Tarim-mummies
De Tarim-mummies zijn een aantal vondsten van mummies in het Tarimbekken, het zuidelijk deel van de huidige Chinese provincie Sinkiang. De oudste mummies dateren uit de periode rondom 1800 v. Chr., de jongste rondom 200 na. Chr. De oudste mummies worden toegeschreven aan sprekers van het Tochaars, een Indo-Europese taal en zouden van europide oorsprong zijn.
Vondsten bewerken
In het begin van de twintigste eeuw merkten archeologen en reizigers, zoals Aurel Stein en Sven Hedin, al de aanwezigheid van mummies in het Tarimbekken op. De mummies waren door het droge klimaat, met desiccatie van de lichamen als gevolg, zeer goed geconserveerd. Later in de twintigste eeuw zijn er nog een groot aantal andere grafvondsten met mummies geweest. De meeste van die vondsten zijn gedaan in het oostelijk deel van het bekken in het gebied rondom Lob Nuur bij vestigingen en steden als Hami, Turpan, Xiaohe en Kroraina. Andere vondsten waren langs de zuidelijke rand van het bekken bij Hotan, Cherchen en Niya. Een beroemde mummie is de Cherchen man.
Bronstijd bewerken
Nieuwe vondsten vanaf 1980 en daaraan verbonden conclusies leidden eind twintigste eeuw tot grote aandacht en speculaties in de media. Daarbij werden veronderstellingen naar voren gebracht dat vroegste bewoners van het bekken uit Europa afkomstig zouden zijn. Dat zou dan moeten leiden tot een herschrijving van de vroegste geschiedenis van China.
De Amerikaanse sinoloog Victor H. Mair publiceerde in samenwerking met J.P. Mallory veel over de grafvondsten. Mair neemt aan, dat aan het begin van de Bronstijd een aantal migratiegolven het Tarimbekken binnentrokken. De eerste daarvan zouden dan sprekers van Tochaars, een Indo-Europese taal kunnen zijn geweest. Op basis van deze theorie zou de Bronstijd in het Tarimbekken geen gevolg zijn van een autonome ontwikkeling in het gebied zelf, maar van de komst van Indo-Europeanen. De eerste sprekers van Proto-Indo-Europees leefden mogelijk op de steppen ten noorden van de Zwarte Zee. Vanuit dat gebied vonden dan migraties plaats in zuidelijke richting naar Anatolië, in westelijke richting naar Europa en in oostelijke richting naar Centraal-Azië, India en Iran.
Oorsprong, een gevoelige kwestie bewerken
Veel Chinese historici maakten bezwaar tegen het idee dat de eerste contacten tussen wat nu onderdeel is van China en het Westen zich al vóór 2e eeuw v.Chr. voordeden en dat de daar ontstane beschaving zich niet autonoom ontwikkeld had. Ze hielden vast aan het idee dat die ontwikkeling geheel vrij was geweest van westerse invloed.
Een deel van deze mummies toonde echter aan dat er een mogelijkheid bestond dat groepen die oorspronkelijk westelijker woonden vernieuwingen hadden geïntroduceerd, zoals op het gebied van metallurgie. [1] Mallory en Mair[2] verdachten sommige archeologen en beambten van eigen politieke of raciale agenda's.[3] De eerste vijf specimens voor DNA onderzoek moesten in het geheim uit China worden gesmokkeld en het was toen alleen mogelijk oud mitochondriaal DNA aan een van de mummies te onttrekken, waaruit bleek dat dit individu tot een genetische familie behoorde, die veel voorkomt in West Europa. Later brachten twintig andere mummies naar voren dat de mannen onder deze vroege kolonisten uit een Europese genetische bevolking kwamen en de vrouwen uit een combinatie van Azië (waarschijnlijk Zuid Siberië) en Europa.
De interpretatie van de oorsprong van de gevonden mummies kan door politieke of raciale agenda's leiden tot manipulatie en misbruik. Een meerderheid van de mummies zou aan het proces van vernietiging blootstaan of heeft dat ondergaan.[2] Sommige musea zouden de mummies eenvoudig laten rotten in vochtige kelders.[2] Mair en Mallory zijn ervan overtuigd dat er enige duizenden mummies en duizenden skeletten zijn opgegraven in het Tarimbekken.
Nathan Light is een criticaster van Mair en neemt hem kwalijk Europese suprematie over Chinese cultuur te willen aantonen.[4] Light spreekt van 'Eurocentrisme', 'Indo-Europees chauvinisme' en 'kolonisatie van de geschiedenis'.
Culturen bewerken
In de literatuur worden een aantal culturen genoemd die de ontwikkeling in het Tarimbekken beïnvloed zouden kunnen hebben.
Afanasjevocultuur bewerken
In dit verband werd in het verleden vaak de Afanasjevocultuur genoemd.
Xemirxekcultuur bewerken
Vondsten vanaf de jaren 1970 door Chinese archeologen van een tot dan toe onbekende bronstijdcultuur in Dzjoengarije kregen aanvankelijk slechts weinig aandacht. Pas vanaf de jaren 1990 kreeg deze Xemirxekcultuur meer bekendheid, met name door publicaties van de Russische archeoloog Aleksej Kovaljov. Deze cultuur toont overeenkomsten met Europese, en zelfs West-Europese culturen.[5][6]
Halstattcultuur bewerken
In de graven zijn vaak goed geconserveerde materialen van textiel gevonden. De Amerikaanse textieldeskundige Elizabeth Wayland Barber heeft stilistische en technologische overeenkomsten aangetroffen met geweven goederen uit de Hallstattcultuur in Midden-Europa. Irene Good en Elizabeth Barber, archeoloog, linguïst en autoriteit op het gebied van oude textiel, werden door Victor Mair bij het project betrokken om gevonden textiel en het verband met taal te onderzoeken. Volgens Barber moet het volk van Hallstatt proto-Keltisch zijn geweest en dus Indo-Europees; de overeenkomsten in 'plaid twills' van Hami in het Tarimbekken en Hallstatt versterken het idee dat de Keltische wevers en van Hami opkwamen uit dezelfde voorouderlijke traditie, al liggen ze vierduizend mijl van elkaar af, ze lijken te veel op elkaar om van toeval te kunnen spreken; volgens de geschiedenis van de weefkunst zou de gemeenschappelijke oorsprong in de Kaukasus kunnen liggen rond 3000 v.Chr, waar ook de oorsprong van de Indo-Europese taalfamilie schijnbaar te vinden is; de taalkenmerken van het Tochaars zijn archaïsmen, geen vernieuwingen, wat er op wijst dat beide groepen al ver weg waren getrokken toen nieuwe taalgewoonten optraden, ze behoorden tot de eerste groepen die wegtrokken en daarom namen ze mogelijk dezelfde technologie (als de weefkunst) mee; 'The case looks good for the mummies from Hami, at least, having been Tokharians and erstwhile neighbors of the Celts.'[7]
Sprekers van Iraanse talen bewerken
Latere migraties brachten sprekers van Iraanse talen naar het bekken. Dat moeten herders geweest zijn. Deze en andere migranten brachten een vorm van agrarische technologie en enkele rituele aspecten van een sedentaire samenleving naar het gebied vanuit de gordel van agrarisch gebied dat zich uitstrekte van het noorden van Afghanistan naar het Aralmeer. Het handelt dan om regio's als bijvoorbeeld Bactrië en Margiana. Aanwijzingen daarvoor zijn onder meer dat zowel in de graven aangetroffen gerst en tarwe als het in die periode in het gebied voorkomende gedomesticeerde schaap duidelijk uit het westen kwam. In een aantal graven werd ook ephedra aangetroffen, een kruid uit de traditionele geneeskunde dat ook gebruikt werd in India, Bactrië en Iran.
Vanaf het eind van de eerste eeuw v.Chr. kunnen deze sprekers van een Indo-Europese taal geassocieerd worden met volkeren die bekend zijn vanuit andere historische bronnen. Het blijft echter buitengewoon lastig om namen in Chinese bronnen te verbinden aan namen in bijvoorbeeld Griekse bronnen en veel associaties zijn dan ook in het vakgebied controversieel.
Saken bewerken
Er bestaat een grote mate van overeenstemming in het vakgebied dat in ieder geval de Saken een van de volkeren geweest moet zijn die zich vanuit westelijker gelegen gebied in het Tarimbekken vestigden.
Wusun bewerken
Ook de Wusun kunnen in dit verband genoemd worden.
Onderzoek bewerken
Onderzoek op basis van mitochondriaal DNA ondersteunt de opvatting van een westelijke Euraziatische afkomst van in ieder geval een deel van de mummies. Craniometrisch onderzoek bij sommige vondsten van mummies wijst op relaties met volken in de vallei van de Indus en later gedateerde vondsten met populaties uit de vallei van de Oxus. Onderzoek van het grafveld van Xiaohe had als resultaat dat in de vrouwelijke linie de haplogroep C de dominante is. Dat wijst op een gedeeltelijke afkomst uit het zuiden van Siberië. Uitkomsten van onderzoek bij later en eerder gedateerde vondsten van mummies kan dus aanzienlijke verschillen in resultaat geven. Het toont in ieder geval aan dat het Tarimbekken al in de tweede eeuw v.Chr. een gebied was met een diverse populatie.
Zie ook bewerken
- Geschiedenis van Sinkiang
- Altajvloed, aan het eind van de laatste IJstijd
Externe links bewerken
- Nature 599, 19-20 (2021), DNA reveals surprise ancestry of mysterious Chinese mummies, [1], 'The genomes of 13 remarkably preserved 4,000 year-old mummies from the Tarim Basin suggest they weren't migrants who brought technology from the west, as previously supposed.' Ze zouden van Steentijd jager-verzamelaars afstammen die 9000 jaar geleden in Azië (Z-Siberië, N-Kazakhstan) leefden, vanaf hun vestiging in het Tarimbekken al herders zijn geweest en genetisch geïsoleerd zijn gebleven. Ze zouden tot de autochtone Xiaohe-cultuur behoren.
- News Plus TV, DNA reveals origins of 4,000-year-old mummies found in Tarim Basin, youtube, [2], de mummies zouden afstammelingen zijn van Ancient North Eurasians (ANE), een groep die grotendeels verdween aan het eind van de laatste IJstijd, ca. 11.550 jaar terug.