Organorodiumchemie

In de organorodiumchemie worden verbindingen bestudeerd waarin een directe binding aanwezig is tussen koolstof en rodium. Omdat rodium een metaal is, vormt de organorodiumchemie een subdiscipline van de organometaalchemie. Zowel de synthese, reacties als toepassingen van deze verbindingen vormen onderwerp van studie voor deze tak van de organische chemie. Organorodiumverbindingen worden veel toegepast als katalysator in de organische synthese.^[1]

De chemie van de organorodiumverbindingen vertoont veel overeenkomst met die van de overeenkomstige iridiumverbindingen. Iridium staat immers in dezelfde groep van het periodiek systeem. Van rodium zijn de oxidatiegetallen +IV tot -III bekend; de waarden +I en +III komen het meest voor. Rodium(I)verbindingen (d⁸-configuratie) kunnen zowel in de vlakke vierkante als de trigonale bipyramidale structuur voorkomen. In de organorodiumchemie zijn ook een aantal verbindingen bekend waarin een directe binding tussen twee rodiumatomen optreedt. Tetrarodiumdodecacarbonyl (Rh₄(CO)₁₀) en hexadecacarbonylhexarodium (Rh₆(CO)₁₆) zijn belangrijke voorbeelden in deze groep verbindingen. De hexarodiumverbinding wordt minder toegepast vanwege de slechte oplosbaarheid. Beide verbindingen wordt als katalysator toegepast in de hydroformyleringen van alkenen. Vaak worden dan ook fosfineliganden toegepast:

\mathrm {RHC=CH_{2}\ +\ CO\ +\ H_{2}\ {\xrightarrow {Rh_{4}(CO)_{10}/PPh_{3}}}\ \ RCH_{2}CH_{2}CHO}

De reductie van nitrobenzeen is een ander voorbeeld van toepassing voor deze verbindingen:

\mathrm {PhNO_{2}\ +\ C_{6}H_{6}\ +\ 3\ CO\ {\xrightarrow {Rh_{6}(CO)_{16}}}\ \ PhNHCOPh\ +\ 2\ CO_{2}}

Het dimeer van cyclooctadieenrodiumchloride is onderzocht op zijn mogelijkheden voor C-H-activering. Sandwichverbindingen van rodium, rhodoceen, en half-sandwichverbindingen als [(η⁵-Cp)Rh(CO)₂] zijn ook beschreven.

Katalysatoren op basis van organorodiumverbindingen bewerken

Onderstaande tabel geeft enige voorbeelden van katalysatoren op basis van organorodiumverbindingen:

Naam	Brutoformule	CAS-nummer
(acetylacetonato)dicarbonylrodium(I)	Rh(CO)₂(C₅H₇O₂)	14874-82-9
bicyclo[2.2.1]hepta-2,5-dieen-rodium(I)chloride-dimeer	C₁₄H₁₆Cl₂Rh₂	12257-42-0
chloor(1,5-cyclooctadieen)rodium(I)-dimeer	C₁₆H₂₄Cl₂Rh₂	12092-47-6
(acetylacetonato)(norbornadieen)rodium(I)	C₁₂H₁₅O₂2Rh	32354-50-0
chloor(1,5-hexadieen)rodium(I)-dimeer	C₁₂H₂₄Rh₂Cl₂	32965-49-4
acetylacetonatobis(ethyleen)rodium(I)	C₉H₁₅O₂Rh	12082-47-2
[1,4-bis(difenylfosfino)butaan](1,5-cyclooctadieen)rodium(I)tetrafluoroboraat	C₃₆H₄₀BF₄P₂Rh	79255-71-3

Cyclometallatie bewerken

Verbindingen waarin rodium in een ring is opgenomen, cyclometallaverbindingen, vormen een belangrijke groep verbindingen binnen de organorodiumchemie. In het algemeen is deze groep verbindingen goed beschreven, met uitzondering van de azoverbindingen. Een voorbeeld, toch, van deze laatste groep is het hexagecoördineerde rodium(III)thiolato complex trans-[Rh(C^∧N^∧S)Cl(PPh₃)₂].^[2]

Navigatie bewerken

Navigatie Koolstof-elementbinding

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Sanshiro Komiya Ed. S. Komiya, M. Hurano. (1997). Synthesis of Organometallic Compounds: A Practical Guide. –
↑ K. Pramanik, U. Das, B. Adhikari, D. Chopra, H. Stoeckli-Evans. (2008). RhCl₃-Assisted C-H and C-S Bond Scissions: Isomeric Self-Association of Organorhodium(III) Thiolato Complex. Synthesis, Structure, and Electrochemistry. Inorg. Chem.. 47 429–438 DOI:10.1021/ic7016006

[1] Sanshiro Komiya Ed. S. Komiya, M. Hurano. (1997). Synthesis of Organometallic Compounds: A Practical Guide. –

[2] K. Pramanik, U. Das, B. Adhikari, D. Chopra, H. Stoeckli-Evans. (2008). RhCl₃-Assisted C-H and C-S Bond Scissions: Isomeric Self-Association of Organorhodium(III) Thiolato Complex. Synthesis, Structure, and Electrochemistry. Inorg. Chem.. 47 429–438 DOI:10.1021/ic7016006

[1]

[2]