Santiago Calatrava

Santiago Calatrava
	Santiago Calatrava in 2010
Persoonsinformatie
Nationaliteit	Spaans
Geboortedatum	28 juli 1951
Geboorteplaats	Valencia, Spanje
Beroep	Architect, ingenieur
Werken
Praktijk	ETH Zürich
Belangrijke gebouwen	Zie lijst
Prijzen	Zie lijst
	RKD-profiel
Portaal	Civiele techniek en bouwkunde

Santiago Calatrava Valls (Valencia, 28 juli 1951), kortweg Calatrava, is een Spaanse architect en civiel ingenieur. Hij is bekend vanwege het ontwerp van vele oriëntatiepunten wereldwijd, in het bijzonder bruggen, waarin op innovatieve wijze constructief ontwerp met architectuur gecombineerd wordt.

Loopbaan bewerken

Calatrava studeerde af aan het Instituut voor architectuur in Valencia (1974) en als ingenieur aan het Instituut voor Technologie (ETH) in Zürich (1981). In datzelfde jaar vestigde hij zijn eerste kantoor in Zürich. In 1989 opende hij een kantoor in Parijs, in 1991 in Valencia en in 2004 in New York.

Door de combinatie van constructieleer en architectuur kan Calatrava in beide richtingen gemakkelijk zijn weg vinden. Hij creëert veel vernieuwende werken met oog voor zowel de vormgeving als de structuur. Aan de andere kant krijgt hij veel kritiek wegens ontsporende budgetten en bouwtermijnen alsook een lage functionaliteit en lage klanttevredenheid. Zijn architectuurstijl zou als neofuturisme omschreven kunnen worden.

In 1979 won hij de Auguste Perret Award omdat hij de kwaliteit van Perrets werk op het gebied van structuren opnieuw leven inblies, en omdat hij opnieuw de nadruk legde op het belang van het hebben van een basisstructuur om een uiteindelijke vorm te creëren.

Kritiek bewerken

De projecten van Calatrava zijn controversieel. De vier voornaamste redenen zijn: de hoge budgetten (die doorgaans verdrie- of verviervoudigd worden tijdens de bouw), de hoge onderhoudskosten, de gelijkenissen tussen zijn projecten en de structurele en functionele gebreken. Voorbeelden zijn legio: De glazen tegels van de voetgangersbrug Zubizuri in Bilbao breken regelmatig (600 in tien jaar; kosten voor de gemeente: 300.000 euro) en worden glad bij regen. De luchthaven van Bilbao heeft geen overdekte wachtruimte, wat met het plaatselijke, regenachtige weer problemen oplevert. Ook in Spanje kostte het Paleis van de Kunsten in Valencia meer dan vier keer het oorspronkelijk gebudgetteerde bedrag van 100 miljoen euro. In datzelfde Valencia kostte de Stad van de Kunst en de Wetenschap 1,3 miljard euro. In 2013 heeft Calatrava ruzie met de regering van de regio Valencia: verschillende ernstige structurele gebreken zijn geconstateerd aan het Paleis der Kunsten.^[1]

Calatrava werd in 1996 uitgekozen om een brug over de Canal Grande van Venetië te ontwerpen. Tijdens de bouw werden verscheidene structurele veranderingen doorgevoerd wegens de mechanische instabiliteit en het hoge gewicht van de brug, waardoor de oevers van het kanaal konden inzakken. Dit project werd in tien jaar tijd acht keer doorgelicht door verschillende auditbureaus en de kostprijs van het project viel driemaal hoger uit dan het oorspronkelijke budget. In 2008 werd de brug uiteindelijk voltooid; de burgemeester besloot deze niet feestelijk in te wijden wegens de vele discussies rond het bouwwerk. In 2013 wordt Calatrava door het Italiaanse Rekenhof aansprakelijk gehouden voor het toebrengen van "schade" aan de openbare schatkist. De kosten voor het onderhoud van de brug zijn disproportioneel en het Rekenhof spreekt daarom van een structurele en chronische disfunctie van de brug.^[2]

De algemene kritiek op het werk van Calatrava werd in 2009 weergegeven in de Amerikaanse krant The New York Times, in een artikel over zijn project voor het vervoersknooppunt op Ground Zero. De krant schreef over de "opvallende discrepantie tussen de extravagantie van de architectuur en de bescheiden functie ervan".^[3] Na vier jaar, in 2013, kwam dezelfde krant tot de conclusie dat het project al dubbel zoveel heeft gekost, na zes jaar vertraging nog niet af was en vele structurele en functionele problemen kende.^[4] Het station Luik-Guillemins kreeg soortgelijke kritiek wegens ontspoorde budgetten en het "megalomane karakter" van het bouwwerk.^[5] Ook in Spanje kreeg Calatrava veel kritiek om dezelfde redenen.^[6]^[7]

Ten slotte krijgt hij ook kritiek om de fiscale 'constructies' die hij opzet: zijn bedrijf werkt vanuit Zwitserland waardoor het belastingvrij kan opereren in de landen waar de bouwwerken worden gerealiseerd.^[8]

Bouwwerken bewerken

De Turning Torso in Malmö

De Snarenbrug in Jeruzalem, mei 2008

Gebouwen bewerken

1983: Bahnhof Zürich Stadelhofen, Zürich
1986: Tabourettli Theater, Bazel
1987: BCE Place, Toronto
1989: de Telecommunicatietoren van Montjuïc te Montjuic, Barcelona. Zendmast bij het Olympisch Stadion.
1989: Station Lyon-Saint-Exupéry TGV, Lyon
1989: Notfallzentrale, Sankt Gallen
1991: Opera House, Tenerife
1991: Alameda Metro Station, Valencia
1991: Ciutat de les Arts i les Ciències, Valencia
1992: YORK - Shadow Machine, New York
1993: Gare do Oriente, Lissabon
1994: Uitbreiding Milwaukee Art Museum, Milwaukee Verenigde Staten
1996: Operahuis Palau de les Arts Reina Sofia, Valencia
1998: Bodegas Ysios, Laguardia, Spanje)
1999: Turning Torso (torenflat), Malmö
2000: Aeropuerto de Bilbao, Bilbao
2001: Milwaukee Art Museum, Milwaukee
2001: Olympisch Park van Athene, 2004. Onder meer:

- Overkapping van het Olympisch Stadion

- Overdekte wielerbaan

2003: 80th South Street Tower, New York
2003: Auditorio de Tenerife, Santa Cruz de Tenerife
2004: Bibliothekseinbau: herinrichting van de bibliotheek van de Universiteit van Zürich in Zwitserland
2008-2009: Technion Obelisk, Haifa
2009: Station Luik-Guillemins
2009: Caja Madrid Obelisk, Madrid
2011: Palacio de Congresos, Oviedo
2013: Station Mediopadana AV Reggio Emilia
2014: Florida Polytechniek Universiteit, Lakeland, Florida
2015: Museu do Amanhã, Rio de Janeiro
2016: WTC Path Terminal/ Oculus, New York
2022: St. Nicholas National Shrine at the World Trade Center, New York

In aanbouw bewerken

2023: Station Bergen (oorspronkelijke openingsdatum 2013)
2025: Dubai Creek Tower (oorspronkelijke openingsdatum 2021)

Bouw stopgezet bewerken

2009: Campus Maastricht

Bruggen bewerken

1988: Lusitania Brug, Mérida
1992: Puente del Alamillo, Sevilla (gebouwd voor Expo '92)
1994: Zubizuri, Bilbao
1996: Brug van Europa, Orléans
1996: Piazzale Roma Brug, Venetië
1996: Kronprinzenbrücke, Berlijn
1998: Puente de la Mujer voetgangersbrug, Buenos Aires
1999: Calatravabruggen, Haarlemmermeer (Harp, Citer en Luit)
2003: James Joyce brug over de Liffey in Dublin
2004: Sundial Bridge, Redding (Californië)
2005: De brug die het Ovnat winkelcentrum en het Rabin medisch centrum verbindt, Petah Tikva, Israël
2007: 3 bruggen over de A1-autosnelweg en HST-spoorweg in Reggio Emilia, Italië
2007-2012: Margaret Hunt Hill Bridge, Dallas
2007: Ponte della Costituzione over het Canal Grande Venetië
2008: Snarenbrug in het westen van Jeruzalem
2009: Samuel Beckett brug over de Liffey in Dublin
2012: Vredesbrug: een voetgangersbrug over de Bow-rivier in Calgary

Prijzen bewerken

1992: London Institution of Structural Engineers Gouden Medaille
1993: August Perret Award
1993: Toronto Municipality Urban Design Award
1996: Gouden Medaille voor exelentie in de Fijne Kunsten van het Ministerie van Cultuur uit Granada
1997: Honoris Causa graad uitgereikt door de Universiteit Delft
1999: Prince of Asturias Award in Kunst
2000: Algur H. Meadows Award voor excellentie in de Kunst van de Meadows School of the Arts, Southern Methodist University
2004: James Parks Morton Interfaith Award van de Interfaith Center of New York
2005: American Institute of Architects Gold Medal
2006: Eugene McDermott Award in de Kunsten van de Raad voor de Kunsten van MIT (Massachusetts Institute of Technology)
2006: Ere-Ingenieur van het Rensselaer Polytechnic Institute
Erkenning als een wereldwijde leider voor de toekomst door het Wereld Economisch Forum in
2007: Ere-Ingenieur van Columbia University
2007: Spaanse Nationale Architectuur Award
2008: Doctor Philosophiae, Honoris Causa van Tel Aviv University, Israël
2008: Gran Cruz de la Orden de Jaume, Generalitat Valenciana, Spanje
2009: Golden Building Award, prijs ter ere van 50 jaar Batibouw, België
2009: Doctor honoris causa of Lettres van de Universiteit van Oxford, Groot-Brittannië
2009: ECCS European Steel Design Award tijdens de Europese Conventie voor staal, België
2010: Ereburger van de stad Luik
2010: Doctor honoris causa van de universiteit van Luik, België