Salpeterigzuur
Salpeterigzuur of waterstofnitriet (HNO2) is een zwak anorganisch zuur dat onstabiel is en uitsluitend in een waterige oplossing kan bestaan.
| Salpeterigzuur | ||||
|---|---|---|---|---|
| Structuurformule en molecuulmodel | ||||
| ||||
Structuurformule van salpeterigzuur
| ||||
| Algemeen | ||||
| Molecuulformule | HNO2 | |||
| IUPAC-naam | waterstofnitriet | |||
| Molmassa | 47,01344 g/mol | |||
| SMILES | N(=O)O
| |||
| InChI | 1S/HNO2/c2-1-3/h(H,2,3)
| |||
| CAS-nummer | 7782-77-6 | |||
| EG-nummer | 231-963-7 | |||
| PubChem | 24529 | |||
| Wikidata | Q211891 | |||
| Evenwichtsconstante(n) | pKa = 3,398 | |||
| Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar). | ||||
| ||||
Eigenschappen en reacties bewerken
Salpeterigzuur kan worden gezien als het reactieproduct van het zuurvormende oxide distikstoftrioxide en water. Het wordt gevormd uit de disproportionering van stikstofdioxide in water:
Salpeterigzuur vormt de basis voor de zouten en esters die nitrieten worden genoemd. Waterstofnitriet wordt in situ bereid uit reactie van natriumnitriet en zoutzuur. Bij deze bereiding (die bij 0°C of lager verloopt) is een blauwe kleur te zien, die toe te schrijven is aan distikstoftrioxide. Bij verwarming ontstaat bruin gekleurd stikstofdioxidegas. Het instabiele zuur ontleedt volgens de reacties:
en
De zouten ervan worden gevormd door stikstofmonoxide te leiden door een geconcentreerde oplossing van een alkalihydroxide:
De verhitting van een waterige oplossing van salpeterigzuur leidt tot disproportionering tot salpeterzuur en stikstofmonoxide:
Aangezien het stikstofatoom in salpeterigzuur oxidatiegetal +III bezit, kan het door sterke oxidatoren (zoals kaliumpermanganaat in zwavelzuur) geoxideerd worden:
Toepassingen bewerken
Anorganische nitrieten worden gebruikt als antioxidanten, bijvoorbeeld in witte wijn. Deze hebben de E-nummers E249 (kaliumnitriet) en E250 (natriumnitriet).
Enkele vaatverwijdende geneesmiddelen zijn nitriet-esters. Binnen deze klasse zijn voornamelijk de alkylnitrieten van belang.
Zie ook bewerken
Externe links bewerken
- (en) Gegevens van salpeterigzuur in de GESTIS-stoffendatabank van het IFA