Overleg:Soda

Verschillende stoffen die soda zouden heten

In dit artikel staat dat 'soda' een verzamelnaam is voor de volgende verbindingen:

• natriumcarbonaat (Na₂CO₃), de meest gebruikelijke betekenis van soda
• natriumwaterstofcarbonaat (NaHCO₃), dubbelkoolzure soda, natriumbicarbonaat, bakpoeder
• natriumhydroxide (NaOH), caustische soda

Ik ken het woord 'soda' alleen in de betekenis van "natriumcarbonaat". Nu zou ik kunnen zeggen: "Mooi, ik heb weer twee nieuwe betekenissen van een woord geleerd!", maar ik heb wel een studie Chemische Technologie gevolgd, en toch nog nooit eerder die andere betekenissen gezien. Mij bekruipt het gevoel dat dat gewoon vergissingen zijn van mensen die de namen van de stoffen door elkaar gehaald hebben. Maar het zouden ook historische benamingen kunnen zijn die uit de mode raakten voor ik aan mijn studie begon.

Het is ook mogelijk dat die fouten zo vaak gemaakt zijn, dat het geaccepteerde betekenissen zijn geworden.

Maar als 'natriumwaterstofcarbonaat' en 'natriumhydroxide' geaccepteerde betekenissen van het woord 'soda' zijn, hoeft het nog geen verzamelnaam te zijn. Bijvoorbeeld, sommige gewone plantennamen worden voor verschillende planten gebruikt. Dan kan het een verzamelnaam zijn - als de planten tot één taxonomische groep behoren, maar het kan ook om totaal verschillende planten gaan, die toevallig dezelfde populaire naam hebben gekregen. Dan is het geen verzamelnaam. Het woord "vos" is ook geen verzamelnaam voor een bepaald soort klein roofdier, een vlinder, en een rood-bruin paard - dat zijn gewoon verschillende diersoorten. (Eigenlijk Kleine vos, maar het gaat om het idee).

Het lijkt me heel onwaarschijnlijk dat mensen het woord 'soda' gebruiken als verzamelnaam voor een willekeurige verbinding uit de verzameling van natriumcarbonaat, natriumwaterstofcarbonaat en natriumhydroxide.

Wie weet meer over de geldigheid van de naam 'soda' voor natriumwaterstofcarbonaat en natriumhydroxide? Johan Lont (voorbehoud) 16 apr 2008 10:17 (CEST)

Hmm, dit verbaast mij ook. Maar bekijk en:Sodium hydroxide eens. Caustic soda is dus blijkbaar gewoon iets heel anders dan soda. Josq 16 apr 2008 10:22 (CEST)

En zelfs Dow gebruikt de naam caustic soda voor NaOH [1]. Josq 16 apr 2008 10:23 (CEST)

Ik denk dat het wel klopt. Ik kom de benaming voor de verschillende stoffen in ieder geval wel tegen. Gijsvd^L 16 apr 2008 10:37 (CEST)

Dat natriumhydroxide in het Engels caustic soda heet, is algemeen bekend - dat weet ik ook wel. Ik vermoed dat dat de oorzaak (of een van de oorzaken) is voor het feit dat mensen 'soda' schrijven (of 'caustische soda') als ze natriumhydroxide bedoelen. Johan Lont (voorbehoud) 16 apr 2008 10:54 (CEST)

Natrium heet in het Engels sodium. Meerdere verbindingen met natrium (i.e. sodium) worden blijkbaar gemakshalve "soda" genoemd. No big deal. --VanBuren 16 apr 2008 11:25 (CEST)

Ik heb met Google maar eens wat 'eigen onderzoek' gedaan, en ik krijg een gemengd beeld:

• Hier wordt natriumwaterstofcarbonaat 'soda' genoemd:
  • http://www.gelderlander.nl/algemeen/gezondheid/article2585862.ece (tientallen keren overgenomen door kranten en nieuwssites). Overigens wordt in het oorspronkelijke nieuwsbericht op de website van de Inspectie voor de Gezondheidszorg het woord 'soda' niet genoemd. Dat woord komt waarschijnlijk van een redacteur van het ANP of zo.
• Hier is men het er niet over eens:
  • http://www.chemieforum.nl/forum/index.php?act=Print&client=printer&f=7&t=6035 er staat een hele discussie met verschillende meningen
• Hier schijnt men ervan uit te gaan dat 'soda' NIET een naam voor 'natriumwaterstofcarbonaat' is
  • http://www.nujij.nl/infuus-met-soda-gevaarlijk-bij-kanker.1823317.lynkx
  • http://www.hekserij.nl/chemicaliennz.htm
  • http://www.wetenschapsforum.nl/index.php?showtopic=7673 (iemand noemt natriumbicarbonaat soda, maar deze wordt door een ander gecorrigeerd)
  • http://www.evmi.nl/e-nummers/376/E500(ii)/ bevat een lijst synoniemen van Natriumwaterstofcarbonaat, maar daar staat 'soda' niet bij
  • http://www.tudelft.nl/live/pagina.jsp?id=de7ff756-3ae2-41a2-822f-41c4d378c899&lang=nl

(Het aantal webpagina's dat ik hier noem, is niet geschikt als criterium, omdat ik geen goede steekproef heb genomen, maar slechts een aantal relevante meningen verzameld).

Johan Lont (voorbehoud) 16 apr 2008 11:59 (CEST)

En niet te vergeten deze ingang in het Woordenboek der Nederlandsche Taal. --VanBuren 16 apr 2008 14:03 (CEST)

Die link leidt mij naar een inlogscherm waar een gebruikersnaam en wachtwoord worden gevraagd. Bovendien mag je die taalbank alleen voor eigen oefening, studie of gebruik raadplegen en gebruiken. Johan Lont (voorbehoud) 16 apr 2008 14:22 (CEST)

nee, iedereen kan zich kosteloos inschrijven. Geen drempel behalve registratie. Maar in ieder geval, ook het nwt geeft alleen natriumcarbonaat voor soda. Bart (Evanherk) 16 apr 2008 14:24 (CEST)

Ik ben het met van buren eens dat 'soda' sec in het nederlands echt alleen maar op na2co3 slaat. Ik heb de dp iets gemodificeerd in die zin. Bart (Evanherk) 16 apr 2008 14:09 (CEST)

In het artikel staat nu ([2]) nog steeds dat

Soda kan verwijzen naar een verzamelnaam voor verschillende chemische verbindingen die natrium, dat in vele talen ook als sodium bekend staat, bevatten: natriumcarbonaat, natriumwaterstofcarbonaat, en natriumhydroxide

Dat daar aan toegevoegd is dat het woord 'soda' voorkomt in een samengestelde naam van enkele verbindingen, verandert dat niet. Johan Lont (voorbehoud) 16 apr 2008 14:27 (CEST)

Om het nog wat ingewikkelder te maken: onze Duitstalige collega's maken onderscheid tussen natriumbicarbonaat en soda, wat dan het "decahydraat" van Na2CO3 zou zijn (dus met kristalwater). Als dat onderscheid in het Nederlands ook wordt gemaakt (en het artikel natriumcarbonaat suggereert dat in de infobox), kunnen we alvast weer een probleem aan het rijtje toevoegen ;) Paul B 18 apr 2008 14:37 (CEST)

Uit de teksten die ik op internet vond, heb ik al wel begrepen dat de "soda" die je bij drogist of supermarkt koopt, in feite het kristalwaterhoudende natriumcarbonaat is. Dus dat klopt wel. Johan Lont (voorbehoud) 18 apr 2008 14:41 (CEST)

dubbelkoolzure soda en bijtende soda zijn wellicht een beetje 'uit den ouden doos' maar wel degelijk Nederlandstalige benamingen van natriumwaterstofcarbonaat en natriumhydroxide resp.

Jcwf 25 nov 2008 05:09 (CET)