Pilvaren-associatie

associatie uit het verbond van waternavel en stijve moerasweegbree

De pilvaren-associatie (Pilularietum globuliferae) is een associatie uit het verbond van waternavel en stijve moerasweegbree (Hydrocotylo-Baldellion). Het is een soortenarme, amfibische plantengemeenschap van vochtige heideterreinen, recente en tijdelijke poelen.

Pilvaren-associatie
Vegetatieaspect van de pilvaren-associatie
Vegetatieaspect van de pilvaren-associatie
Syntaxonomische indeling
Klasse:Littorelletea
(oeverkruid-klasse)
Orde:Littorelletalia
(oeverkruid-orde)
Verbond:Hydrocotylo-Baldellion
(verbond van waternavel en stijve moerasweegbree)
Associatie
Pilularietum globuliferae
Tx. ex Müller et Görs 1960
Afbeeldingen op Wikimedia Commons Wikimedia Commons

Meestal vindt men er pilvaren en knolrus en een combinatie van grasachtige planten, moerasplanten en oeverplanten.

Naamgeving en codering bewerken

De wetenschappelijke naam Pilularietum globuliferae is afgeleid van de botanische naam van de kensoort pilvaren (Pilularia globulifera).

Fysiognomie bewerken

De pilvaren-associatie is een lage vegetatie zonder boom- en struiklaag, een ijle tot vrij dichte, weinig soortenrijke kruidlaag met vooral pilvaren en grasachtige planten als knolrus, en enkele overblijvende moeras- en oeverplanten.

Een moslaag is meestal afwezig.

Ecologie bewerken

Deze plantengemeenschap vindt men in kleine oppervlaktes aan en in vennen en slenken in vochtige heideterreinen, in pas gegraven of uitgebaggerde poelen en sloten, en in tijdelijke plassen in zand- en leemgroeven en op zandige akkers.

De bodem is meestal licht basisch tot zwak zuur, meso-oligotroof, zandig of lemig, het water afkomstig van neerslag of van kwel. De waterstand is variabel, met tijdelijke droogte in de zomer.

Verspreiding bewerken

De pilvaren-associatie kent een Atlantische en Subatlantische verspreidingsgebied, ze kan gevonden worden van Zuid-Zweden tot Noord-Spanje.

In Nederland komt ze vrij zeldzaam voor in de Pleistocene districten, aan de kust en in het rivierengebied.

In Vlaanderen is ze beperkt tot de Kempen.

Diagnostische taxa voor Nederland en Vlaanderen bewerken

 
Pilvaren
 
Moerashertshooi
 
Ondergedoken moerasscherm
 
Knolrus
 
Stijve moerasweegbree

Deze associatie is bijzonder soortenarm. Ze wordt vooral bepaald door haar enige kensoort, de pilvaren, en door de klassekensoort knolrus.

Als meest voorkomende begeleidende soorten vindt men egelboterbloem, mannagras en gewone waternavel.

Kruidlaag
Kensoort Diff.soort Presentie Nederlandse naam Botanische naam
kA 100% pilvaren Pilularia globulifera
kV > 20% moerashertshooi Hypericum elodes
kV > 20% ondergedoken moerasscherm Helosciadium inundatum
kV > 20% vlottende bies Eleogiton fluitans
kV > 10% witte waterranonkel Ranunculus ololeucos
kK > 70% knolrus Juncus bulbosus
kK > 20% stijve moerasweegbree Baldellia ranunculoides
kK > 20% veelstengelige waterbies Eleocharis multicaulis
kK > 20% oeverkruid Littorella uniflora
kK > 10% duizendknoopfonteinkruid Potamogeton polygonifolius
kK < 10% drijvende waterweegbree Luronium natans
> 50% egelboterbloem Ranunculus flammula
> 30% mannagras Glyceria fluitans
> 30% gewone waternavel Hydrocotyle vulgaris
> 20% gewone waterbies Eleocharis palustris
> 20% moeraswalstro Galium palustre
> 20% zomprus Juncus articulatus
> 20% grote waterweegbree Alisma plantago-aquatica
> 10% waterpostelein Lythrum portula
> 10% grote lisdodde Typha latifolia
> 10% gewoon riet Phragmites australis
> 10% wolfspoot Lycopus europaeus
> 10% fioringras Agrostis stolonifera
> 10% sterrenkroos Callitriche sp.
Moslaag
Geen soorten.

Bedreiging en bescherming bewerken

De associatie is vrij goed bestand tegen tijdelijke, zomerse droogteperiode, doch niet tegen langdurige verdroging. Ze kan floreren in natte, door kwel gevoede laagtes en slenken in natuurontwikkelingsgebieden op voormalige landbouwgebieden.

Zie de categorie Pilularietum globuliferae van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.