Semantische primitieven

Semantische primitieven vormen de basisvoorraad van aangeboren begrippen, die men zich onbewust eigen maakt en in woorden omzet.

Volgens de theorie hoeven zij niet door middel van andere woorden gedefinieerd te worden: dit zou tot cirkeldefinities leiden. We kunnen met de primitieven wél andere woorden definiëren.

Omdat het mogelijk is om elk begrip in een taal te omschrijven aan de hand van semantische primitieven, volstaat het in principe om deze primitieven van een taal te leren om zich erin uit te kunnen drukken. De formuleringen kunnen natuurlijk wel zeer omslachtig worden.

De taalkundige Anna Wierzbicka heeft veel onderzoek verricht en gepubliceerd op het gebied van semantische primitieven.

Overzicht van de semantische primitieven

Categorie	Woorden binnen de categorie
zelfstandige voornaamwoorden	ik, jij, iemand, men, iets
relationele zelfstandige naamwoorden	soort, deel
determinatoren	dit, hetzelfde, ander
kwantificatoren	één, twee, veel, enkele, alle
evaluatoren	goed, slecht
beschrijvers	groot, klein
mentale werkwoorden	denken, weten, willen, voelen, zien, horen
spreken	zeggen, woorden, waar/juist
handelingen, gebeurtenissen, beweging, contact	doen, gebeuren, verplaatsen, aanraken
plaats, bestaan, bezit, specificatie	(ergens) zijn, er zijn/bestaan, hebben, (iemand/iets) zijn
leven en dood	leven, dood
tijd	wanneer/tijd, nu, vóór, na, lange tijd, korte tijd, enige tijd, moment
plaats	waar/plaats, hier, boven, onder, ver, dichtbij, naast, binnen
logische concepten	niet, misschien, kunnen, omdat, als/indien
intensivering, vergroting	zeer, meer
gelijkenis	zoals