Andries Pels (1655-1731): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
→De schoonzonen: zin verplaatst |
→Varia: genealogie toegevoegd |
||
Regel 41:
In 1757 wilde [[Frederik de Grote]] een lening van een half miljoen sluiten bij de bank. Hendrick Bicker werd naar raadpensionaris [[Pieter Steyn]] verwezen.<ref>[http://resources.huygens.knaw.nl/retroboeken/elias/#source=2&page=519&accessor=search_in_text&accessor_href=http%3A%2F%2Fresources.huygens.knaw.nl%2Fretroboeken%2Felias%2Fsearch_in_text%2Findex_html%3Fpage%3D421%26source%3D2%26id%3Dsearch_in_text&view=imagePane [[Johan Engelbert Elias|J.E. Elias]] (1903-1905) De vroedschap van Amsterdam, p. 1062-1063]</ref><!--Also it is fairly clear that Pels supplied silver to the entrepreneurs to create "Kriegsgeld", at least in the early stages, and that Pels provided credit for importing Kriegsgeld back to the Netherlands for affining at the end of the war -- otherwise Pels would not have had such a large exposure to Ephraim & Söhne in September 1763.-->
Tijdens de financiële crisis in augustus 1763 was het bankhuis Pels & Zonen niet bereid [[Leendert Pieter de Neufville]] overeind te houden, maar gaf de voorkeur aan een Deense lening (in de persoon van [[Heinrich Carl von Schimmelmann]]).<ref>J.G. van Dillen, p. 607.</ref> In 1768 protesteerde een aantal invloedrijke Amsterdamse firma's tegen het monopolie van de Zeeuwse WIC, dat geen concurrentie duldde op [[Demerary]] en [[Essequebo (kolonie)|Essequebo]].<ref>[https://books.google.nl/books?id=Li5ravp2wIEC&pg=PA7&lpg=PA7&dq=Andries+Pels+Westindische+Compagnie&source=bl&ots=3augjYxEGO&sig=0JuhPJPQ-4BTk8Oz1IzMTX9Z26g&hl=de&sa=X&ved=2ahUKEwje8-yInKndAhUMGuwKHSnxA34Q6AEwD3oECAUQAQ#v=onepage&q=Andries%20Pels%20Westindische%20Compagnie&f=false 6 Mey 1768. (Requeste van een groot aantal kooplieden te Amsterdam ]</ref> In 1772 kwam Pels handelshuis [[Clifford (familie)|Clifford]] te hulp. In augustus 1772 leende de bank 1,7 miljoen gulden aan de stad Hamburg.<ref>[http://resources.huygens.knaw.nl/retroboeken/elias/#source=2&page=519&accessor=search_in_text&accessor_href=http%3A%2F%2Fresources.huygens.knaw.nl%2Fretroboeken%2Felias%2Fsearch_in_text%2Findex_html%3Fpage%3D421%26source%3D2%26id%3Dsearch_in_text&view=imagePane [[Johan Engelbert Elias|J.E. Elias]] (1903-1905) De vroedschap van Amsterdam, p. 1062-1063]</ref> In 1773 of 1774 is de firma geliquideerd, een gevolg van speculatie in aandelen op de [[Britse Oost-Indische Compagnie]].<ref>De East India Company werd op de been gehouden door de [[Tea-Act]], binnen een halfjaar leidend tot de [[Boston Tea Party]] en een monopolie op de [[opium]]handel naar China.</ref> Ook Clifford redde het niet.<ref>Brugmans, H. (1973) Geschiedenis van Amsterdam. Deel 4: Afgaand getij 1697/1795, p. 86.</ref>
==De familie Pels==
De familie Pels stamt uit [['s-Hertogenbosch]] en was al in de 15e en 16e eeuw betrokken bij het stadsbestuur.<ref>[http://www.gahetna.nl/collectie/archief/pdf/NL-HaNA_1.10.10.ead.pdf Nationaal Archief]</ref><ref>[http://www.geneaservice.nl/zegels/z024.html De Bosche zegels]</ref> Aarnout of Arnold Pels (-1575) trok van 's-Hertogenbosch naar Antwerpen. Zijn kinderen vluchtten waarschijnlijk rond 1585 vanuit Antwerpen naar Duitsland. Via [[Frankenthal (Palts)|Frankenthal]] en [[Hanau]]-Neustadt kwam een deel van zijn nageslacht uiteindelijk in de Nederlanden terecht. Andere leden van de familie trokken naar Keulen, Hamburg, Stade en Danzig. <!--Er zijn zeker drie zonen Bartholomeus, Paulus en Eduard, mogelijk ook Andries, Jan, Pieter, Hans en Susanna. Pieter Pels had twee zonen Pieter en Abraham, waarvan de laatste ook in Danzig woonde.-->
*Paulus Pels (ca 1560 - voor 1608) was getrouwd met Barbara Opalfens (ca 1560-Utrecht, 3 juli 1624).<ref>[http://17thcenturyhollanders.pbworks.com/w/page/50087144/Baptisms%20in%20the%20Dutch%20Reformed%20Church%20in%20Cologne%2C%20Germany%201571-1650 BAPTISMS IN THE DUTCH REFORMED CHURCH IN COLOGNE, GERMANY 1571-1650]</ref><ref>http://17thcenturyhollanders.pbworks.com/w/file/fetch/48853913/UtrechtOverluidingen.pdf</ref> Hij verhuisde van Antwerpen naar Frankenthal (1591), Frankfort (1593) en Hanau. Daar was in 1596 een tweetalige, Calvinistische Waals-Vlaamse gemeente ontstaan. Paulus Pels had de leiding over de bouw van de [[Waals-Nederlandse Kerk (Hanau)]]. Hij behoorde tot de rijkere inwoners.<ref>[https://books.google.nl/books?id=sU_PJFw16XYC&pg=PA166&lpg=PA166&dq=Pels+Neu+Hanau&source=bl&ots=UCEIPwRZWz&sig=KKgsOAniDd8gTFeOt_bBSO0XJUo&hl=de&sa=X&ved=2ahUKEwjN-NXjuqPdAhWDK1AKHfWlAXQQ6AEwAXoECAgQAQ#v=onepage&q=Pels%20Neu%20Hanau&f=false Brethren in Christ: A Calvinist Network in Reformation Europe von Ole Peter Grell, p. 166]</ref> Het echtpaar zou acht kinderen hebben gehad?
**Johanna Pels (-Utrecht, 1628).<ref>http://17thcenturyhollanders.pbworks.com/w/file/fetch/48853913/UtrechtOverluidingen.pdf</ref>
** Paulus Pels ([[Frankenthal (Palts)|Frankenthal]], 1587-Danzig, 1659) was getrouwd met Susanne 't Kint. (Haar moeder was Catharina Hellemans, in 1571 in Antwerpen getrouwd met Peter 't Kint.) Zij woonden in 1617 in Amsterdam en in 1623 in Utrecht. Hij leverde in 1624 30.000 pond buskruit aan Engeland op aanbeveling van [[Dudley Carleton]], hetgeen hem niet in dank is afgenomen.<ref>http://www.archive.nrw.de/LAV_NRW/jsp/findbuch.jsp?archivNr=185&tektId=997&id=2905&klassId=1&seite=3</ref> In 1637 werd hij resident in Danzig waar hij in 1638 een functie als commissaris verkreeg.<ref>https://www.dbnl.org/tekst/groo001brie16_01/groo001brie16_01_0161.php</ref><ref>[https://books.google.nl/books?id=AcMcAQAAMAAJ&q=Pauwel+Pels&dq=Pauwel+Pels&hl=nl&sa=X&ved=0ahUKEwj9r6GYoPvQAhUDtRoKHU5CCY4Q6AEISjAJ Repertorium der Nederlandse vertegenwoordigers, residerende in het buitenland, 1584-1810]</ref> Paulus Pels had drie kinderen:
***Pieter (Amsterdam, 1617-'s Gravenhage, 1698) was getrouwd met Antoinette von Sandrart (Frankfort 1627-Den Haag, 1669), een oudere zuster van de kunsthandelaar/etser Jacob von Sandrart; 2e huwelijk Beatrix van der Does (DH 1644-na 1680). Hij was o.a. secretaris van [[Grotius]], en resident van de hertog van Holstein-Gottorp.<ref>https://www.dbnl.org/tekst/groo001brie13_01/groo001brie13_01_0269.php</ref> Hij had twee zonen:
****Johan Harald Pels (DH 1668-DH 1727).<ref>[https://dspace.library.uu.nl/bitstream/handle/1874/206684/status%20op%20zijn%20hollands%20bijlage%201%20en%202.pdf;sequence=2 De bewoners en eigenaren van het Lange Voorhout tussen 1650 en 1750 en hun zomerverblijven]</ref>
****Pieter Hendrik Pels (1682-1743)
***Susanne (Amsterdam, 1621-) trouwde in 1654 in Utrecht met Balthasar van der Veen? Zij hadden een zoon: [[Paulus van der Veen]]
***Philips (Utrecht 1623-Danzig, 1682) was diplomaat in Danzig.
**Andries Pels (Antwerpen, 1591-Amsterdam, 1666) is de zoon van Paulus Pels en de kleinzoon van Aarnout Pels.<ref>Stadsarchief Amsterdam. N.A. 1096 fol. 227. Not. J. van de Ven, 2 maart 1651</ref> Andries Pels, Pouwelsz. is in 1620 in Amsterdam getrouwd met Catharina Vegelman (1599-1669) in [[Hanau]]. In 1631 kocht hij alle Chinese zijde op.<ref>[https://books.google.nl/books?id=ECjpCAAAQBAJ&pg=PA31&lpg=PA31&dq=elias+pels&source=bl&ots=KhMY9ree6K&sig=rb3yybWTeaxFs_OYM3U_qCSW2lI&hl=de&sa=X&ved=2ahUKEwiqpfLLmsXdAhWG2qQKHY7DBMIQ6AEwDXoECAAQAQ#v=onepage&q=pels&f=false Dutch-Asiatic Trade 1620 – 1740 von Kristof Glamann]</ref> Hij was koopman op zowel Oost- en Westindië, actief in de Straathandel, maar ook op de Baltische Zee. In 1639 liet hij salpeter vervoeren uit Danzig.<ref>[https://books.google.nl/books?id=qieTBNXC5HgC&pg=PA364&lpg=PA364&dq=Pieter+Pels+Westindische+Compagnie&source=bl&ots=FA8QilvWxD&sig=aW24gVjxSDHEsf4efBkAufumrPo&hl=de&sa=X&ved=2ahUKEwjDqtjxkMXdAhVK-6QKHfpKCmoQ6AEwCHoECAIQAQ#v=snippet&q=Pels%20&f=false De Trippen in de 17e eeuw door P.W. Klein, p. 237-238]</ref> Hij was woonachtig op de Keizersgracht in de "Vergulde speld" en had vijf kinderen:
***Guelmus of Guilelmo (1625-1691) ongehuwd; koopman die samenwerkte met zijn broer Jean Lucas.
***Jean Lucas (1628-1699) trouwde in 1654 in Amsterdam met Susanne Noirot. Zij hadden zeven kinderen:
****[[Andries Pels (1655-1731)]] trouwde in 1682 met Agenieta Bouwens; zij hadden vijf kinderen:
*****Anna Maria (1684-1776), getrouwd in 1709 met Jan Jeronimus Boreel
*****Catharina (1687-1736), getrouwd in 1712 met Mr Willem Munter
*****Jean Lucas Pels (1688-7 januari 1741), heer van de [[Heerlijkheid Hogelanden|Hogelanden]]. In 1714 trouwde hij met Susanne de Wildt (-1739).<ref>[http://www.dbnl.org/tekst/bick002dagb01_01/bick002dagb01_01_0009.php DBNL]</ref><ref>[https://www.findagrave.com/memorial/136838406/susanna-pels Find a grave]</ref> Hij hertrouwde in 1740 met Anna Elisabeth Geelvinck, de dochter van burgemeester [[Lieve Geelvinck]]. Het paar was vier weken getrouwd toen hij stierf.<ref> [http://www.dbnl.org/tekst/bick002dagb01_01/bick002dagb01_01_0011.php DBNL]</ref> Geen kinderen
*****Mr Pieter Pels Andriesz. (1691-7 februari 1741) was advocaat, ongehuwd; eigenaar van enkele hofsteden bij Velsen.<ref>[https://noord-hollandsarchief.nl/bronnen/archieven?mivast=236&miadt=236&mizig=210&miview=inv2&milang=nl&micols=1&mires=0&micode=3043&mizk_alle=Pels&mibj=1600&miej=1800 Noord-Hollands Archief]</ref><ref>http://docplayer.nl/54849903-De-voormalige-buitenplaatsen-rooswijk-en-westerwijk.html</ref><!--een 17-jarige koopt geen hofstede Westerwijck ook al is hij schatrijk. Dat was zijn oom!-->
*****Johanna Sara (1702-1791) getrouwd in 1720 met Jan Bernd Bicker (I).<ref>[http://www.gahetna.nl/collectie/archief/inventaris/gahetnascans/eadid/1.05.06/inventarisnr/922/level/file Nationaal Archief</ref>
****Adriaen (1657-1721) trouwde in 1688 met Clara Jacoba Pellicorn. Geen kinderen; in 1718 gescheiden van tafel en bed.<ref>http://www.beemsterboerderijen.nl/jw44.html</ref>
****Guillielmo of Guilliam Pels (16 april 1659-1705), schepen in Amsterdam, trouwde in 1688 met Susanna Jacoba Valckenier, dochter van [[Cornelis Valckenier]], geboren in [[Hanoi|Tonkin]]; zij hadden zes kinderen: Catharina (1689), Cornelis (1691), Jan Lucas (1694), Susanne Cornelia (1695), Guilliam (1701) en Willem (1704).
****Jan Lucas (1661-) stierf jong
****Jean Lucas (1663-1712) trouwde in 1690 met Johanna Schuyt. Ze hadden twee dochters: Johanna Clara (1695-1754) en Alberta Maria (1705-1748). De eerste trouwde in 1713 met Jacob van der Dussen. De laatste trouwde in 1733 met een zoon van [[Jonas Witsen]].
****Catharina Pels (1665-1704) trouwde in 1685 met Joan Bouwens, handelaar in geschut en Zweeds ijzer;
****Pieter of Peterus (1668-Velsen, 23 november 1739). In 1708 kocht de ongehuwde Pieter de hofstede "Westerwijk" bij Velsen, vermoedelijk ook andere hofsteden en nabijgelegen grond.<ref>http://docplayer.nl/54849903-De-voormalige-buitenplaatsen-rooswijk-en-westerwijk.html</ref>
***[[Andries Pels (1631 - 1681)]] was advocaat/toneelschrijver, ongehuwd.
***Johanna (1636-1716) trouwde in 1670 met Antonij van der Nypoort (1635-1710), heer van [[Heerlijkheid Hogelanden|Hogelanden]], burgemeester van Utrecht in 1689 en 1690.
***Catharina Aletta (1638-1711) trouwde in 1678 met Jacob Noirot (1629-1680) en 2. met Everard Booth (1638-1714) in 1685. De beide zussen stierven kinderloos.
***Pieter (1643- tussen 1661 en 1675), vermoedelijk in het buitenland.
*Eduard Pels de oude (-Hanau, 1611? of voor 1639?) was getrouwd met Johanna of Janneke de Raedt (-Utrecht, 1639).<ref>http://17thcenturyhollanders.pbworks.com/w/file/fetch/48853913/UtrechtOverluidingen.pdf</ref><ref>[http://17thcenturyhollanders.pbworks.com/w/page/50087144/Baptisms%20in%20the%20Dutch%20Reformed%20Church%20in%20Cologne%2C%20Germany%201571-1650 BAPTISMS IN THE DUTCH REFORMED CHURCH IN COLOGNE, GERMANY 1571-1650]</ref> Zij hadden een zoon Carel, eveneens woonachtig in Hanau, getrouwd met Sara de Brassierier.<ref>[http://17thcenturyhollanders.pbworks.com/w/page/50087144/Baptisms%20in%20the%20Dutch%20Reformed%20Church%20in%20Cologne%2C%20Germany%201571-1650 BAPTISMS IN THE DUTCH REFORMED CHURCH IN COLOGNE, GERMANY 1571-1650]</ref><ref>http://www.archive.nrw.de/LAV_NRW/jsp/findbuch.jsp?archivNr=185&tektId=997&id=2905&klassId=1&seite=3</ref> Zijn andere drie zonen leefden naar verluid op grote voet.
**Eduard Pels de jonge (1568-) trouwde in 1606 in Amsterdam met Johanna Baudeson. Zij hadden vijf kinderen: Eduard (1607-1673) advocaat, Johannis (1609-), Nicolaes (1610-), Jacobus (1612-), Maria (1617-); allen gedoopt in Amsterdam.
**Bartholomeus Pels woonde in [[Stade]], waar een Waalse gemeente was ontstaan; hij had twee dochters Maria en Adriana:
***Maria Pels (-1592) trouwde in 1589 in Stade met Willem Bartolotti (Antwerpen, 1560-Amsterdam 1634). (Haar zoon Jan Baptist Bartolotti van den Heuvel (1590-1624) trouwde in 1612 met Leonora Hellemans Arnoudsdochter (1594-1661)).<ref>[https://office.mailbox.org/appsuite/api/mail/leen006uitd01_01.pdf?action=attachment&folder=default0%2FINBOX&id=474&attachment=2&user=3&context=9557649&decrypt=&sequence=1&delivery=view UIT DEN MUIDERKRING DOOR Dr. P. LEENDERTZ Jr.]</ref><ref>[https://dspace.library.uu.nl/bitstream/handle/1874/211087/VZTS_1992-01_3.pdf?sequence=2 „HEUVEL EN DAEL" LATER „VOSSEVELD"
door P.J. v.d. Breemer]</ref>
**Hans Pels (-1617), suikerbakker en koopman, was getrouwd met Marij of Maeijke Bailli (-1622). Zij hadden veertien kinderen, vier stierven jong: Janneke (1588-), Marcus (1591-1647), Maria (1593-), Agneta (1596-), Abram (1599-), Suzanne (1601-Amsterdam, 1649), Anna (1606-), Johan (1607-), Hans (1609-), Isaak (1610-1628); allen gedoopt in Amsterdam.
** Anna Pels trouwde met Christoffel Resteau; woonde in Keulen.<ref>[http://17thcenturyhollanders.pbworks.com/w/page/50087144/Baptisms%20in%20the%20Dutch%20Reformed%20Church%20in%20Cologne%2C%20Germany%201571-1650 BAPTISMS IN THE DUTCH REFORMED CHURCH IN COLOGNE, GERMANY 1571-1650]</ref><ref>http://research.frick.org/montias/browserecord.php?-action=browse&-recid=1447</ref>
**Arnout
*Arnold Pels de oudere (-Hamburg, 1636) was getrouwd met Angela Anselmo, woonde in 1596 in Keulen en in 1623 in Hamburg?
**Arnold Pels de jongere (-Keulen 1631) trouwde met Catharina Gossen en/of Esther del Sou; zij woonden in Keulen. Zij hadden twee dochters Appolonia en Susanne.<ref>[http://17thcenturyhollanders.pbworks.com/w/page/50118942/Marriages%20in%20the%20Dutch%20Reformed%20Church%20in%20Cologne%201588-1650 Marriages in the Dutch Reformed Church in Cologne 1588-1650]</ref><ref>[http://17thcenturyhollanders.pbworks.com/w/page/50087144/Baptisms%20in%20the%20Dutch%20Reformed%20Church%20in%20Cologne%2C%20Germany%201571-1650 BAPTISMS IN THE DUTCH REFORMED CHURCH IN COLOGNE, GERMANY 1571-1650]</ref>
*Mogelijk waren Jacob en Susanne Pels, beide gestorven in Hanau, ook kinderen van Aernoud.
**Susanna Pels (-Amsterdam, 1670) trouwde in Utrecht (voor 1624) met Franchois de Sweerts (-Amsterdam, 1662). Het echtpaar had minstens drie zonen Paulus, Jacob en Johannes.<ref>[https://hetutrechtsarchief.nl/onderzoek/resultaten/archieven?mivast=39&mizig=100&miadt=39&milang=nl&mizk_alle=Franchois%20de%20Sweerts&miview=tbl]</ref> Zij bestreden het testament van hun moeder die land bezat niet ver van de Börmersee en [[Friedrichstadt]] in Holstein. Zij vertrokken (na 1641) naar [[Pernambuco]] waar haar man als commissaris was benoemd. Andries Pels (1591-1666), haar broer, stond borg voor haar terugtocht in augustus 1655 via Cuba en [[Santo Domingo (Puerto Rico)|Santo Domingo]], nadat in [[Nederlands-Brazilië]] alle bezittingen verloren waren gegaan?<ref>[https://www.erudit.org/fr/revues/bshg/2012-n163-bshg02566/1036806ar.pdf Lodewijk Hulsman et Martijn Van Den Bel (2012) Recherches en archives sur la famille Sweerts. In: Bulletin de la Société d'Histoire de la Guadeloupe]</ref>
==Referenties==
{{References|2}}
==Externe links==
* [https://core.ac.uk/download/pdf/15607328.pdf N.G.C.M. Karskens (2012) ‘NIET TEGENSTAANDE MIJNE MEENIGVULDIGE DEVOIREN’ De ervaringen van Dirk van Domburg commissaris van de Hollandse handelsgemeenschap te Danzig, 1697-1712, blz. 17, 23, 27]
* [http://www.balticconnections.net/views/exhibition/detail.cfm?mode=theme&ID=F559701B-FA8D-10AB-884A2CFC64F0B0E7 Sketch of a tombstone at Gdansk, c. 1659]
== Varia ==
| |||