Opwijk

gemeente in Vlaams-Brabant, België

Opwijk (plaatselijke uitspraak: Oppèk) is een plaats en gemeente in de Belgische provincie Vlaams-Brabant. De gemeente ligt in het noordwesten van de provincie en vormt sinds 1977 een fusiegemeente met Mazenzele. Opwijk telt 15.000 inwoners. De buurgemeenten zijn: Asse, Merchtem, Aalst, Buggenhout en Lebbeke.

Opwijk
Gemeente in België Vlag van België
Opwijk (België)
Opwijk
Geografie
Gewest Vlag Vlaanderen Vlaanderen
Provincie Vlag Vlaams-Brabant Vlaams-Brabant
Arrondissement Halle-Vilvoorde
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere
19,92 km² (2021)
67,1%
21,77%
11,13%
Coördinaten 50° 58' NB, 4° 11' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkingsdichtheid
14.890 (01/01/2023)
49,31%
50,69%
747,52 inw./km²
Leeftijdsopbouw
0-17 jaar
18-64 jaar
65 jaar en ouder
(01/01/2023)
21,75%
58,32%
19,93%
Buitenlanders 6,67% (01/01/2022)
Politiek en bestuur
Burgemeester Inez De Coninck (N-VA)
Bestuur Open Vld, N-VA
Zetels
N-VA
Open Vld
CD&V
INZET
Groen
23
9
8
3
2
1
Economie
Gemiddeld inkomen 22.574 euro/inw. (2020)
Werkloosheidsgraad 4,31% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
1745
1745
Deelgemeente
Opwijk
Mazenzele
Zonenummer 052 - 02
NIS-code 23060
Politiezone AMOW
Hulpverleningszone Vlaams-Brabant West
Website www.opwijk.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Halle-Vilvoorde
in de provincie Vlaams-Brabant
Portaal  Portaalicoon   België

Geschiedenis bewerken

De eerste nederzetting ontwikkelde zich in eerste instantie rond de burcht bij Ingersbrugge. Omstreeks het jaar 1000 zou hier een motteburcht zijn opgetrokken. In 1145 werd deze voor het eerst vermeld en werd de naam Walterus de Ingersbrugge genoemd. Hier was een hofkapel, gewijd aan Sint-Paulus. Deze zou later een publieke kerk zijn geworden. Een andere publieke kapel, gewijd aan de Heilige Geest, bevond zich op het gehucht Klei. Hier zou de parochie Opwijk zijn gegroeid. Mogelijk werd de parochie van Opwijk verwoest door de Gentenaars waarna omstreeks 1400 beide parochies werden samengevoegd en een nieuwe kerk werd gebouwd, gewijd aan Sint-Paulus. De naam Ingersbrugge verdween echter en de naam Opwijk werd gebruikelijk. Opwijk behoorde toen tot het Land van Dendermonde en was onderdeel van het Graafschap Vlaanderen [1].

In 1579 werd het dorp en ook de kerk verwoest door de Geuzen, en daarna werd de streek toneel van de strijd tussen Geuzen en malcontenten, wat grote verwoestingen met zich meebracht. In de jaren daarna kon het dorp weer opbloeien al bleven er problemen met inkwartieringen en dergelijke. Vooral in de 18e eeuw genoot het dorp betrekkelijke rust en voorspoed. In de 19e eeuw groeide het belang van pendel naar Brussel, vooral nadat in 1879 een spoorwegstation werd geopend. In de 20e eeuw leidde dit tot toenemende verstedelijking.

Geografie bewerken

De gemeente maakt deel uit van de Vlaamse Ruit en de geografische streek Brabantse Kouters.

Kernen bewerken

Naast Opwijk zelf telt de gemeente nog drie andere kernen, met name de parochie Droeshout, deelgemeente Mazenzele en de parochie Nijverseel. Er zijn ook nog de gehuchten Eeksken, Hulst, Klei, Mansteen en Waaienberg.

Deelgemeenten bewerken

# Naam Opp.
(km²)
Inwoners
(2020)
Inwoners
per km²
NIS-code
1 Opwijk 17,63 13.311 755 23060A
2 Mazenzele 2,29 1.435 626 23060B

Ligging bewerken

Opwijk grenst aan de Vlaams-Brabantse gemeenten Merchtem en Asse en aan de Oost-Vlaamse stad Aalst (deelgemeenten Meldert en Baardegem) en de gemeenten Lebbeke en Buggenhout.

Aangrenzende gemeenten bewerken

   Aangrenzende gemeenten   
        Lebbeke (Oost-Vl.)       Buggenhout (Oost-Vl.) 
             
 Aalst (Oost-Vl.)   Merchtem 
           
        Asse        

Bezienswaardigheden bewerken

  Zie Lijst van onroerend erfgoed in Opwijk voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Zie ook: Droeshout en Nijverseel

Natuur en landschap bewerken

Opwijk ligt in Zandlemig Vlaanderen en het landschap is licht golvend met hoogten tussen 9 en 49 meter. In het centrum ligt een park waar de Asbeek doorheen stroomt. Andere beken zijn de Brabantse Beek, de Kluisbeek en de Nijverseelbeek.

Demografische ontwikkeling bewerken

Demografische evolutie deelgemeente voor de fusie bewerken

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1970=volkstellingen, 1976= inwonersaantal op 31 december

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente bewerken

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeente Mazenzele, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners
van jaar tot jaar
Op 1 januari
1992 tot heden
Aantal[2]
1992 11.570
1993 11.597
1994 11.555
1995 11.577
1996 11.575
1997 11.613
1998 11.624
1999 11.737
2000 11.718
2001 11.831
2002 11.759
2003 11.856
2004 11.986
2005 12.079
2006 12.239
2007 12.393
2008 12.578
2009 13.004
2010 13.270
2011 13.450
2012 13.679
2013 13.985
2014 13.975
2015 14.140
2016 14.208
2017 14.356
2018 14.378
2019 14.547
2020 14.746
2021 14.793
2022 14.828
2023 14.890


 
De Sint-Pauluskerk van Opwijk

Verkeer en vervoer bewerken

Opwijk wordt doorkruist door de gewestweg N47 die Asse (Vlaams-Brabant) met Dendermonde verbindt. Ook is er de gewestweg N211 naar Vilvoorde en de N411 naar Aalst. Opwijk heeft een station langs spoorlijn 60 tussen Brussel en Dendermonde.

Scholen bewerken

De basisscholen van Opwijk zijn: 't Neerveldje (enkel kleuter), De Leertrommel, De Duizendpootrakkers, Moza-ik (buitengewoon lager onderwijs), De Boot, 't Luikertje, De Lettertuin en De Knipoog.[3]

Opwijk telt drie middelbare scholen: één school waar men ASO, BSO en TSO kan volgen, namelijk VKO (vrij katholiek onderwijs); en twee scholen voor buitengewoon secundair onderwijs, namelijk MAI en 't Schoolhuis.

Brandweer bewerken

Opwijk beschikt ook over een eigen vrijwillige brandweer. Sinds de schaalvergroting verviel die autonomie en maakt het voormalige Opwijkse brandweerkorps integraal deel uit van de Brandweerzone Vlaams-Brabant West als 'Brandweerpost Opwijk'.

Politiek bewerken

Burgemeesters van Opwijk waren:

  • 1830-1835: Adriaan Frans de Lantsheere
  • 1836-1889: Peeter Jozef De Smedt
  • 1889-1920: Benoit De Smedt
  • 1921-1926: Jozef Wijnants
  • 1927-1940: Jozef Aloïs De Smedt
  • 1947-1952: Victor Wijnants (Door het Volk - Voor het Volk (DVV))
  • 1953-1970: Hubert De Smedt (CVP)
  • 1971-1988: Leo Meersman (CVP)
  • 1989-1994: Jan Michiels (CVP)
  • 1995-2000: Vic Everaet (CVP)
  • 2001-2003: Albert Beerens (VLD)
  • 2004-2012: Lutgard Van Biesen-Van der Borght (CD&V)
  • 2013-2020: Albert Beerens (Open Vld)
  • 2021-heden: Inez De Coninck (N-VA)

Bestuur 2019-2024 bewerken

Huidig burgemeester is Inez De Coninck (N-VA). Zij bestuurt samen met een coalitie bestaande uit Open Vld (8 raadsleden) en N-VA (9 raadsleden) .

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976 bewerken

Partij 10-10-1976[4] 10-10-1982[4] 9-10-1988[4] 9-10-1994[4] 8-10-2000[4] 8-10-2006[5] 14-10-2012[6] 14-10-2018 13-10-2024
Stemmen / Zetels % 21 % 21 % 21 % 21 % 21 % 23 % 23 % 23 % 23
CVP1 / CD&V-N-VAC / Lvdb-CD&V2/samen1745E 54,71 12 46,311 11 46,841 12 48,131 11 36,551 9 36,64C 8 19,432 5 15,82 3
VU1 / LTDB / CD&V-N-VAC / N-VA2 17,761 3 15,571 3 15,731 3 42,03B 10 (*) 2 28,192 7 31,52 9
GEMBELA / PVV1 / LTDB / VLD2 / Open Vld3/VIVO4 27,54A 6 24,081 5 20,091 4 28,892 7 32,552 8 30,283 8 29,23 8
GEMBELA / SP1 / LTDB / INZET2 / Inzet-GroenD/samen1745E 13,391 2 12,661 2 22,822 5 15,512 3 14,27D 3 11,42 2
Agalev1 / Groen!2 / Inzet-GroenD / Groen3 - - - - 4,831 0 4,942 0 6,43 1
Vlaams Blok1 / Vlaams Belang2 - 0,651 0 - - 6,911 0 10,362 2 3,362 0 5,82 0
Anderen(**) - - 4,68 0 9,84 0 - - 4,47 0 -
Totaal stemmen 7711 8341 8544 8662 8802 9370 9990 10333
Opkomst % 96,79 95,72 94,55 95,79 94,16 95,0
Blanco en ongeldig % 2,49 2,58 3 5,46 3,31 2,75 2,17 2,6

De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
(*)Leden van de VU kwamen op onder de lijst INZET.
(**)1988: OPEN /1994: PRO /2012: VCV-Opwijk

Trivium bewerken

  • De Vlaamse achternaam Verdoodt vindt zijn oorsprong in de gemeente Opwijk, meer bepaald in de Doortstraat, die in het verleden "Doodtstraete" heette. Anno 1997 waren er 131 naamdragers in de gemeente, dat was toen meer dan 1% van alle Opwijkenaren.

Folklore bewerken

Bekende Opwijkenaars bewerken

Overige bewerken

Sint-Paulus is de patroonheilige van Opwijk. Hij is de beschermheilige voor o.a. steenhouwers, metselaars, kuipers, stalknechten, timmerlieden, vloerenleggers en andere beroepen die met stenen te maken hebben.

Zustersteden bewerken

Nabijgelegen kernen bewerken

Nijverseel, Droeshout, Merchtem, Peizegem, Opstal, Lebbeke

Externe links bewerken

Zie de categorie Opwijk van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.