Lijst van Nederlandse spreekwoorden

De Nederlandse taal bevat een schat aan spreekwoorden en gezegden, die zijn verzameld in de volgende overzichten.

Nederlandse spreekwoorden, een schilderij uit 1559 van Pieter Bruegel dat minstens 125 zegswijzen toont.

Spreekwoorden A-E   F-J   K-O   P-U   V-Z

Uitdrukkingen en gezegden A-E   F-J   K-O   P-U   V-Z

De spreekwoorden en gezegden zijn een weerspiegeling van de Nederlandse geschiedenis. Ze slaan op handel en nijverheid, de natuur, de zeevaart en vinden hun oorsprong onder andere in de Bijbel; vaak zijn ze een uiting van volkswijsheid en ervaring.

Net als in de levende taal zelf, komen er nieuwe spreekwoorden en gezegden bij en raken andere in onbruik. Sommige zijn leenvertalingen, zoals: Het groene licht geven en Het gras bij de buurman is altijd groener uit het Engels. Het is de toon die de muziek maakt is een al veel oudere letterlijke vertaling uit het Frans.

Zie ook

• Apologisch spreekwoord
• Gezegde (zegswijze)
• Spreekwoord
• Versteende taalvorm
• Weerspreuk

Literatuur

• K. ter Laan: Nederlandse spreekwoorden, spreuken en zegswijzen. ISBN 9027476896
• Symon Andriessoon, Duytsche adagia ofte spreecwoorden Heruitgave van 16e-eeuws spreekwoordenboek, ISBN 9065507205
• P.J. Harrebomée: Spreekwoordenboek der Nederlandsche taal (3 dln. - Utrecht, Kemink en Zoon 1858-1862. - Ongewijzigde (mechanische) herdruk: Verba BV., Hoevelaken 1993. - ISBN 90 5513 081 8) Op internet te raadplegen: http://dbnl.nl/tekst/harr001spre01_01/zoek.php

Externe links

• De digitale bibliotheek voor de Nederlandse letteren (DBNL) heeft een uitgave uit 1923 van F.A. Stoett, Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden online staan.
• het interactieve schilderij van Pieter Bruegel de Oude
• Oude spreekwoorden aan de hand van een schilderij van Pieter Brueghel
• Nederlandse spreekwoorden & gezegden

Op wikiquote staat een lijst met Engelse vertalingen van Nederlandse spreekwoorden.