. Anemaet^[4]	378
G.A. Fokker	120
Æ. Mackay	43
W.J.P. Kroef	31
A.W. van Kerkwijk	18

17 mei 1853

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.^[5]

	17 mei	31 mei^[6]
Kiesgerechtigden	1.253	1.253
Opkomst	978	931
Geldige stemmen	975	918
Blanco stemmen	3	9
Kandidaten
J.F. Schuurbeque Boeye	346	516
S.H. Anemaet^[4]	305	402
Æ. Mackay	205
G.A. Fokker	64

13 juni 1854

De verkiezingen werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van het gekozen lid.

	13 juni
Kiesgerechtigden	1.253
Opkomst	886
Geldige stemmen	847
Blanco stemmen	13
Kandidaten
S.H. Anemaet	487
J.F. Schuurbeque Boeye^[4]	332

8 juni 1858

De verkiezingen werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van het gekozen lid.

	8 juni
Kiesgerechtigden	1.325
Opkomst	852
Geldige stemmen	818
Blanco stemmen	12
Kandidaten
S.H. Anemaet^[4]	668
J.F. Schuurbeque Boeye	113

10 juni 1862

De verkiezingen werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van het gekozen lid.

	10 juni
Kiesgerechtigden	1.393
Opkomst	900
Geldige stemmen	852
Blanco stemmen	10
Kandidaten
S.H. Anemaet^[4]	530
J.F. Schuurbeque Boeye	226
G.A. Fokker	40
G. Groen van Prinsterer	28
C. Goekoop	16

12 februari 1863

Sebastiaan Anemaet, gekozen bij de verkiezingen van 10 juni 1862, overleed op 21 januari 1863. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.

	12 februari	26 februari^[6]
Kiesgerechtigden	1.393	1.393
Opkomst	1.148	1.141
Geldige stemmen	1.124	1.127
Blanco stemmen	11	12
Kandidaten
J.J. van Kerkwijk	341	612
J.F. Schuurbeque Boeye	303	515
C. Goekoop	119
W.F. del Campo	117
O. van Wassenaer van Catwijck	74
J.E. van den Broek	74
D. van Weel	57

12 juni 1866

De verkiezingen werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van het gekozen lid.

	12 juni
Kiesgerechtigden	1.288
Opkomst	931
Geldige stemmen	904
Blanco stemmen	9
Kandidaten
J.J. van Kerkwijk^[4]	754
J.F. Schuurbeque Boeye	107
P.P. van Bosse	23

30 oktober 1866

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.^[7]

	30 oktober
Kiesgerechtigden	1.288
Opkomst	1.027
Geldige stemmen	1.004
Blanco stemmen	10
Kandidaten
J.J. van Kerkwijk^[4]	725
J.F. Schuurbeque Boeye	178
J.L. Bernhardi	30
A. de Vlieger	26

22 januari 1868

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.^[8]

	22 januari
Kiesgerechtigden	1.297
Opkomst	993
Geldige stemmen	981
Blanco stemmen	10
Kandidaten
J.J. van Kerkwijk^[4]	705
J.G.H. van Tets van Goudriaan	222
J.E. van den Broek	16

8 juni 1869

De verkiezingen werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van het gekozen lid.

	8 juni
Kiesgerechtigden	1.340
Opkomst	978
Geldige stemmen	957
Blanco stemmen	18
Kandidaten
J.J. van Kerkwijk^[4]	788
D. van Weel	102
A. Schimmelpenninck van der Oye	39

10 juni 1873

De verkiezingen werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van het gekozen lid.

	10 juni
Kiesgerechtigden	1.422
Opkomst	1.009
Geldige stemmen	1.000
Blanco stemmen	9
Kandidaten
J.J. van Kerkwijk^[4]	738
J.L. de Jonge	234
J.G.H. van Tets van Goudriaan	22

12 juni 1877

De verkiezingen werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van het gekozen lid.

	12 juni
Kiesgerechtigden	1.427
Opkomst	926
Geldige stemmen	919
Blanco stemmen	5
Kandidaten
J.J. van Kerkwijk^[4]	811
A. de Vlieger	100

14 juni 1881

De verkiezingen werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van het gekozen lid.

	14 juni
Kiesgerechtigden	1.468
Opkomst	1.040
Geldige stemmen	1.032
Blanco stemmen	6
Kandidaten
J.J. van Kerkwijk^[4]	711
H. Schonejongen	299

28 oktober 1884

De verkiezingen werden gehouden na vervroegde ontbinding van de Tweede Kamer.^[9]

	28 oktober
Kiesgerechtigden	1.465
Opkomst	1.207
Geldige stemmen	1.194
Blanco stemmen	12
Kandidaten
J.J. van Kerkwijk^[4]	784
A.F. de Savornin Lohman	406

15 juni 1886

De verkiezingen werden gehouden na vervroegde ontbinding van de Tweede Kamer.^[10]

	15 juni
Kiesgerechtigden	1.557
Opkomst	1.359
Geldige stemmen	1.348
Blanco stemmen	9
Kandidaten
J.J. van Kerkwijk^[4]	864
A.F. de Savornin Lohman	481

1 september 1887

De verkiezingen werden gehouden na vervroegde ontbinding van de Tweede Kamer.^[11]

	1 september
Kiesgerechtigden	1.517
Opkomst	1.018
Geldige stemmen	1.002
Blanco stemmen	16
Kandidaten
J.J. van Kerkwijk^[4]	830
A.F. de Savornin Lohman	167

6 maart 1888

De verkiezingen werden gehouden na vervroegde ontbinding van de Tweede Kamer.^[12]

	6 maart
Kiesgerechtigden	3.457
Opkomst	3.169
Geldige stemmen	3.155
Blanco stemmen	14
Kandidaten
J.J. van Kerkwijk^[4]	1.797
D.P.D. Fabius	1.351

9 juni 1891

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	9 juni
Kiesgerechtigden	3.443
Opkomst	2.877
Geldige stemmen	2.852
Blanco stemmen	18
Kandidaten
J.J. van Kerkwijk^[4]	1.852
D.P.D. Fabius	990

10 april 1894

De verkiezingen werden gehouden na vervroegde ontbinding van de Tweede Kamer.^[13]

	10 april
Kiesgerechtigden	3.379
Opkomst	2.491
Geldige stemmen	2.465
Blanco stemmen	25
Kandidaten
J.J. van Kerkwijk^[4]	1.657
T. Heemskerk	630
J.G. Gleichman	168

15 juni 1897

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	15 juni
Kiesgerechtigden	6.315
Opkomst	5.387
Geldige stemmen	5.347
Blanco stemmen	40
Kandidaten
J.J. van Kerkwijk^[4]	3.404
T. Heemskerk	1.943

14 juni 1901

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	14 juni
Kiesgerechtigden	5.919
Opkomst	5.204
Geldige stemmen	5.175
Blanco stemmen	29
Kandidaten
J.J. Pompe van Meerdervoort^[4]	2.713
J.A. de Bruijne	2.462

17 juni 1901

Jacob Johan van Kerkwijk, gekozen bij de verkiezingen van 15 juni 1897, overleed op 21 mei 1901. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.^[14]

	15 juni
Kiesgerechtigden	5.919
Kandidaten
J.J. Pompe van Meerdervoort

Pompe van Meerdervoort was de enige kandidaat; hij werd zonder nadere stemming gekozen verklaard.

16 juni 1905

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	16 juni	28 juni
Kiesgerechtigden	7.412	7.412
Opkomst	6.837	7.045
Geldige stemmen	6.768	7.009
Blanco stemmen	69	36
Kandidaten
R.J.H. Patijn	3.339	3.709
J.J. Pompe van Meerdervoort^[4]	3.195	3.300
W.H. Vliegen	234

11 juni 1909

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	11 juni
Kiesgerechtigden	8.284
Opkomst	7.687
Geldige stemmen	7.624
Blanco stemmen	63
Kandidaten
R.J.H. Patijn^[4]	3.944
H.C. Vegtel	3.402
F.M. Wibaut	278

17 juni 1913

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	17 juni
Kiesgerechtigden	8.974
Opkomst	8.208
Geldige stemmen	8.129
Blanco stemmen	79
Kandidaten
R.J.H. Patijn^[4]	4.361
H.C. Hogerzeil	3.244
H.A. Koomans	524

15 juni 1917

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	15 juni
Kiesgerechtigden	9.399
Kandidaten
R.J.H. Patijn^[4]

De zeven in de vorige Tweede Kamer vertegenwoordigde partijen hadden afgesproken in elkaars kiesdistricten geen tegenkandidaten te stellen.^[15] Patijn was derhalve de enige kandidaat; hij werd zonder nadere stemming gekozen verklaard.

Opheffing

De verkiezing van 1917 was de laatste verkiezing voor het kiesdistrict Zierikzee. In 1918 werd voor verkiezingen voor de Tweede Kamer overgegaan op een systeem van evenredige vertegenwoordiging met kandidatenlijsten van politieke partijen.

Bronnen

Tweede Kamerverkiezingen kiesdistrict Zierikzee op www.verkiezingsuitslagen.nl
Verkiezingen Tweede Kamer 1848-1918 op huygens.knaw.nl

Noten

↑ De gemeente is opgeheven in 1866.
↑ ^a ^b De gemeente is opgeheven in 1857.
↑ Anemaet was aftredend Tweede Kamerlid voor het opgeheven kiesdistrict Brielle, dat in 1850 gedeeltelijk werd toegevoegd aan Zierikzee.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y Aftredend en herkiesbaar Tweede Kamerlid voor Zierikzee.
↑ De Tweede Kamer was ontbonden in verband met een regeringscrisis over het herstel van de bisschoppelijke hiërarchie.
↑ ^a ^b Omdat geen van de kandidaten in de eerste ronde de absolute meerderheid van de uitgebrachte geldige stemmen behaalde, was een tweede verkiezingsronde nodig. Deze werd gehouden tussen de twee kandidaten die in de eerste ronde de meeste stemmen behaald hadden.
↑ De Tweede Kamer was ontbonden nadat deze een motie had aangenomen waarin het kabinetsbeleid op het gebied van Koloniën werd afgekeurd.
↑ Nadat de begroting voor Buitenlandse Zaken door de Tweede Kamer verworpen was, bood het kabinet-Van Zuylen van Nijevelt zijn ontslag aan. Hierop ontbond de Koning de Tweede Kamer.
↑ De Tweede Kamer was ontbonden na aanvaarding van een voorstel tot grondwetsherziening in eerste lezing.
↑ De Tweede Kamer was ontbonden nadat het kabinet-Heemskerk Azn.zijn functie ter beschikking had gesteld.
↑ De Tweede Kamer was ontbonden na aanvaarding van een voorstel tot grondwetsherziening in eerste lezing.
↑ Bij de grondwetsherziening van 1887 was het aantal leden van de Tweede Kamer uitgebreid van een variabel aantal, afhankelijk van de bevolkingsomvang, naar een vast aantal van 100. Tegelijkertijd werd het aantal kiesdistricten uitgebreid.
↑ De Tweede Kamer was ontbonden nadat een conflict was ontstaan tussen de Kamer en de regering.
↑ De tussentijdse verkiezing was voor de resterende zittingsperiode tot 17 september 1901.
↑ Na de verkiezingen in 1917 zou een grondwetsherziening van kracht worden waarbij het stelsel van evenredige vertegenwoordiging werd ingevoerd ter vervanging van het districtenstelsel. Het was daarom te verwachten dat er op korte termijn nieuwe verkiezingen zouden worden gehouden. Zie ook het artikel over de Pacificatie van 1917.

[1] De gemeente is opgeheven in 1866.

[opheffing-1857-2] De gemeente is opgeheven in 1857.

[3] Anemaet was aftredend Tweede Kamerlid voor het opgeheven kiesdistrict Brielle, dat in 1850 gedeeltelijk werd toegevoegd aan Zierikzee.

[zittend-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y Aftredend en herkiesbaar Tweede Kamerlid voor Zierikzee.

[5] De Tweede Kamer was ontbonden in verband met een regeringscrisis over het herstel van de bisschoppelijke hiërarchie.

[tweede_ronde-6] Omdat geen van de kandidaten in de eerste ronde de absolute meerderheid van de uitgebrachte geldige stemmen behaalde, was een tweede verkiezingsronde nodig. Deze werd gehouden tussen de twee kandidaten die in de eerste ronde de meeste stemmen behaald hadden.

[7] De Tweede Kamer was ontbonden nadat deze een motie had aangenomen waarin het kabinetsbeleid op het gebied van Koloniën werd afgekeurd.

[8] Nadat de begroting voor Buitenlandse Zaken door de Tweede Kamer verworpen was, bood het kabinet-Van Zuylen van Nijevelt zijn ontslag aan. Hierop ontbond de Koning de Tweede Kamer.

[9] De Tweede Kamer was ontbonden na aanvaarding van een voorstel tot grondwetsherziening in eerste lezing.

[10] De Tweede Kamer was ontbonden nadat het kabinet-Heemskerk Azn.zijn functie ter beschikking had gesteld.

[11] De Tweede Kamer was ontbonden na aanvaarding van een voorstel tot grondwetsherziening in eerste lezing.

[12] Bij de grondwetsherziening van 1887 was het aantal leden van de Tweede Kamer uitgebreid van een variabel aantal, afhankelijk van de bevolkingsomvang, naar een vast aantal van 100. Tegelijkertijd werd het aantal kiesdistricten uitgebreid.

[13] De Tweede Kamer was ontbonden nadat een conflict was ontstaan tussen de Kamer en de regering.

[14] De tussentijdse verkiezing was voor de resterende zittingsperiode tot 17 september 1901.

[15] Na de verkiezingen in 1917 zou een grondwetsherziening van kracht worden waarbij het stelsel van evenredige vertegenwoordiging werd ingevoerd ter vervanging van het districtenstelsel. Het was daarom te verwachten dat er op korte termijn nieuwe verkiezingen zouden worden gehouden. Zie ook het artikel over de Pacificatie van 1917.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]