Stoomtram-Maatschappij Breskens - Maldeghem
De N.V. Stoomtram-Maatschappij Breskens – Maldeghem (S.B.M.) te Aardenburg is een Nederlands voormalig openbaarvervoerbedrijf dat streekvervoer verzorgde in West-Zeeuws-Vlaanderen.
Als stoomtrambedrijf, op meterspoor, exploiteerde de SBM vanaf 1887 lijnen ten westen van de lijn Breskens – Schoondijke. Het busbedrijf reed na de Tweede Wereldoorlog ook op enkele bestemmingen in West-Vlaanderen, namelijk Brugge en Knokke.
Vanaf 1948 was het een volledig autobusbedrijf, waarin de Nederlandse Spoorwegen een minderheidsaandeel hadden van 42%. In 1975 ging de SBM over naar de Zeeuwsch-Vlaamsche Tramweg-Maatschappij (ZVTM) te Terneuzen. Deze maatschappij reed vooral in Oost-Zeeuws-Vlaanderen. Dit geheel werd in 1978 opgenomen in de autobusmaatschappij Zuid-West-Nederland (ZWN) te Zierikzee.
Stoomtramlijnen bewerken
- Tramlijn Breskens - Maldegem (1887)
- Tramlijn Draaibrug - Sluis (1887)
- Tramlijn Oostburg - Cadzand (1912)
- Tramlijn Breskens - Sluis (1925-1926)
- Tramlijn Cadzand - Cadzand Haven (1929)
Aansluitingen bewerken
Als spoorwijdte was aanvankelijk kaapspoor (1.067 mm) gepland, maar de SBM-lijnen werden aangelegd in meterspoor (1.000 mm), met het oog op eventuele aansluitingen met NMVB-lijnen in het Belgische deel van Vlaanderen.
Aansluitingen waren er bij de volgende plaatsen:
- te Schoondijke aan de IJzSM (later ZVTM), vanaf 1891;
- te Sluis aan de NMVB-lijn naar Westkapelle – Brugge, vanaf 1890;
- te Retranchement aan de elektrische NMVB-lijn naar Knokke, vanaf 1929, opheffing 1939;
- te Aardenburg aan de NMVB-lijn Aardenburg – Middelburg – Moerkerke – Brugge; geopend met stoom in 1904, aansluiting per 1908, motortram vanaf 1935, opheffing 1940;
- te Breskens aan de ZVTM, vanaf 1932.
Bijzonderheden bewerken
- Het aansluitende lijngedeelte Sluis – Sint-Anna-ter-Muiden (– Westkapelle – Brugge) was aangelegd door de SBM maar werd geëxploiteerd door de NMVB;
- De SBM kende een tijd lang doorgaand reizigersmaterieel in verbinding met de NMVB, tijdens de zomer: vanaf 1909 waren dit complete doorgaande stoomtrams Knokke – Sluis – Breskens, onderbroken tijdens de Eerste Wereldoorlog, vanaf 1929 veranderd in doorgaande stoomtramrijtuigen achter elektrische trams op Vlaams gebied, vanaf Retranchement.
- Als enige Nederlandse stoomtrambedrijf bestelde de SBM een apart salonrijtuig, met het oog op een verwacht koninklijk bezoek (NTM en RTM pasten voor zo'n situatie een bestaand stoomtramrijtuig aan): Beijnes, 1904, ongenummerd.
- In Draaibrug bevond zich sedert 1886 een indrukwekkende tramremise met een groot emplacement en werkplaatsen waar vele tientallen mensen hebben gewerkt. Later werd dit een busremise. Hoewel de remise nu is opgeheven zijn enkele van de bijbehorende gebouwen nog aanwezig.
Museumvoertuigen bewerken
Bij de Museumstoomtram Hoorn - Medemblik bevinden zich:
- rijtuig 24, Allan, 1925: voormalig zomerhuis, later kleedlokaal bij voetbalveld; bedrijfsvaardig;
- postbagagewagen D3, Allan, 1913: niet gerestaureerd;
- postbagagewagen D5, Allan, 1926 (slechts restant)
Literatuurlijst bewerken
- De stoomtrams op de Zuid-Hollandse eilanden en in Zeeland – A. Dijkers en H.G. Hesselink; uitg. Wyt, 1973 (serie Trams en tramlijnen). ISBN 90-6007-662-1;
- De Geschiedenis van de Stoomtram-Maatschappij Breskens - Maldeghem (SBM) – J. Stroeve J.E. zn, eigen uitgave, 1984;
- Geschiedenis der tramwegen in Zeeuwsch-Vlaanderen 1887-1949 – H.G. Hesselink; uitg. Duerinck-Krachten, 1984