Shiji

Shiji (Historische verslagen), ook bekend als Taishigong shu (Optekeningen van de hofhistoriograaf), is het eerste Chinese werk dat de gehele Chinese geschiedenis beschrijft. Het boek heeft een buitengewoon grote invloed gehad op de Chinese literatuur in het algemeen en de Chinese historiografie in het bijzonder. Het werk is begonnen door Sima Tan en is na diens dood voltooid door zijn zoon Sima Qian. Het werk vormt zijn magnum opus. De datum van voltooiing is onbekend, maar ligt na 99 v.Chr. Shiji begint bij de Gele Keizer (Huangdi), de eerste van de mythische Vijf Oerkeizers en loopt door tot in de regering van keizer Wudi (r. 140-87 v.Chr.) van de Han-dynastie en tijdgenoot van Sima Qian. Het gehele werk omvat 130 juan en bevatte volgens Sima Qian 526.500 karakters. Het boek diende als voorbeeld voor alle latere officiële dynastieke geschiedenissen en wordt dan ook beschouwd als het eerste werk van die reeks.

Shiji
De eerste pagina van de Shiji
Naam (taalvarianten)
Vereenvoudigd	史记
Traditioneel	史記
Pinyin	Shǐjì
Wade-Giles	Shih-chi
Jyutping (Standaardkantonees) si2 gei3 Standaardkantonees Sǐe Keej Peng'im (Chaozhouhua) seu6 gi3 Shanghainees [ ? ʨi] Letterlijke vertaling historische verslagen Andere benamingen Taishigong shu (太史公書, Optekeningen van de hofhistoriograaf)

Historiografische vernieuwing

Sima Qian paste een historiografische vernieuwing toe. Behalve annalen (benji), tot dan toe de enige vorm van geschiedschrijving, bevat Shiji ook verhandelingen en exemplarische overleveringen (biografieën). Deze vorm van geschiedschrijving werd naar de belangrijkste componenten jizhuanti (紀傳體, annalen-biografie) genoemd en diende als voorbeeld voor het Boek van de Han en de daarop volgende officiële dynastieke geschiedenissen. Op die manier liep de invloed van de door Sima Qian ontworpen onderverdeling van Shiji door tot aan het begin van de 20e eeuw.

Bronnen gebruikt door Sima Qian

Portret van Sima Qian.

De door Sima Qian gebruikte bronnen kunnen worden onderverdeeld in drie categorieën:

• Voor de pre-Han tijd gebruikte Sima Qian de werken die op dat moment werden beschouwd als de belangrijkste historische bronnen, zoals het Boek der Documenten, het Boek der Liederen, de Lente- en Herfstannalen en het Commentaar van mijnheer Zhuo. Ook heeft hij een tekst gebruikt die moet hebben geleken op de later door Liu Xiang samengestelde Zhanguoce (戰國策, "Plannen der Strijdende Staten". Verder had Sima Qian de beschikking over twee nu verloren werken, een annalistische geschiedenis van de staat Qin en de "Lente- en herfstannalen van Chu en Han", (Chu Han Chunqiu, 楚漢春秋). Dat was een kroniek van de strijd tussen Chu en Han na de val van de Qin-dynastie, die uiteindelijke leidde tot de vestiging van de Han-dynastie.
• Voor de Hanperiode heeft Sima Qian gebruikgemaakt van officiële documenten. Als hofastroloog en hofhistoriograaf (Taishigong, 太史公, Grand Sribe) had hij toegang tot alle keizerlijke archieven.
• Ten slotte heeft Sima Qian veelvuldig gebruikgemaakt van mondeling overgeleverde tradities, die hij had verzameld tijdens zijn vele reizen door het land.

Voltooiing van het werk

Pagina uit Shiji in een druk uit 1598.

In veel geschriften worden Sima Qian en zijn vader Sima Tan als de enige samenstellers van Shiji genoemd. Het is echter niet zeker of Sima Qian zijn werk zelf heeft voltooid. Wel heeft hij rond 99 v.Chr., nadat hij vanwege zijn onwelgevallige stellingname gevangen was gezet en vervolgens gecastreerd, verder gewerkt aan Shiji. Het door hem samengestelde werk stond op dat moment bekend onder de naam Taishigong shu (太史公書, "Optekeningen van de hofhistoriograaf", de optekeningen van de Grand Sribe). Na zijn dood zijn er door diverse personen onderdelen toegevoegd. Dit geldt zeker voor de beschrijving van gebeurtenissen die na 90 v.Chr. hebben plaatsgevonden. Zo vermeldde de historicus Liu Zhiji (劉知幾, 661-721) de namen van in totaal vijftien geleerden die materiaal aan Shiji hadden toegevoegd voor de periode na de dood van Sima Qian. Alleen de toevoegingen door Chu Shaosun (褚少孫, ca. 105 - ca. 30 v.Chr.) zijn duidelijk aangegeven door de toevoeging "Mijnheer Chu zei" (Chu xiansheng yue, 褚先生曰). Ook werd reeds in de eerste eeuw na Chr. vermeld dat er tien hoofdstukken aan de tekst ontbraken en dat die pas later zijn aangevuld. Een groot aantal hoofdstukken die gaan over de eerste eeuw van de Han-dynastie (dus de 2e eeuw v.Chr.) komt letterlijk overeen met de betreffende hoofdstukken uit de Hanshu. Het is onduidelijk of die hoofdstukken oorspronkelijk uit Shiji dan wel uit Hanshu kwamen. De sinologen Yves Hervouet (1921-1999) en Anthony Hulsewé (1910-1993) namen aan dat de verloren geraakte oorspronkelijke onderdelen van Shiji zijn aangevuld met die uit Hanshu.

Langzame erkenning van het werk

Het kritisch commentaar dat Sima Qian aan het hoofdstuk Xiao Jing benji (annalen van keizer Jing, juan 11) had toegevoegd, wekte de woede op van keizer Wu, zoon van Jingdi. Mogelijk verklaart dit waarom Sima Qian zo zwaar werd gestraft na zijn verdediging van Li Ling, een Han-generaal die zich aan de Xiongnu had overgeven. Hoewel Ban Gu schreef dat Shiji na de dood van Sima Qian allengs bekend raakte, bleef de feitelijke toegang tot het werk gedurende de volgende eeuw uiterst moeilijk. Het werk dreigde te worden vergeten. Zo maakte de catalogus van de keizerlijke bibliotheek, samengesteld door Liu Xin en vermeld in juan 30 (het bibliografisch hoofdstuk, yiwenzhi, 藝文志) van Hanshu, geen melding van Shiji. Wel is bekend dat Yang Yun (楊惲), kleinzoon van Sima Qian en in bezit van een exemplaar van het manuscript, tijdens de regering van keizer Xuan (r. 73-49 v.Chr.) aan Shiji heeft gewerkt. Mogelijk heeft hij zo het werk van de vergetelheid weten te redden. Uit een verzoek van Liu Yu (劉宇), koning van Dongping (r. 52-20) om een exemplaar van Taishi Gongshu blijkt dat het werk onder keizer Cheng (r. 33-7 v.Chr.) voor sommigen beschikbaar was. Pas onder de regering van de keizers Huan (r. 147-167) en Ling (r. 168-189) maakten geschriften voor het eerst melding van Shiji. Waarschijnlijk kon het werk pas vanaf dat moment worden gelezen zonder dat de lezer gevaar liep in verband te worden gebracht met de politieke misstap die Sima Qian had begaan. De eerste vermelding van Shiji als onderdeel van de 'Drie geschiedenissen' stamt uit de tijd van de Drie Koninkrijken. Toen verscheen ook het eerste commentaar op Shiji, de "Studie van de oude geschiedenis" (Gushi kao, 古史考) door Qiao Zhou (譙周, 199-270).

Commentaar van de Drie Geleerden

Drie oude commentaren op Shiji worden de 'Commentaren van de drie geleerden' (sanjia zhu, 三家注) genoemd. Dit zijn:

• Pei Yin (fl.438), met zijn 'Verzamelde uitleg op Shiji (Shiji Jijie, 史記集解, wordt vaak vermeld in verkorte vorm als Jijie). Dit is het meest uitgebreide van de drie commentaren.
• Sima Zhen (ca. 656-720), met zijn 'Zoeken naar het obscure in Shiji (Shiji suoyin, 史記索隱, wordt vaak vermeld in verkorte vorm als Suoyin). Hij voegde een hoofdstuk over de Drie Verhevenen toe aan het oorspronkelijke werk en plaatste dat voor het hoofdstuk over de Vijf Oerkeizers, waarmee Sima Qian zijn werk liet beginnen.
• Zhang Shoujie (fl.725-735), met zijn 'Correctie op betekenissen in Shiji (Shiji zhengyi, 史記正義, wordt vaak vermeld in verkorte vorm als Zhengyi).

Aan deze drie commentaren werd groot belang gehecht, zodat ze sinds de 11e eeuw integraal aan Shiji zijn toegevoegd.

Indeling

Shiji bestaat uit 130 juan (hoofdstukken), die zijn onderverdeeld in vijf categorieën:

• annalen
• tabellen
• verhandelingen
• erfelijke geslachten
• exemplarische overleveringen (biografieën)

Annalen

Benji (本紀, annalen), 12 juan. Keizerlijke biografieën in strikt annalistische vorm die een chronologisch overzicht bieden van de belangrijkste gebeurtenissen, gezien vanuit het hof van de heersers. De annalen in Shiji beginnen met de annalen van de mythische Vijf Oerkeizers, gevolgd door een hoofdstuk per dynastie voor Xia, Shang, Zhou en twee voor de Qin-dynastie. Vervolgens hebben de keizers van de Han-dynastie elk een eigen hoofdstuk.

De nominale keizer Yidi (Koning Huai van Chu, 楚懷王) heeft geen eigen benji, maar staat vermeld onder Xiang Yu, de feitelijke machthebber, die hem in 206 v.Chr tot keizer benoemde en kort daarna liet doden. De opname van Xiang Yu is bijzonder, omdat hij na de val van de Qin een eigen dynastie wilde vestigen door Liu Bang te bestrijden, de latere stichter van de Han-dynastie.

Keizerin Lü heeft daarentegen (als vrouw!) wel een eigen benji, die bevat naast haar activiteiten als regentes ook die van haar zoon, keizer Hui (r. 195-188 v.Chr). Haar activiteiten die niet strikt te maken hadden met het bestuur staan vermeld in haar andere hoofdstuk, juan 49.

Nr	Titel	Vertaling	Opmerkingen
1.	Wudi benji, 五帝本紀	Annalen van de Vijf Oerkeizers	De Vijf Oerkeizers, beginnend met de Gele Keizer. De commentator Sima Zhen (ca. 656-720) voegde een hoofdstuk over de Drie Verhevenen toe dat hij voor het hoofdstuk over de Vijf Oerkeizers plaatste.
2.	Xia benji, 夏本紀	Annalen van de Xia	Xia-dynastie
3.	Yin benji, 殷本紀	Annalen van de Yin	Shang-dynastie
4.	Zhou benji, 周本紀	Annalen van de Zhou	Zhou-dynastie
5.	Qin benji, 秦本紀	Annalen van de Qin	De (feodale staat) Qin
6.	Qinshihuang benji, 秦始皇本紀	Annalen van de Eerste Keizer van de Qin	Qin Shihuangdi, 221-210 v.Chr.
7.	Xiang Yu benji, 項羽本紀	Annalen van Xiang Yu	hegemoon (Ba, 霸) Xiang Yu (in plaats van benji van keizer Yidi, 義帝).
8.	Gaozu benji, 高祖本紀	Annalen van Gaozu	keizer Gaozu (Liu Bang), 206-195 v.Chr.
9.	Lü Taihou benji, 呂太后本紀	Annalen van de keizerin-weduwe Lü	keizerin-weduwe Lü (gemalin van Han Huidi, 195-188 v.Chr, regentes 188-180 v.Chr.), haar annalen zijn inclusief die van keizer Hui (195-188 v.Chr.). De twee door Lü aangestelde kindkeizers (Qianshaodi en Houshaodi) zijn genegeerd. Zie ook juan 49.
10.	Xiao Wen benji, 孝文本紀	Annalen van (de kinderlijk gehoorzame) Wen	keizer Wen, 179-157 v.Chr.
11.	Xiao Jing benji, 孝景本紀	Annalen van (de kinderlijk gehoorzame) Jing	keizer Jing, 156-141 v.Chr.
12.	Xiao Wu benji, 孝武本紀	Annalen van (de kinderlijk gehoorzame) Wu	keizer Wu, 140-87 v.Chr., annalen lopen tot 93 v.Chr.

Tabellen

Biao (表, tabellen), 10 juan. Chronologische overzichten van de regeringen van de opeenvolgende heersers van de feodale staten uit de Zhou-tijd en de vroege Han-tijd. Tevens zijn de belangrijkste gebeurtenissen vermeld die tijdens hun regeringen plaatsvonden. Hierna volgen overzichten van de hoogste functionarissen onder de Han-dynastie.

Nr	Titel	Vertaling	Opmerkingen
13.	sandai shibiao, 三代世表	genealogische tabel van de Drie Tijdperken	Xia-, Shang- en Zhou-dynastie.
14.	shier zhuhou nianbiao, 十二諸侯年表	jaartabel van de twaalf heersers	de vorsten over twaalf feodale staten gedurende de periode van Lente en Herfst. Eigenlijk worden de heersers van dertien staten gegeven: Lu, Qi, Jin, Qin, Chu, Song, Wei, Chen, Cai, Cao, Zheng, Yan en Wu. Sima Qian noemde zijn hoofdstuk de twaalf heersers om zo aan te geven dat hij Wu zag als een barbaarse staat.
15.	liuguo nianbiao, 六國年表	jaartabel van de zes staten	de zes feodale staten gedurende de periode van de Strijdende Staten. Dit waren Qi, Chu, Yan, Han , Wei en Zhao. De staat Qin wordt vanwege het belang ten opzichte van de andere staten niet meegeteld. De annalen van Qin vormen juan 5.
16.	qinchuzhiji yuebiao, 秦楚之際月表	maandtabel van (de gebeurtenissen) tussen Qin en Chu	de oorlogen tussen de feodale staten Qin en Chu.
17.	Hanxing yilai zhuhouwang nianbiao, 漢興以來諸侯王年表	jaartabel van de koningen vanaf het begin van de Han	Prinsen van de keizerlijke familie die de titel wang (koning) kregen.
18.	Gaozu gong chenhouzhe nianbiao, 高祖功臣侯者年表	jaartabel van dienaren die tijdens Gaozu markies werden	ambtenaren die hoge titels ontvingen tijdens keizer Han Gaozu (206-195 v.Chr.).
19.	Hui Jing jian houzhe nianbiao, 惠景閒侯者年表	jaartabel van dienaren die gedurende de regeringen van keizer Hui tot en met keizer Jing markies werden	ambtenaren die hoge titels ontvingen gedurende de periode 194 tot en met 141 v.Chr.
20.	Jianyuan yilai houzhe nianbiao, 建元以來侯者年表	jaartabel van dienaren die sinds de Jianyuan periode markies zijn geworden	Jianyuan was jaartitel van keizer Han Wudi voor de periode 140 tot en met 135 v.Chr.
21.	Jianyuan yilai wangzi houzhe nianbiao, 建元已(=以)來王子侯者年表	jaartabel van de kinderen van de koningen die sinds de Jianyuan periode markies zijn geworden
22.	Hanxing yilai jiangxiang mingchen nianbiao, 漢興以來將相名臣年表	Jaartabel van ministers, raadgevers en belangrijke dienaren sinds het begin van de Handynastie

Verhandelingen

Shu (書, verhandelingen), 8 juan. Elke verhandeling beschrijft één gebied van staatsbemoeienis.

Nr	Titel	Vertaling	Opmerkingen
23.	li, 禮	riten
24.	yue, 樂	muziek
25.	lü, 律	buisklokken	harmonie en meting
26.	li, 曆	kalender
27.	tianguan, 天官	astronomie
28.	fengshan, 封禪	de offers feng en shan	offers aan de Hemel en de Aarde
29.	hequ, 河渠	rivieren en kanalen
30.	pingzhun, 平準	gelijkmaken volgens norm (William H. Nienhauser Jr. vertaalt pingzhun (平準) met The Balanced Standard)	namen van functionarissen die moesten inkopen na een overvloedige oogst en verkopen na een misoogst ('vereffenaars')

Erfelijke geslachten

Shijia (世家, erfelijke geslachten), 30 juan. Beschrijving in kroniekvorm van de geschiedenis van de staten uit de Zhou-tijd en de vroege Han-tijd en van enkele beroemde personen. Bijzonder hierbij is de opname van Confucius in dit onderdeel, in plaats van in de rubriek biografieën. Mogelijk zag Sima Qian hem als rechtmatige erfgenaam van de staat Sung of had eenvoudigweg meer ontzag voor hem dan voor de andere confucianistische geleerden.

Nr	Titel	Vertaling	Opmerkingen
31.	Wu Taibo shijia, 吳太伯世家	huis van Wu Taibo	Kroniek van de staat Wu. Wu Taibo was de zoon van de half-mythische koning Tai (周太王, Zhou Taiwang) en daarmee een oom van de Zhou-koning Wen.
32.	Qi Taigong shijia, 齊太公世家	huis van Qi Taigong	Kroniek van de staat Qi. Qi Taigong was een belangrijk militair adviseur van de Zhou-koningen Wen en Wu bij hun omverwerping van de Shang-dynastie. Zie ook juan 46.
33.	Lu Zhougong shijia, 魯周公世家	huis van Lu Zhougong	Kroniek van de staat Lu, Lu Zhougong was de beroemde Hertog van Zhou, een broer van de Zhou-koning Wu en regent voor zijn neef, koning Cheng.
34.	Yan Shaogong shijia, 燕召公世家	huis van Yan Shaogong	Kroniek van de staat Yan. Yan Shaogong was een broer van de Zhou-koning Wu.
35.	Guan Cai shijia, 管蔡世家	huizen van Guan en Cai	Kroniek van de staten Guan en Cai. Zowel Guan Shu (管叔) als Cai Shu Du (蔡叔度) waren jongere broers van de Zhou-koning Wu. Na de mislukte opstand volgend op de dood van koning Wu werd de staat Guan opgeheven en werd Cai uiteindelijk voortgezet onder Cai Zhong Hu (蔡仲胡), zoon van Cai Shu Du. Kroniek van de staat Cao, gevestigd door Cao Shu Zhenduo (曹叔振鐸), een broer van de Zhou-koning Wu.
36.	Chen Qi shijia, 陳杞世家	huizen van Chen en Qi	Kroniek van de staten Chen en Qi. Chen Hugong (陳胡公) was een afstammeling van de laatste Oerkeizer Shun. Qi (杞) werd bestuurd door afstammelingen van de Xia-dynastie en wordt soms getranscribeerd als Qy, als onderscheid met de feodale staat Qi (齊).
37.	Wei Kangshu shijia, 衛康叔世家	huis van Wei Kangshu	Kroniek van de staat Wei. Kang Shu Feng (康叔封) was een broer van de Zhou-koning Wu. Wei (衛) wordt soms getranscribeerd als Wey als onderscheid met de staat Wei (魏).
38.	Song Weizi shijia, 宋微子世家	huis van Song Weizi	Kroniek van de staat Song, bestuurd door afstammelingen van de Shang-dynastie. Song Weizi was een broer van Di Xin, de laatste Shang-koning.
39.	Jin shijia, 晉世家	huis van Jin	Kroniek van de staat Jin
40.	Chu shijia, 楚世家	huis van Chu	Kroniek van de staat Chu
41.	Yue wang Goujian shijia 越王句踐世家	huis van Goujian, koning van Yue	Goujian regeerde tussen 495 en 465 v.Chr. over de staat Yue.
42.	Zheng shijia, 鄭世家	huis van Zheng	Kroniek van de staat Zheng
43.	Zhao shijia, 趙世家	huis van Zhao	Kroniek van de staat Zhao, voortgekomen uit Jin.
44.	Wei shijia, 魏世家	huis van Wei	Kroniek van de staat Wei, voortgekomen uit Jin.
45.	Han shijia, 韓世家	huis van Han	Kroniek van de staat Han, voortgekomen uit Jin. Han (韓) wordt soms getranscribeerd als Hann als onderscheid met de Han (漢) van de Han-dynastie.
46.	Tian Jingzhong Wan shijia, 田敬仲完世家	huis van Tian Jingzhong, ook Wan genaamd	Tian Jingzhong (750-? v.Chr.) was de stamvader van het huis Tian, dat in 379 v.Chr. in de staat Qi de macht van het huis van Qi Taigong overnam. Tian Jingzhong werd ook wel Chen Wan (陳完) genoemd, omdat hij voortkwam uit het huis dat over de staat Chen regeerde. Zie ook juan 32.
47.	Kongzi shijia, 孔子世家	huis van Kongzi	Bedoeld is Confucius.
48.	Chen She shijia, 陳涉世家	huis van Chen She	Chen Sheng (陳勝), ook wel Chen She (陳涉) genoemd.
49.	Waiqi shijia, 外戚世家	huizen van de keizerinnen	De volgende keizerinnen en hun familieleden worden beschreven: Keizerin Lü (Lü Hou, 呂后, 241 - 180 v.Chr., keizerin van Han Gaozu en moeder van keizer Hui); Keizerin-weduwe Bo (Bo Taihou, 薄太后, †155 v.Chr., concubine van Han Gaozu en moeder van keizer Wen); Keizerin-weduwe Dou (Dou Taihou, 竇太后, †135 v.Chr., keizerin van keizer Wen en moeder van keizer Jing); Keizerin-weduwe Wang (Wang Taihou, 王太后, †126 v.Chr., keizerin van keizer Jing en moeder van keizer Wu) Keizerin Wei (Wei huanghou, 衛皇后, †91 v.Chr., tweede keizerin van keizer Wu en moeder van kroonprins Liu Ju); Keizerin Chen (Chen huanghou, 陳皇后, †110? v.Chr., eerste keizerin van keizer Wu); Dame Wang (Wang Furen, 王夫人, ?-?, concubine van keizer Wu, moeder van prins Hong); Dame Li (Li Furen, 李夫人, ?-?, concubine van keizer Wu), moeder van prins Bo); Dame Gouyi (Gouyi Furen, 鉤弋夫人, ?-?, concubine van keizer Wu, ook wel genaamd Dame Zhao (趙氏, Zhao shi), moeder van keizer Zhao).
50.	Chu Yuanwang shijia, 楚元王世家	huis van prins Chu Yuan	Liu Jiao (劉戊, †178 v.Chr.) was een jongere broer van keizer Han Gaozu, die hem in 202 v.Chr. tot prins Yuan van Chu (Chu Yuanwang, 楚元王) maakte.
51.	Jing Yan shijia, 荊燕世家	huizen van Jing en Yan	Liu Jia (劉賈) was een neef van keizer Han Gaozu en werd door hem in 202 v.Chr tot prins van Jing (荊) gemaakt. Liu Ze (劉澤) was een achterneef van keizer Gaozu en werd in 180 v.Chr. door keizerin Lü tot prins van Yan (燕) gemaakt, zijn postume titel is Prins Jing van Yan (燕敬王, Yan Jingwang)
52.	Qi Daohuiwang shijia, 齊悼惠王世家	huis van prins Qi Daohui	Liu Fei 劉肥 was een zoon van keizer Han Gaozu, die hem in 201 v.Chr. tot prins Daohui van Qi (齊悼惠王, Qi Daohuiwang) maakte.
53.	Xiao xiangguo shijia, 蕭相國世家	huis van de opperadviseur Xiao	Xiao He (蕭何, †193 v.Chr.) was vanaf 196 v.Chr. opperadviseur (xiangguo, 相國) van keizer Han Gaozu.
54.	Cao xiangguo shijia, 曹相國世家	huis van de eerste minister Cao	Cao Shen (曹參, †191 v.Chr.) was vanaf 193 v.Chr. opperadviseur (xiangguo, 相國) van keizer Han Gaozu.
55.	Liuhou shijia, 留侯世家	huis van de markies van Liu	Zhang Liang, (張良, †186 v.Chr.) was een belangrijk minister van keizer Han Gaozu). In 202 v.Chr werd hij tot markies van Liu (留侯, Liu Hou) benoemd, met als postume naam markies Wencheng van Liu (留文成侯, Liu Wencheng hou).
56.	Chen chengxiang shijia, 陳丞相世家	huis van hoofdadviseur Chen	Chen Ping (陳平, †180? v.Chr) was sinds 189 v.Chr. hoofdaviseur (chengxiang ) van keizer Han Gaozu. Hij werd benoemd tot markies van Huyou (戶牖侯, Huyou hou) en daarna tot markies van Quni (曲逆侯, Quni hou).
57.	Jianghou Zhou Bo shijia, 絳侯周勃世家	huis van Zhou Bo, markies van Jiang	Zhou Bo (周勃, †169 v.Chr.) was een belangrijk adviseur van keizer Han Gaozu, die hem tot markies van Jiang (絳侯, Jianghou) maakte.
58.	Liang Xiaowang shijia, 梁孝王世家	huis van prins Liang Xiao	Liu Wu (劉武, †144 v.Chr.) was een zoon van keizer Wen (en broer van keizer Jing). Hij was sinds 168 v.Chr. prins van Liang met als postume naam prins Xiao van Liang (梁孝王, Liang Xiaowang). Tijdens de Opstand van de zeven prinsen in 154 v.Chr. koos hij de zijde van keizer Jing.
59.	Wuzong shijia, 五宗世家	huizen van de vijf clans	Bedoeld zijn de zonen van de vijf vrouwen van keizer Jing. Besproken worden: Liu De 劉德 (Prins Xian van Hexian 河間獻王, Hexian Xianwang); Liu E 劉閼 (Prins Ai van Linjiang 臨江哀王, Linjiang Aiwang); Liu Rong 劉榮 (Prins Min van Linjiang 臨江閔王, Linjiang Minwang); Liu Yu 劉餘 (Prins Gong van Lu 魯恭王, Lu Gongwang); Liu Fei 劉非 (Prins Yi van Jiangdu 江都易王, Jiangdu Yiwang); Liu Duan 劉端 (Prins Yu van Jiaoxi 膠西于王, Jiaoxi Yuwang); Liu Pengzu 劉彭祖 (Prins Jingsu van Zhao 趙敬肅王, Zhao Jingsuwang); Liu Sheng 劉勝 (Prins Jing van Zhongshan 中山靖王, Zhongshan Jingwang); Liu Fa 劉發 (Prins Ding van Changsha 長沙定王, Changsha Dingwang); Liu Yue 劉越 (Prins Hui van Guangchuan 廣川惠王, Guangchuan Huiwang); Liu Ji 劉寄 (Prins Kang van Jiaodong 膠東康王, Jiaodong Kangwang); Liu Qing 劉慶 (Prins Gong van Liu'an 六安共王), Liu'an Gongwang; Liu Cheng 劉乘 (Prins Ai van Qinghe 清河哀王, Qinghe Aiwang); Liu Shun 劉舜 (Prins Xian van Changshan 常山憲王, Changshan Xianwang).
60.	sanwang shijia, 三王世家	de huizen van de drie prinsen	Drie van de zonen van keizer Wu: Liu Hong 劉閎 (Prins Huai van Qi 齊懷王, Qi Huaiwang); Liu Dan 劉旦 (Prins Ci van Yan 燕剌王, Yan Ciwang); Liu Xu 劉胥 (Prins Li van Guangling 廣陵厲王, Guangling Liwang).

Exemplarische overleveringen (biografieën)

Liezhuan (列傳, exemplarische overleveringen, vaak aangeduid als biografieën), 70 juan. Biografieën van belangrijke personen. De biografie beperkte zich tot het beschrijven van gebeurtenissen die het exemplarische karakter van de betreffende persoon duidelijk moest maken, maar is in de Shiji vaak aangevuld met legendarisch materiaal. In een hoofdstuk kunnen ook twee of meer personen worden behandeld, als zij tot hetzelfde type persoon behoren. De laatste hoofdstukken beschrijven de betrekkingen tussen China en de verschillende buurvolkeren.

Nr	Titel	Vertaling	Opmerkingen
61.	Boyi liezhuan, 伯夷列傳	biografieën van Boyi	Boyi (伯夷) en zijn broer Shuqi (叔齊). Zij weigerden na de verovering door de Zhou nog te eten en bleven zo tot hun dood loyaal aan de laatste Shang-koning.
62.	Guan Yan liezhuan, 管晏列傳	biografieën van Guan en van Yan	Guan is Guan Zhong (管仲), samensteller van de Guanzi. Yan is Yan Ying (晏嬰, †500 v.Chr.), een minister uit Qi.
63.	Laozi Han Fei liezhuan, 老子韓非列傳	biografieën van Laozi en van Han Fei	Laozi. Onder de biografie van Laozi bevinden zich ook die van Zhuang Zhou (莊周) en Shen Buhai (申不害). Zhuang Zhou is de samensteller van de Zhuangzi. Shen Buhai is de samensteller van het legalistisch traktaat Shenzi (申子, Meester Shen). Han Fei was een legalistisch filosoof, staatsman en samensteller van het gelijknamige traktaat Han Feizi.
64.	Sima Rangju liezhuan, 司馬穰苴列傳	biografie van Sima Rangju	Sima Rangju (rond 500 v.Chr.) was een generaal uit Qi. Aan hem wordt de samenstelling van een traktaat over oorlogvoering, de Simafa (司馬法, Methoden van Sima of Methoden van de minister van oorlog) toegeschreven.
65.	Sunzi Wu Qi liezhuan, 孫子吳起列傳	biografieën van Sunzi en van Wu Qi	Sunzi is de samensteller van Sunzi bingfa, De kunst van het oorlogvoeren, een traktaat over oorlogvoering. Bevat ook de biografie van zijn nakomeling Sun Bin, samensteller van Sun Bin bingfa (孫臏兵法), eveneens een traktaat over oorlogvoering. Wu Qi (rond 400 v.Chr.) was een generaal uit Chu. Aan hem wordt de samenstelling van het militaire traktaat Wuzi (吳子) toegeschreven.
66.	Wu Zixu liezhuan, 伍子胥列傳	biografie van Wu Zixu	Wu Zixu (†484 v.Chr.) was adviseur van Helü (闔閭), van 514 tot 496 v.Chr. koning van Wu.
67.	Zhongni dizi liezhuan, 仲尼弟子列傳	biografieën van leerlingen van Zhongni	Bedoeld zijn leerlingen van Confucius.
68.	Shanghou liezhuan, 商君列傳	biografie van de heer van Shang	Shang Yang (390-338 v.Chr.) was een legalistisch staatsman uit Qin.
69.	Su Qin liezhuan, 蘇秦列傳	biografie van Su Qin	Su Qin (eind 4e eeuw v.Chr.) was een politiek adviseur in diverse staten, die hij in een coalitie bijeen bracht tegen de groeiende macht van Qin.
70.	Zhang Yi liezhuan, 張儀列傳	biografie van Zhang Yi	Zhang Yi (†310 v.Chr.) was een politiek adviseur uit Yan.
71.	Chulizi Gan Mao liezhuan, 樗里子甘茂列傳	biografieën van Chulizi en van Gan Mao	Chulizi (樗里子, †300 v.Chr.) was een politiek en militair adviseur in Qin Gan Mao (甘茂, rond 300 v.Chr.) was een adviseur uit Qin. Onder de biografie van Gan Mao bevindt zich ook die van Gan Luo (甘羅, rond 250 v.Chr.), kleinzoon van Gan Mao en eveneens adviseur in Qin.
72.	Ranghou liezhuan, 穰侯列傳	biografie van de markies van Rang	Wei Ran (魏冉, rond 300 v.Chr.) was een politiek adviseur in Qin.
73.	Bai Qi Wang Jian liezhuan, 白起王翦列傳	biografieën van Bai Qi en van Wang Jian	Bai Qi (白起, †257 v.Chr.) was een generaal uit Qin die vocht tegen Chu en Zhao. Wang Jian (王翦) was een generaal uit Qin. Onder zijn commando werden de staten Zhao en Yan veroverd.
74.	Mengzi Xun Qing liezhuan 孟子荀卿列傳,	biografieën van Mengzi en Xun Qing	Mengzi is Mencius Zou Yan (鄒衍, ca.305-240 v.Chr.), filosoof uit de yin en yangschool. De biografie van Zou Yan is in omvang groter dan die van Mencius en Xunzi samen. Xun Qing is Xunzi.
75.	Mengchangjun liezhuan, 孟嘗君列傳	biografie van heer Mengchang	Mengchangjun (heer Mengchang, †ca. 280 v.Chr.), was een minister uit Qi. Hij wist de staten Han, Wei, Zhao en Chu in een alliantie tegen Qin bijeen te brengen.
76.	Pingyuanjun Yu Qing liezhuan, 平原君虞卿列傳	biografie van heer Pingyuan en van Yu Qing	Pingyuanjun (平原君, †251 v.Chr.) was een adviseur voor Zhao Yu Qing (虞卿) was een minister uit Zhao.
77.	Weigongzi liezhuan, 魏公子列傳	biografie van de zoon van de hertog van Wei	Xinlingjun (信陵君, heer Xinling, †243 v.Chr.) was een minister uit Wei.
78.	Chunshenjun liezhuan, 春申君列傳	biografie van heer Chunshen	Chunshenjun (春申君, heer Chunshen, †238 v.Chr.) was een minister uit Chu.
79.	Fan Sui Cai Ze liezhuan, 范睢蔡澤列傳	biografieën van Fan Sui en van Cai Ze	Fan Ju (范雎, †255 v.Chr.) was een minister uit Qin Cai Ze (蔡澤), was een adviseur uit Qin. Hij volgde Fan Ju op als hoofdaviseur.
80.	Yue Yi liezhuan, 樂毅列傳	biografie van Yue Yi	Yue Yi (樂毅, rond 270 v.Chr.) was een generaal uit Yan.
81.	Lian Po Lin Xiangru liezhuan 廉頗藺相如列傳	biografieën van Lian Po en van Lin Xiangru	Lian Po (廉頗, rond 275 v.Chr.) was een generaal uit Zhao Lin Xiangru (藺相如, rond 275 v.Chr.) was eveneens een generaal uit Zhao.
82.	Tian Dan liezhuan, 田單列傳	biografie van Tian Dan	Tian Dan 田單 (vroege 3e eeuw v.Chr.) was een generaal uit Qi. Dan (單) wordt met een ander karakter geschreven dan bij Tian Dan (儋) van juan 94.
83.	Lu Zhonglian Zou Yang liezhuan, 魯仲連鄒陽列傳	biografieën van Lu Zhonglian en van Zou Yang	Lu Zhonglian (魯仲連, （c. 305-245 v.Chr.) was een politiek adviseur. Hij adviseerde de koning van Zhao niet in te stemmen met het plan de koning van Qin te erkennen als keizer. Daarna diende hij onder generaal Tian Dan (zie: juan 82). Zou Yang 鄒陽, (c. 206-129 v.Chr.) was een politiek adviseur ten tijde van de Han-keizer Jing. De reden dat hij door Sima Qian samen met Lu Zhonglian in dezelfde juan werd behandeld blijft speculatief.
84.	Qu Yuan Jiasheng liezhuan, 屈原賈生列傳	biografieën van Qu Yuan en van meester Jia	Qu Yuan (339-278 v.Chr.) was een dichter uit Chu en samensteller van de Chuci, de Zangen van Chu. Meester Jia was Jia Yi (賈誼, 200-168 v.Chr.), geleerde onder de Han-keizer Wen. Hij werd door Sima Qian samen met Qu Yuan behandeld, omdat de veelbelovende carrières van beide geleerden door jaloezie en afgunst van rivalen voortijdig werden beëindigd.
85.	Lü Buwei sheng liezhuan, 呂不韋生列傳	biografie van meester Lü Buwei	Lü Buwei (†235 v.Chr.) was een legalistisch staatsman uit Qin en leidde de samenstelling van Lüshi chunqiu (呂氏春秋, Lente en Herfst van heer Lü), een reeks kosmologische verhandelingen.
86.	Cike liezhuan 刺客列傳	biografieën van moordenaars (Cike betekent letterlijk "neerstekende gasten")	Cao Mo (曹沫) uit Lu dwong hertog Huan van Qi (regeerde 685–643 v.Chr.) met het zwaard op zijn keel te beloven de door hem veroverde gebieden aan Lu terug te geven. Omdat hertog Huan deze belofte niet wilde breken kon Cao Mo veilig terugkeren naar Lu. Zhuan Zhu (專諸, †515 v.Chr.) uit Wu vermoordde in 515 koning Liao van Wu (regeerde 526-515 v.Chr.) in opdracht van prins Guang, die hem daarna als Helü (闔閭) kon opvolgen als koning van Wu. Yu Rang (豫讓) uit Jin probeerde twee maal tevergeefs Zhao Wuxu te vermoorden, nadat Zhi Yao, bij wie Yu Rang in dienst was, in 453 v.Chr. door Zhao Wuxu was gedood. Na zijn eerste poging werd Yu Rang vrijgelaten, omdat Zhao Wuxu respect had voor zijn loyaliteit aan Zhi Yao. Nie Zheng (聶政, †397 v.Chr.) uit Han vermoordde in 397 v.Chr. Han Xialei (韩侠累), kanselier van de staat Han. Om niet herkend te worden verminkte Nie Zheng na het plegen van de moord zijn eigen gezicht alvorens zelfmoord te plegen. Jing Ke (荊軻, †227 v.Chr) uit Wey deed in 227 v.Chr. in opdracht van kroonprins Dan (丹) van de staat Yan een mislukte poging Ying Zheng, koning van Qin (de latere Eerste Keizer) te vermoorden.
87.	Li Si liezhuan, 李斯列傳	biografie van Li Si	Li Si (†207 v.Chr.) was eerste minister tijdens de Qin-dynastie
88.	Meng Tian liezhuan, 蒙恬列傳	biografie van Meng Tian	Meng Tian (†210 v.Chr.), generaal in dienst van de Eerste Keizer, versloeg de Xiongnu en hield toezicht op de bouw van de Grote Muur.
89.	Zhang Er Chen Yu liezhuan, 張耳陳餘列傳	biografieën van Zhang Er en van Chen Yu	Zhang Er (張耳, †202 v.Chr.), rebelleerde tegen de Qin-dynastie en werd daarvoor door Xiang Yu (234-202 v.Chr.) benoemd tot koning van Changshan (常山). In 205 koos hij partij voor Liu Bang, stichter van de Han-dynastie en werd door hem benoemd tot koning van Zhao. Chen Yu (陳餘, †204 v.Chr.), rebelleerde tegen de Qin-dynastie. Zijn vriendschap met Zhang Er sloeg om in vijandschap. Hij versloeg Zhang Er, benoemde zichzelf tot koning van Dai (代) en werd in 204 gedood door een generaal in dienst van Liu Bang.
90.	Wei Bao Peng Yue liezhuan, 魏豹彭越列傳	biografieën van Wei Bao en van Peng Yue	Wei Bao (魏豹, †204 v.Chr.) heerser van Westelijk Wei, een van de staten tijdens het interregnum tussen Qin en Han. Peng Yue (英布, †195 v.Chr.), generaal en bondgenoot van Liu Bang in zijn strijd met Chu.
91.	Qing Bu liezhuan, 黥布列傳	biografie van Qing Bu	Ying Bu (英布, †195 v.Chr.) werd door zijn neef Xiang Yu (en tegenstander van Liu Bang) benoemd tot koning van Jiujiang (九江), maar werd later een bondgenoot van Liu Bang. Hij wordt ook Qing Bu (黥布) genoemd, omdat hij als bestraffing een brandmerk (qing, 黥) in zijn gezicht had gekregen.
92.	Huaiyinhou liezhuan, 淮陰侯列傳	biografie van de markies van Huaiyin	De markies van Huaiyin was Han Xin (韓信, †196 v.Chr.), een generaal in dienst van Liu Bang. Niet te verwarren met Han Xin, koning van Han uit juan 93.
93.	Han Xin Lu Wan liezhuan, 韓信盧綰列傳	biografieën van Xin, koning van Han en van Lu Wan	Bevat naast de biografieën van Han Xin en van Lu Wan ook die van Chen Xi (陳豨). Han Xin (韓信, †196 v.Chr.) werd in 206 door Liu Bang benoemd tot koning van Han (漢王, Han Wang), maar vluchtte in 202 naar de Xiongnu. Niet te verwarren met Han Xin, de markies van Huaiyin uit juan 92. Lu Wan (247-193 v.Chr.) was een generaal in dienst van Liu Bang, maar sloot zich later aan bij Chen Xi, die een opstand tegen Liu Bang was begonnen en zocht daarbij steun bij de Xiongnu. Chen Xi (陳豨, †195 v.Chr.) bestreed in dienst van Liu Bang de Xiongnu, maar begon later, met steun van Xiongnu, een opstand tegen hem.
94.	Tian Dan liezhuan, 田儋列傳	biografie van Tian Dan	Tian Dan (田儋), †208 v.Chr.). Tijdens een opstand tegen de Qin-dynastie verklaarde hij zichzelf koning van Qi, maar sneuvelde tijdens de strijd. Dan (儋) wordt met een ander karakter geschreven dan bij Tian Dan (單) van juan 82.
95.	Fan Li Teng Guan liezhuan, 樊酈滕灌列傳	biografieën van Fan, van Li, van Teng en van Guan	Bedoeld zijn: Fan Kuai (樊噲, †189 v.Chr.) was een generaal en trouw bondgenoot van Liu Bang. Li Shang (酈商, †180 v.Chr.), was een minister tijdens het begin van de Han-dynastie. Teng (Xiahou) Ying (滕夏侯嬰, †172 v.Chr.) was een minister tijdens het begin van de Han-dynastie. Guan Ying (灌嬰, †176 v.Chr.) was een bondgenoot van Liu Bang.
96.	Zhang chengxiang liezhuan, 張丞相列傳	biografie van eerste minister Zhang	Bedoeld is Zhang Cang (張蒼, ook geschreven als 張倉, †152 v.Chr.), hoge functionaris tijdens het begin van de Han-dynastie.
97.	Li Sheng Lu Jia liezhuan, 酈生陸賈列傳	biografieën van Li Sheng (Meester Li) en van Lu Jia	Met Li Sheng wordt Li Yiji (酈食其, †203 v.Chr.) bedoeld, een adviseur van Liu Bang. Lu Jia (陸賈, †170 v.Chr.) was een minister-literaat tijdens het begin van de Han-dynastie. Inclusief de biografie van Zhu Jian (朱建, †177 v.Chr.), een hoge functionaris tijdens het begin van de Han-dynastie.
98.	Fu Jin Kuaicheng liezhuan, 傅靳蒯成列傳	biografieën van Fu, van Jin en van (de markies van) Kuaicheng	Bedoeld zijn: Fu Kuan ( 傅寬, †190 v.Chr.), hoge functionaris tijdens het begin van de Han-dynastie. Jin She (靳歙), †183 v.Chr.), generaal in dienst van Liu Bang Zhou Xie (周緤, †175 v.Chr.), de markies van Kuaicheng (蒯成侯), was een politiek adviseur van Liu Bang.
99.	Liu Jing Shusun Tong liezhuan, 劉敬叔孫通列傳	biografieën van Liu Jing en van Shusun Tong	Bedoeld zijn: Liu Jing (劉敬) ook wel Lou Jing (婁敬), was een adviseur van Liu Bang. Shusun Tong (叔孫通, †189 v.Chr.), wordt beschouwd als de eerste confucianistische functionaris aan het hof van de Han-dynastie.
100.	Ji Bu Luan Bu liezhuan, 季布欒布列傳	biografieën van Ji Bu en van Luan Bu	Bedoeld zijn: Ji Bu (季布) was een generaal in dienst van Xiang Yu, maar kwam uiteindelijk in dienst van Liu Bang en keizer Hui. Luan Bu (欒布, †145 v.Chr.) vocht als rebel tegen de Qin, werd driemaal gevangen genomen en kwam uiteindelijk in dienst van Liu Bang en keizer Wen.
101.	Yuan Ang Chao Cuo liezhuan, 袁盎晁錯列傳	biografieën van Yuan Ang en van Chao Cuo	Bedoeld zijn twee functionarissen die voortdurend in onmin met elkaar leefden: Yuan Ang (袁盎, ook wel 爰盎, †148 v.Chr.), was een hoge functionaris onder keizer Wen Chao Cuo (晁錯, ook wel 鼂錯, †154 v.Chr.), was een minister die bekend is geworden door zijn bezoek aan de geleerde Fu Sheng.
102.	Zhang Shizhi Feng Tang liezhuan, 張釋之馮唐列傳	biografieën van Zhang Shizhi en van Feng Tang	Bedoeld zijn twee hoge functionarissen onder de keizers Wen en Jing: Zhang Shizhi (張釋之), Feng Tang (馮唐).
103.	Wan Shi Zhang Shu liezhuan, 萬石張叔列傳	biografieën van Wan Shi en van Zhang Shu	Bedoeld zijn: Shi Fen (石奮, 220-124 v.Chr.), hoge functionaris onder de Han-keizers Wen en Jing. Samen met zijn vier zoons staan zij ook bekend als Wan Shi Jun (萬石君), de "Heren van de duizend schepels graan" Onder zijn biografie bevinden zich ook die van drie hoge functionarissen aan het keizerlijk hof: Wei Wan (衛綰, †131 v.Chr.), bestreed de Opstand van de Zeven Staten (七國之亂, Qiguo zhi luan) en werd in 143 v.Chr. hoofdadviseur (丞相, chengxiang). Zhi Buyi (直不疑, †138 v.Chr.), hoge functionaris onder de keizers Wen en Jing met grote belangstelling voor het Taoïsme. Zhou Ren (周仁, ook wel Zhou Wen, 周文), functionaris onder keizer Jing, stond bekend om zijn zuinigheid. Zhang Ou (張歐, ook bekend als Zhang Shu, 張叔, vanwege zijn omgangsnaam Shu, 叔), hoge functionaris onder keizer Jing.
104.	Tian Shu liezhuan, 田叔列傳	biografie van Tian Shu	Tian Shu (田叔) was een hoge functionaris onder de Han-keizer Jin.
105.	Pian Que Canggong liezhuan, 扁鵲倉公列傳	biografieën van Pian Que en van Heer Cang	Twee geneesheren: Qin Yueren (秦越人) was een geneesheer uit de Periode van de Strijdende Staten. Hij werd vaak vergeleken met Bian Que 扁鵲, een mythische arts die zou hebben geleefd in de tijd van de Gele Keizer en kreeg daarom de bijnaam Bian Que (ook wel Pian Que). Chunyu Yi (淳于意, 216-150 v.Chr.) was een geneesheer uit de vroege Han-tijd. Hij staat ook bekend als Chunyu Gong (淳于公, meester Chunyu). Onder de Qin-dynastie was hij opzichter van de graanschuren, vandaar zijn bijnamen Taicang Gong (太倉公, Grootmeester van de graanschuren) of Canggong (倉公, Heer van de graanschuren).
106.	Wuwangbi liezhuan, 吳王濞列傳	biografie van Bi, koning van Wu	Liu Bi (劉濞), broer van Liu Bang, werd door hem in 195 v.Chr. benoemd tot prins van Wu (Wuwang, 吳王), begon in 154 v.Chr. de Opstand van de Zeven Staten (七國之亂, Qiguo zhi luan).
107.	Weiqi Wu'anhou liezhuan, 魏其武安侯列	biografieën van de markies van Weiqi en de markies van Wu'an	Bedoeld zijn: Dou Ying (竇嬰, †131 v.Chr.), werd na zijn overwinning in de Opstand van de Zeven Staten door keizer Jing benoemd tot markies van Weiqi (魏其侯, Weiqi hou). Tian Fen (田蚡, †131 v.Chr.), was feitelijk regent voor keizer Wu en werd door hem benoemd tot markies van Wu'an (武安侯, Wu'an hou). Tian Fen zou Dou Ying met behulp van een toverspreuk (sic!) hebben geprobeerd te doden.
108.	Han Changru liezhuan, 韓長孺列傳	biografie van Han Changru	Bedoeld is Han Anguo (韓安國, †131 v.Chr.), een hoge functionaris onder keizer Wu. Zijn omgangsnaam was Changru (長孺).
109.	Li jiangjun liezhuan, 李將軍列傳	biografie van generaal Li	Li Guang (李廣, †119 v.Chr.) was een succesvol generaal onder keizer Wu, maar pleegde na een nederlaag tegen de Xiongnu zelfmoord.
110.	Xiongnu liezhuan, 匈奴列傳	overleveringen over de Xiongnu	Xiongnu
111.	Wei jiangjun piaoqi liezhuan, 衛將軍驃騎列傳	biografie van de generaal van de cavalerie Wei	Wei Qing (衛青, †105 v.Chr.), was de eerste legerleider die de Xiongnu op eigen terrein bestreed. Hij heeft in totaal zeven veldtochten tegen hen geleid.
112.	Pingjinhou Zhufu liezhuan 平津侯主父列傳	biografieën van de markies van Pingjin en van Zhufu	Gongsun Hong (公孫弘, 200-121 v.Chr.) was een boshi (博士, zeer geleerde) onder keizer Wu, die hem in 126 v.Chr. benoemde tot markies van Pingjin (平津侯, Pingjin hou). Zhufu Yan (主父偃, †126 v.Chr.) behoorde tot de belangrijkste adviseurs van keizer Wu, maar werd uiteindelijk terechtgesteld, omdat hij verantwoordelijk zou zijn voor de zelfmoord van de prins van Qi (齊).
113.	Nanyue liezhuan, 南越列傳	overleveringen over de Zuidelijke Yue	De Yue bewoonden het zuidoostelijk kustgebied van China
114.	Dongyue liezhuan, 東越列傳	overleveringen over de Oostelijke Yue	Is te beschouwen als het vervolg op juan 41.
115.	Chaoxian liezhuan 朝鮮列傳	overleveringen over Chosun	Chosun is Korea. In feite wordt hier de militaire campagne tegen Wei Yuchu en zijn rijk in het huidige Liaoning en het noorden van Korea beschreven.
116.	Xinanyi liezhuan 西南夷列傳	overleveringen over de Yi uit het zuidwesten	beschrijft de expansie van het Han-rijk naar het zuidwesten.
117.	Sima Xiangru liezhuan 司馬相如列傳	biografie van Sima Xiangru	Sima Xiangru (司馬相如 (179-117 v.Chr.) was een belangrijke literaat, bekend om zijn fu (賦, rijmproza).
118.	Huainan Hengshan liezhuan 淮南衡山列傳	biografieën van Huainan en van Hengshan	De prinsen (koningen) van Huainan en van Hengshan. Genoemd worden: Liu Chang (†174 v.Chr., 劉長),) Prins Li van Huainan (淮南厲王) 196-174 v.Chr., zoon van Liu Bang Liu An (劉安, 179-122 v.Chr.), zoon van Liu Chang, 164-122 v.Chr. prins van Huainan. Hij is vooral bekend geworden als samensteller van Huainanzi (淮南子) Liu Ci 劉賜, †122 v.Chr.), zoon van Liu Chang, 153-122 v.Chr. prins van Hengshan.
119.	Xunli liezhuan 循吏列傳	biografieën van oprechte beambten	Genoemd zijn: Sunshu Ao, (孫叔敖, ca.630 – ca.593 v.Chr.), functionaris uit Chu, Zichan,(子產, †496 v.Chr.), functionaris uit Zheng, Gong Yixiu, (公儀休), geleerde uit Lu, Shi She, (石奢), functionaris uit Chu, Li Li, (李離), functionaris uit Jin.
120.	Ji Zheng liezhuan, 汲鄭列傳	biografieën van Ji en van Zheng	Bedoeld zijn: Ji An (汲黯, †112 v.Chr.), functionaris in dienst van keizer Wu, stond bekend als oprecht en was een aanhanger van de Huang-Lao filosofische richting, Zheng Dangshi, (鄭當時), functionaris in dienst van keizer Wen, stond bekend als eerlijk en niet-corrupt. Hij was een aanhanger van de Huang-Lao filosofische richting.
121.	Rulin liezhuan, 儒林列傳	biografieën (uit het woud) van confucianistische geleerden	Genoemd zijn: Shen Pei Gong (申培公, meester Shen Pei), ook wel Shen Gong (申公, meester Shen), afkomstig uit Lu en gespecialiseerd in de Lu-versie van het Boek der Liederen, Han Sheng (韓生, meester Han) ook wel Han Ying (韓嬰), uit Yan en gespecialiseerd in de Han-versie van het Boek der Liederen, Yuan Gu Sheng (轅固生, meester Yuan Gu) uit Qi en gespecialiseerd in de Qi-versie van het Boek der Liederen, Fu Sheng, gespecialiseerd in het Boek der Documenten, Gao Tang Sheng (高堂生, meester Gao Tang), gespecialiseerd in de riten, Shang Qu (商闃), eerste van een genoemde reeks geleerden die waren gespecialiseerd in het Boek der Veranderingen, Dong Zhongshu (董仲舒, 179-104 v.Chr.), gespecialiseerd in het Commentaar van Gongyang op de Lente- en herfstannalen, Hu Wu Sheng (胡毋生, meester Hu Wu), ook geschreven als Hu Mu Sheng (胡母生, meester Hu Mu), gespecialiseerd in het Commentaar van Gongyang op de Lente- en herfstannalen, Jiang Sheng, (江生, meester Jiang), gespecialiseerd in het Commentaar van Guliang op de Lente- en herfstannalen.
122.	Kuli liezhuan 酷吏列傳	biografieën van meedogenloze beambten	Genoemd zijn: Hou Feng (侯封), functionaris tijdens Liu Bang, werd terechtgesteld in 180 v.Chr. na de dood van Keizerin Lü, Zhi Du (郅都), functionaris onder keizer Wen, Ning Cheng (寧成), functionaris onder keizer Jing, Zhou Yangyou (周陽由), functionaris onder de keizers Wen, Jing en Wu, Zhao Yu (趙禹), functionaris onder keizer Wu, was met Zhang Tang (張湯) samensteller van wrede strafwetten uit die tijd, Zhang Tang (張湯, †115 v.Chr.), functionaris onder keizer Wu, was met Zhao Yu (趙禹) samensteller van wrede strafwetten uit die tijd. Zijn biografie vormt de kern van dit hoofdstuk. Yi Zong (義縱, †117 v.Chr.), functionaris onder keizer Jing, Wang Wenshu (王溫舒, †104 v.Chr.), kwam in dienst van Zhang Tang (張湯) en begon zo zijn ambtelijke loopbaan. Onder hem staan ook de biografieën vermeld van: Yin Qi (尹齊), Yang Pu (楊僕), Jian Xuan (減宣, †102 v.Chr.) Du Zhou (杜周, †94 v.Chr.), nam een voorbeeld aan Zhang Tang, wordt omschreven als de wreedste functionaris van de Westelijke Han-dynastie.
123.	Dayuan liezhuan 大宛列傳	overleveringen uit Dayuan	Dayuan lag in de Vallei van Fergana (Transoxanië). In dit hoofdstuk worden naast Dayuan ook de volgende gebieden beschreven: Wusun (烏孫), een nomadenvolk, 2000 li ten noordoosten van Dayuan. Kangju (康居), een nomadenvolk, 2000 li ten noordwesten van Dayuan. Yancai (奄蔡), een nomadenvolk, 2000 li ten noordwesten van Kangju. Mogelijk waren dit de oud-Iraanse Aorsi, onderdeel van de Sarmaten en voorlopers van de Alanen. Da Yuezhi (大月氏), bevond zich 2000 of 3000 li ten westen van Dayuan. Vanuit Dayuan gezien bevond Kangju zich ten noorden, Anxi ten westen en Daxia ten zuiden daarvan. Anxi (安息), bevond zich enkele duizenden li ten westen van Da Yuezhi. Mogelijk was dit Parthië. Tiaozhi (條枝), bevond zich enkele duizenden li ten westen van Anxi en lag aan de Xihai (西海, Westelijke Zee), waarmee de Perzische Golf, de Middellandse Zee of de Kaspische Zee kan zijn bedoeld. Daxia (大夏), bevond zich 2000 li ten zuidwesten van Dayuan. Dit is waarschijnlijk de benaming die de Han-Chinezen gaven aan Tochara, het hoofdbestanddeel van Bactrië (in het huidige noord-Afghanistan en het zuiden van Tadzjikistan en Oezbekistan.
124.	Youxia liezhuan 游俠列傳	biografieën van dolende dapperen (William H. Nienhauser Jr. vertaalt youxia (游俠) met Wandering Gallants)	Genoemd zijn: Zhu Jia (朱家) uit Lu (魯) Tian Zhong (田仲) uit Chu (楚). Onder zijn biografie staan ook die van: Ju Meng (劇孟) uit Zhou (周) Wang Meng (王孟) uit Fuli (符離) Guo Jie (郭解) uit Zhi (軹)
125.	Ningxing liezhuan 佞幸列傳	biografieën van listige gunstelingen (William H. Nienhauser Jr. vertaalt ningxing (佞幸) met Artful Favorites)	Genoemd zijn: Ji Ru (籍孺), de "jongen" Ji Hong Ru (閎孺), de "jongen" Hong Deng Tong (鄧通), diende onder keizer Wen en afkomstig uit Nan'an (南安 )in de commanderie Shu (蜀). In zijn biografie worden ook genoemd: Zhao Tong (趙同) Beigong Bozu (北宫伯子) Zhou Wenren (周文仁), zie ook juan 103. Liu Yan (劉嫣) of Han Yan (韓嫣), een achterkleinzoon van koning Xin (信) van Han (韓) en vertrouweling van keizer Wu. Li Yannian (李延年), een eunuch uit Zhongshan (中山) in dienst van keizer Wu.
126.	Huaji liezhuan 滑稽列傳	biografieën van grappenmakers (William H. Nienhauser Jr. vertaalt huaji (滑稽) met Witty Courtiers)	Genoemd worden twee groepen personen: Eerste groep (met uitgebreide biografieën) Chunyu Kun (淳于髡, ca.385-ca.305 v.Chr.), onder koning Wei van Qi (齊烕王, r.356-320 v.Chr.), zie ook juan 74. You Meng (優孟), een musicus uit Chu You Zhan (優旃), een dwerg-entertainer uit de Qin-dynastie Tweede groep, bedoeld als aanvulling (補, bu) op de anecdotes: Guo Sheren (郭舍人, lid van de hofhouding Guo) onder keizer Wu Dongfang Shuo (東方朔), ook wel Dongfang Shi (東方生, meester Dongfang) Dongguo xiansheng (東郭先生, meester Dongguo) uit Qi Wang furen (王夫人, mevrouw Wang) Chunyu Kun (淳于髡) Wang xiansheng (王先生, meester Wang) Ximen Bao (西門豹)
127.	Rizhe liezhuan 日者列傳	biografieën van waarzeggers (William H. Nienhauser Jr. vertaalt rizhe (日者) met Those Who Discern Auspicious and Inauspicious Days)	Sima Jizhu (司馬季主). Het is onduidelijk of het hier een historisch dan wel een mythisch personage betreft.
128.	Guice liezhuan 龜策列傳	biografieën van voorspellers (William H. Nienhauser Jr. vertaalt guice (龜策) met Turtle (Shell) and Stalk Diviners)	Uitleg van voorspellingen met behulp van het verhitten van buikschilden van schildpadden. Zijdelings worden ook voorspellingen met stengels van het duizendblad behandeld (zoals die zijn beschreven in het Boek der Veranderingen) uitgelegd.
129.	Huozhi liezhuan 貨殖列傳	biografieën van personen die zeer rijk zijn geworden (William H. Nienhauser Jr. vertaalt huozhi (貨殖) met Those Whose Goods Increase)	Dit hoofdstuk bestaat uit vijf onderdelen: Inleiding: het is de beste economische politiek om te erkennen dat mensen voortdurend wensen hebben en dat meer dan genoeg bezitten beter is dan armoede. Voorbeelden van mensen uit de Zhou-tijd die bijzonder rijk zijn geworden door het verstandig benutten van gebeurtenissen die hen overkwamen. Genoemd zijn: Fan Li (范蠡)， Zigan (子贛), een leerling van Confucius Bai Gui (白圭) Yidun (猗頓) en Guo Zong (郭縱) Wushi Guo (烏氏倮) Een uitgebreide economische beschrijving van de diverse geografische onderdelen van het Han-rijk aan het begin van de dynastie. Uitwerking van de in de inleiding genoemde stelling dat het voor mensen natuurlijk is om wensen te hebben. Voorbeelden van mensen uit de Han-dynastie die bijzonder rijk zijn geworden. Genoemd zijn: Shu Zhuoshi (蜀卓氏), de familie Zhuo Cheng Zheng (程鄭), Yuan Kongshi (宛孔氏), de familie Kong Cao Bingshi (魯邴氏), de familie Bing Diao Xian (刀閒) Shi Shi (師史) Xuanqu Renshi (宣曲任氏), de familie Ren Qiao Tao (橋姚?) (Yao?) Wuyan shi (無鹽氏), de Wuyan familie (Zie ook juan 30, de verhandeling over economie.
130.	Taishigong zixu, 太史公自序	autobiografisch nawoord van de hofhistoriograaf	autobiografie van Sima Qian, zie hieronder voor nadere uitleg.

Nawoord

Juan 130, het laatste hoofdstuk, bevat een nawoord (xu) met daarin een autobiografie van Sima Qian. Hij legt daarin uit waarom hij Shiji heeft geschreven en onder welke omstandigheden hij dit heeft gedaan. Dit hoofdstuk kan worden uitgesplitst in vijf onderdelen:

1. De voorouders van Sima Qian. De afkomst wordt doorgetrokken tot de tijd van de Gele Keizer. Tijdens de Zhou-dynastie kregen zij Sima als clannaam. Vanaf dat moment waren zij belast met de optekening van historische gebeurtenissen. Verder worden verschillende takken van de Sima-clan vermeld.
2. Levensbeschrijving van Sima Tan, zijn vader. Dit onderdeel bevat onder meer een letterlijke weergave van zijn "Verhandeling over de essentie van de zes intellectuele stromingen", (liujia zhi yaozhi, 六家之要指). Door dit geschrift op deze manier in zijn nawoord op te nemen, gaf Sima Qian aan die verhandeling tot het belangrijkste werk van zijn vader te rekenen.
3. De eigenlijke autobiografie van Sima Qian, die begint met "hij [Sima Tan] kreeg een zoon genaamd Qian" (you zi yue Qian, 有子曰遷) en doorloopt tot en met zijn castratie naar aanleiding van de kwestie Li Ling. Sima Qian eindigt met een zelfbeklag dat zijn lichaam nergens meer voor diende en dat hij daar zelf schuld aan was.
4. Beschouwing over de redenen om Shiji te schrijven. Hier legt Sima Qian uit dat "woede" (fen, 憤) bij veel personen uit de oude geschiedenis een drijfveer was geweest om grote werken te realiseren. Deze opmerking leidde later tot een kritische reactie van Ban Gu in diens biografie over Sima Qian in de Hanshu.
5. Inhoudsopgave van Shiji, waarbij Sima Qian voor elk van de 130 hoofdstukken een kort, berijmd voorwoord schreef.

Vertalingen

De eerste complete en geannoteerde vertaling in een westerse taal wordt verzorgd door William H. Nienhauser Jr.

• (en) Ssu-ma Ch'ien, The Grand Scribe's Records, Bloomington [etc.]: Indiana University Press. Van de geplande 11? delen zijn verschenen:
  • Vol. 1: The Basic Annals of Pre-Han China, (1994), ISBN 0-253-34021-7, (vertaling van benji en daarmee ook juan 1 tot en met 7, zonder de toevoeging door Sima Zhen).
  • Vol. 2: The Basic Annals of Han China, (2002), ISBN 0-253-34022-5, (vertaling van benji en daarmee ook juan 8 tot en met 12).
  • Vol. 5.1: The Hereditary Houses of Pre-Han China, Part 1, (2006), ISBN 0-253-34025-X, (vertaling van shijia 1 tot en met 10, dat wil zeggen juan 31-40).
  • Vol. 6: The Hereditary Houses, Part 3, (2022), ISBN 978-0-253-06418-9, (vertaling van shijia 18 tot en met 30, dat wil zeggen juan 48-60).
  • Vol. 7: The Memoirs of Pre-Han China, (1994), ISBN 0-253-34027-6, (vertaling van liezhuan 1 tot en met 28, dat wil zeggen juan 61-88).
  • Vol. 8: The Memoirs of Han China, Part 1, (2008), ISBN 978-0-253-34028-3, (vertaling van liezhuan 29 tot en met 44, dat wil zeggen juan 89-104).
  • Vol. 9: The Memoirs of Han China, Part 2, (2010), ISBN 978-0-253-35590-4, (vertaling van liezhuan 45 tot en met 52, dat wil zeggen juan 105-112).
  • Vol. 10: The Memoirs of Han China, Part 3, (2016), ISBN 978-0-253-01931-8, (vertaling van liezhuan 53 tot en met 61, dat wil zeggen juan 113-121).
  • Vol. 11: The Memoirs of Han China, Part 4, (2019), ISBN 978-0-253-04610-9, (vertaling van liezhuan 54 tot en met 70, dat wil zeggen juan 122-130).

Een gedeeltelijke vertaling is reeds verzorgd door Burton Watson:

• (en) Sima Qian, Records of the Grand Historian of China, vertaald door Burton Watson, New York: Columbia University Press.
  • Qin Dynasty (1993), ISBN 0-231-08168-5 (hbk), ISBN 0-231-08169-3 (pbk)
  • Han Dynasty 1. Early Years of the Han Dynasty, 209 to 141 B.C. (1993), ISBN 0-231-08164-2 (hbk), ISBN 0-231-08165-0 (pbk)
  • Han Dynasty 2. The Age of Emperor Wu, 140 to circa 100 B.C. (1993), ISBN 0-231-08166-9 (hbk), ISBN 0-231-08167-7 (pbk)

Vertaling van de hoofdstukken 7-12, 16-20, 28-30, 48-59, 61, 66, 82, 84-86, 89-104, 106-125, 127, 129.

Een andere vertaling is verzorgd door Yang Xianyi en Gladys Yang:

• Yang Hsien-yi (Yang Xianyi) en Gladys Yang, Selections from Records of the Historian. Hong Kong (Commercial Press) 1974 en vele herdrukken (waaronder die van de Foreign Languages Press, Peking 1979), ISBN 9787119046808.

Vertaling van 31 hoofdstukken, namelijk 6, 7, 41, 47, 48, 55, 56, 65, 66, 68, 74-77. 79, 81, 82, 85, 86, 92, 100, 102, 106, 107, 109, 118, 120, 122, 124, 126, 129.

Een oude vertaling maar nog steeds goed leesbaar en rijk voorzien van opmerkingen is die van Édouard Chavannes:

• (fr) Chavannes, Édouard, Les mémoires historiques de Se-ma Ts'ien / traduits et annotés par Édouard Chavannes, Parijs (Leroux) 1895-1905.
  • deel 1 (1895), hoofdstuk 1-4, inclusief de toevoeging door Sima Zhen.
  • deel 2 (1897), hoofdstuk 5-12.
  • deel 3.1 (1898), hoofdstuk 13-22.
  • deel 3.2 (1899), hoofdstuk 23-30.
  • deel 4 (1901), hoofdstuk 31-42,
  • deel 5 (1905), hoofdstuk 43-47,
  • deel 6 (1969), hoofdstuk 48-52, in: Collection U.N.E.S.C.O. d'œuvre représentatives. Série chinoise.

Herdruk delen 1-5 in 1967, Parijs (Librairie d'Amérique et d'Orient).

Een vertaling van de 'annalen' over de Drie Verhevenen, die door Sima Zhen in de 8e eeuw aan het eerste hoofdstuk van Shiji is toegevoegd:

• (en) Allan, Herbert J., 'Ssŭma Ch‘ien's Historical Records. Introductory Chapter', in: The Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland for 1894, p. 269-278. Klik hier voor de vertaling (Original Record of the Three Sovereigns. Preliminary Chapter).

Literatuur

Bronnen, noten en/of referenties

Zie ook: Sima Qian.

• Hulsewé A.F.P., 'Shih chi' in: Early Chinese Texts. A Bibliographical Guide (Loewe, Michael, ed.) p. 405-414, Berkeley (Society for the Study of Early China) 1993, ISBN 1-55729-043-1.
• Durrant, Stephen W., The Cloudy Mirror. Tension and Conflict in the Writings of Sima Qian, Albany (State University of New York Press) 1995, ISBN 0-7914-2656-4.
• Grant, Hardy, Worlds of Bronze and Bamboo. Sima Qian's Conquest of History, New York (Columbia University Press) 1999, ISBN 0-231-11305-6
• Hulsewé, A.F.P., 'Notes on the Historiography of the Han period', in: Beasley, W.G. en E.G. Pulleyblank (eds.), Historians of China and Japan, New York (Oxford University Press) 1961, p. 31-44.
• Nienhauser, William H., "Sima Qian and the Shiji" in: Woolf, Daniel (ed.), The Oxford History of Historical Writing, deel 1 (Beginning to AD 600), Oxford (Oxford University Press) 2011, ISBN 978-0-19-921815-8, p. 463-485.
• 'Shih-chi' in: Nienhauser, William H (ed.), The Indiana Companion to Traditional Chinese Literature, Bloomington (Indiana University Press), 1998, ISBN 957-638-516-4, p. 689-692.

Over de verdwenen hoofdstukken uit Shiji en hun relatie met Hanshu:

• Hervouet, Yves, 'La valeur relative des textes du Che ki et du Han chou', in: Mélanges de sinologie offerts a Monsieur Paul Demiéville, II, Parijs (Presses universitaires de France) 1974, p. 55-76. (Bibliothèque de l'Institut des Hautes Études Chinoises, vol. xx).
• Hulsewé, A.F.P., 'The problem of authenticity in Shih chi 123, the memoir on Ta yuan', in T'oung Pao, 61 (1975), pp. 83-147.

Externe links

• (en) Shiji Samenvattend overzicht door de Duitse sinoloog Ulrich Theobald.
• (fr) Klik hier voor de inleiding en klik hier voor de vertaling van hoofdstuk 1-52 door Édouard Chavannes (1865-1918).
• (en) Klik hier voor de toevoeging van Sima Zhen over de Drie Verhevenen.
• (zh) De Zhonghua-uitgave is beschikbaar via het project Scripta Sinica van de Academia Sinica, Taipei. Klik daar op 免費使用 om op de site van Scripta Sinica te komen, open vervolgens 史 en open dan 正史. Ga naar 史記, het werk kan naar keuze worden geraadpleegd per hoofdstuk, per paragraaf of per pagina.
• (zh) Klik hier voor de tekst van Shiji in het kader van het Chinese Text Project.

Wikisource

Werken van of over dit onderwerp zijn te vinden op de pagina 史記 (Shiji- Optekeningen van de hofhistoriograaf) op Wikisource.

Officiële dynastieke geschiedenissen van het Chinese Keizerrijk

Vierentwintig Geschiedenissen: Optekeningen van de hofhistoriograaf (Shiji) · Boek van de Han (Hanshu) · Boek van de Late Han (Houhanshu) · Kroniek van de Drie Rijken (Sanguo zhi) · Boek van de Jin (Jinshu) · Boek van de Song (Songshu) · Boek van de Zuidelijke Qi (Nanqishu) · Boek van de Liang (Liangshu) · Boek van de Chen (Chenshu) · Boek van de Wei (Weishu) · Boek van de Noordelijke Qi (Beiqishu) · Boek van de Zhou (Zhoushu) · Boek van de Sui (Suishu) · Geschiedenis van het Zuiden (Nanshi) · Geschiedenis van het Noorden (Beishi) · Oud Boek van de Tang (Jiu Tangshu) · Nieuw boek van de Tang (Xin Tangshu) · Oude Geschiedenis van de Vijf Dynastieën (Jiu Wudaishi) · Nieuwe Geschiedenis van de Vijf Dynastieën (Xin Wudaishi) · Geschiedenis van de Song (Songshi) · Geschiedenis van de Liao (Liaoshi) · Geschiedenis van de Jin (Jinshi) · Geschiedenis van de Yuan (Yuanshi) · Geschiedenis van de Ming (Mingshi)

Overige geschiedenissen: Nieuwe Geschiedenis van de Yuan (Xin Yuanshi) · Ontwerp voor een geschiedenis van de Qing (Qing Shigao)

Optekeningen van de Han uit de Oostelijke Toren (Dongguan Hanji)