Thomas Sankara
Thomas Isidore Noël Sankara (Yako, 21 december 1949 – Ouagadougou, 15 oktober 1987) was president van Burkina Faso van 1983 tot 1987.
| Thomas Isidore Noël Sankara | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| Geboren | 21 december 1949 Yako, Frans Opper-Volta, Frans-West-Afrika | |||
| Overleden | 15 oktober 1987 Ouagadougou,  Burkina Faso
| |||
| Politieke partij | Parti Africain de l'Indépendance | |||
| Partner | Mariam Sankara | |||
| Handtekening | 
| |||
| 1ste president van Burkina Faso | ||||
| Aangetreden | 4 augustus 1983 | |||
| Einde termijn | 15 oktober 1987 | |||
| Voorganger | Jean-Baptiste Ouédraogo | |||
| Opvolger | Blaise Compaoré (staatsgreep) | |||
| 5e premier van Opper-Volta | ||||
| Aangetreden | 10 januari 1983 | |||
| Einde termijn | 17 mei 1983 | |||
| President | Jean-Baptiste Ouédraogo | |||
| Voorganger | Saye Zerbo | |||
| Opvolger | Ambt afgeschaft | |||
| ||||
Levensbeschrijving bewerken
Sankara was Peul van vaderskant en Mossi van moederskant. Hij volgde een militaire opleiding en was kapitein in het leger van Opper-Volta. In 1981 werd hij minister van Informatie.
Op 7 november 1982 nam hij deel aan de militaire staatsgreep die kolonel Jean-Baptiste Ouédraogo (1942) als president aan de macht bracht. Deze zogenaamde 'revolutie' was een monsterverbond van conservatieve en progressieve militairen. Thomas Sankara behoorde bij de progressieve, extreem-linkse (maoïstische) groep. In 1983 werd hij premier en maakte vele reizen, onder andere naar Cuba en de Sovjet-Unie.
In augustus 1983 behoorde hij bij de groep militairen die president Ouédraogo en de groep van rechtse officieren ten val bracht. Er werd een Nationaal Revolutionaire Raad gevormd en Sankara werd voorzitter van de raad, president van de republiek en minister van Binnenlandse Zaken. In de Nationaal Revolutionaire Raad namen ook burgers zitting.
Sankara betoonde zich een voorstander van een radicale koers en introduceerde het marxisme-leninisme als officiële leer. Op 4 augustus 1984 veranderde hij de landsnaam Opper-Volta in Burkina Faso wat "land van de oprechte mensen" betekent. 4 augustus werd de nieuwe nationale feestdag van het land. Hij riep op de eigen economie te steunen door in plaats van buitenlandse westerse producten, uitsluitend nog producten uit eigen land te gaan gebruiken om ontwikkeling van de eigen economie te stimuleren. Ambtenaren werden verplicht kleding gemaakt in Burkina Faso (de geweven stof faso dan fani) te dragen, waaraan zij zich ondanks de sporadische controle hierop overigens niet altijd hielden.
Onder Sankara werden er volkstribunalen opgericht om 'tegenstanders' van het regime te berechten. Aan het hoofd van de volkstribunalen stonden zowel professionele rechters als lekenrechters. De beklaagden moesten zelf het bewijs van hun onschuld leveren (omgekeerde bewijslast).[bron?]
Sankara verzette zich heftig tegen het neo-kolonialisme van voormalig "moederland" Frankrijk en nam daarbij nimmer een blad voor de mond. Tijdens een staatsbezoek zei de toenmalige linkse Franse president Mitterrand dan ook, dat hij het met Sankara eens was, maar vond dat deze 'te scherp' was in zijn bewoordingen. Sankara riep in Addis Abeba ook op tot collectieve weigering van schuldbetaling aan het Westen, waarbij hij naar aanleiding van vragen over de moraliteit hierachter aanvulde, dat de Bijbel en de Koran eigenlijk versies voor de arme en de rijke mensen zouden moeten kennen. Volgens hem kunnen arme mensen zich niet permitteren de moraliteit van de rijke mensen over te nemen, omdat daarmede slechts de macht van de rijken zal worden gediend.
Door zijn 'culturele revolutie' (gratis wonen, de huren werden afgeschaft; de verbouwing van de hoofdstad Ouagadougou; lancering van een spoorwegproject enzovoorts) raakte het land volgens velen economisch in de vernieling, maar hij had de hongersnood binnen vier jaar verholpen. Het land had een voedseloverschot, dat werd verkocht aan buurlanden. Ondanks de economische problemen leefde er wel het gevoel dat de regering iets ondernam om het land te ontwikkelen.[bron?]
In zijn buitenlandbeleid zocht Sankara ook steun bij Westerse landen, onder andere bij Frankrijk, maar vond die vooral bij Libië, Ghana, Cuba en de Oost-Europese landen.
Moord bewerken
Op 15 oktober 1987 vond er een nieuwe staatsgreep plaats onder leiding van generaal Blaise Compaoré. Hierbij werd Sankara vermoord. Alle standbeelden waar Sankara op stond werden verwijderd en evenzo alles waarop de naam Sankara stond. Zijn vrouw en kinderen bleven in het oude kleine huis wonen waarin hij altijd gewoond had. Velen beweren dat de toenmalige president van Frankrijk achter de daad zat. De nieuwe president, Compaoré, begon met een proces van stabilisatie.
Hoewel indertijd naamloos begraven, is Sankara in heel Afrika een voorbeeld geworden van Afrikaans zelfbewustzijn en onafhankelijkheid, maar met een bittere nasmaak, omdat na de moord op hem de meeste van zijn beleidswijzigingen ongedaan zijn gemaakt en het mislukken van Sankara's missie wordt ervaren als een gemiste kans voor Afrika als geheel. Hij wordt dan ook weleens gezien als de Afrikaanse Che Guevara.
In 2021 begon een proces tegen een aantal betrokkenen bij de staatsgreep en de moord van 1987, dat een half jaar duurde. Ex-president Blaise Compaoré en het toenmalig hoofd van diens bewaking, Hyacinthe Kafando, stonden bij verstek terecht. Ze werden begin april 2022 veroordeeld tot levenslang voor resp. het beramen en het uitvoeren van de moord.[1]
Herdenkingsmonument bewerken
In 2019 werd ter gelegenheid van de 36e verjaardag van Sankara's dood in Ouagadougou op de plek waar hij vermoord werd weer een standbeeld van hem opgericht, de Mémorial Thomas Sankara. Dit vijf meter hoge bronzen beeld veroorzaakte een schandaal omdat het standbeeld verre van een gelijkenis was van de nationale held.[2] Het werd dan ook enkele maanden later vervangen door een beter gelijkende versie.[3]
Zie ook bewerken
Externe links bewerken
Bronnen, noten en/of referenties
|