Lichtkarakteristiek

Een lichtkarakteristiek is een internationaal gebruikte aanduiding van de kleur(en) en knipperpatronen van een scheepvaartlicht.

Met een scheepvaartlicht wordt een navigatiehulpmiddel bedoeld met een licht erop, zoals vuurtoren, lichtschip, boei, baken, lichtenlijn of lichtopstand zoals die op een zeekaart of in een lichtenlijst genoemd worden.^[1]^[2]^[3]

Scheepvaartlichten hebben onderling (binnen een gebied) verschillende kleuren en lichtpatronen, zodat de waarnemer kan vaststellen welk object het is. Een (grafisch) plaatje geeft een idee hoe het navigatielicht er in het echt uitziet. Noot: de lichtkarakteristieken die hier beschreven zijn komen niet allemaal voor in Nederland of Vlaanderen. In het Nederlands gebied komen alleen de patronen "F", "Fl", "Iso", "LFl", "Mo", "OC", "Q", "Q+LFl", "VQ" en "VQ+LFl"^[4]^[5] voor.

Afkortingen bewerken

Men kan met een "verhaaltje" een beschrijving geven van een scheepvaartlicht, bijvoorbeeld: "Een wit knipperlicht elke 5 seconden", maar op kaarten, lichtenlijsten enzovoort worden afkortingen gebruikt.

Die afkortingen op kaarten, boeken, websites enzovoort, kunnen afwijkend zijn zoals met punten (.) erbij, of juist het ontbreken daarvan, maar de notering is wel herkenbaar.

Een afkorting voor het soort licht, bijvoorbeeld "Fl." voor schitterlicht^[6], "F." voor vast.
De kleur van het licht, bijvoorbeeld "W" voor wit, "G" voor groen, "R" voor rood, "Y" voor geel, "Bu" voor blauw, "Vi" voor violet. Als er geen kleur wordt gegeven is het normaal gesproken wit.
De periodetijd, bijvoorbeeld "10s" voor tien seconden.
Soms staan er meer gegevens bij zoals:
- De hoogte boven het kaartniveau (gewoonlijk gebaseerd op het hoogteherleidingsvlak), bijvoorbeeld 15m voor 15 meter boven de hoogwaterlijn.
- De (theoretische) zichtbaarheid, bijvoorbeeld "10M" voor 10 zeemijl.
- Een licht dat alleen maar één bepaalde richting straalt ((en) directional) "Dir.".

Een voorbeeld van een complete lichtkarakteristiek is: "Oc(3) W 10s 15m 10M". Dit geeft aan dat dit scheepvaartlicht een groep onderbroken licht is en er een groep van drie verduisteringen is in een totale periodetijd van tien seconden en het een wit licht is, en dat het licht 15 meter boven het kaartniveau staat en het een dracht heeft van 10 zeemijl.

Licht patronen bewerken

Vast licht bewerken

Een vast licht, afkorting "F", is een continue brandend licht (dus zonder knipperen).

Schitterlicht bewerken

Een schitterlicht is een ritmisch knipperend licht waarvan de tijdsduur dat het licht aan is, duidelijk korter is dan de duur dat het licht uit is, daarbij is de tijdsduur van "aan" elke keer hetzelfde. Dit is het meest voorkomende lichtkarakteristiek. Het wordt aangegeven met "Fl". Het kan voorkomen de schitteringen in een groep zijn, bijvoorbeeld "Fl(2)" of "Gr Fl(2)", in dit geval zijn er twee even lange schitteringen. Een variant is met schitteringen die niet meteen na elkaar komen, bijvoorbeeld "Fl. (2+1)". Dat is twee keer aan, een pauze, en dan nog een derde schittering. Er is ook een speciaal schitterlicht waarbij het licht langer dan twee seconden aan is. Dat wordt aangeduid met "lange schittering"^[6] met de afkorting "L.Fl" ((en) long-flashing). Wanneer de frequentie van schitteringen hoger is dan schitterlicht (tussen 30 en 60 schitteringen per minuut) dan wordt het flikkerlicht^[6] genoemd, met de afkorting voor (en) "Quick" = "Q". Zie verderop bij Flikkerlicht.

Onderbroken licht bewerken

Een onderbroken licht is een ritmisch licht waarvan de tijdsduur waarbij het licht aan is, langer is dan de tijd dat het licht uit is. Met andere woorden het omgekeerde van een schitterlicht. De Engelse term is "Occulting Light", de afkorting hiervoor is "Oc" ("OC" en "Occ" worden ook gebruikt). De notering voor groep is op dezelfde manier als bij schitterlicht en onderbroken licht. Bijvoorbeeld een groep "Oc(3)" of een samengestelde groep "Oc(2+1)".

Isofase licht bewerken

Een isofase licht, afgekort "Iso", is een ritmisch licht waarbij de tijdsduur van de periode "aan" even lang is als de tijdsduur van de periode "uit". Bijvoorbeeld "Iso8" voor 4 seconden "aan" plus 4 seconden "uit".

Flikkerlicht bewerken

Een flikkerlicht is een snel knipperend licht, afgekort "Q", met een frequentie van 30 tot 50 flikkeringen per minuut. Wanneer de flikkeringen telkens even onderbroken zijn, dan wordt het een onderbroken flikkerllicht^[6] genoemd. Afgekort "I.Q". De groep notering gaat op dezelfde manier als bij schitterlicht en onderbroken licht bijvoorbeeld Q(9) voor 9 flikkeringen per periode.

Snel flikkerlicht bewerken

Wanneer de frequentie van het licht "aan" hoger is dan bij flikkerlicht (80 tot 160 knipperingen per minuut) wordt het snel flikkerlicht genoemd ((en) Very Quick, afgekort "V.Q"). Een groepering gebeurt ook, bijvoorbeeld V.Q(9) voor 9 snelle flikkeringen. Het snelle flikkerlicht kan ook gecombineerd worden met een andere lichtkarakteristiek, bijvoorbeeld VQ(6)+LFl voor 9 snelle flikkeringen, een pauze gevolgd door een lange schittering.

Ultrasnel flikkerlicht bewerken

Wanneer de frequentie nog hoger is dan bij Snel flikkerlicht (meer dan 160 knipperingen per minuut) heet het ultrasnel flikkerlicht, afgekort "U.Q"). De notering kan gecombineerd worden, bijvoorbeeld I.U.Q voor onderbroken ultrasnel flikkerlicht.

Morsecode bewerken

Hier is het patroon van het licht "aan" en "uit" zo dat er een morsecode (punten | strepen) wordt gemaakt. Bijvoorbeeld, "Mo(A)", dan is het patroon zo dat er een korte periode licht is (punt), een pauze gevolgd door een lange periode licht (streep), de morsecode voor "A". In Vlaanderen en Nederland worden alleen hoofdletters van het morsealfabet gebruikt.^[4]^[5]

Vast- en schitterlicht bewerken

Dit is een combinatie van een vast licht waarbij telkens ook een schitterlicht even aan gaat. Dus waarvan de helderheid telkens even toeneemt. Afgekort is dat "F Fl".

Alternerend bewerken

Een alternerend licht, afgekort "Al", is een licht wat verschillende kleuren om beurten laat zien. Bijvoorbeeld "Al WG" toont beurtelings een wit licht en dan een groen licht.

Klasse van lichten bewerken

Tabel 1

Klasse

Aanduiding

Afkorting

Beschrijving

Tekst voorbeeld

Voorbeeld

1. Vast

F

Een onveranderlijk licht van dezelfde kleur.

F R

2. Onderbroken
De totale duur van licht "aan" is groter dan de duur van licht "uit". "Uit" duurt normaal ongeveer 1 seconde.

2.1 Enkel Onderbroken

Oc

Het licht is eenmaal per periode even uit.

Oc R 6s

2.2 Groep Onderbroken

Oc(x)

Het licht is "x" keer per periode even uit.

Oc(2) G 8s

2.3 Samengesteld Groep Onderbroken

Oc(x+y)

Het licht is hier "x" keer per periode even "uit", een pauze "aan", en dan nog "y" keer even "uit".

Oc(2+3) W 18s

3. Isofase

Iso

De duur van licht "aan" is gelijk aan de duur van licht "uit".

Iso R 4s

4. Schitterlicht
Een licht waarvan de duur van "aan" (duurt normaal ongeveer 1 seconde) kleiner is dan de duur van "uit", en het tempo minder dan 50 schitteringen per minuut.

4.1 Enkele schittering

Fl

Een schittering wordt regelmatig herhaald in een tempo minder dan 50 keer per minuut.

Fl G 5s

4.2 Lange schittering

L.Fl

Een schittering die 2 seconden duurt wordt regelmatig herhaald.

L.Fl W 10s

4.3 Groepsschittering

Fl(x)

Een groepsschitterlicht heeft een groep van "x" schitteringen die regelmatig wordt herhaald.

Fl(3) R 15s

4.4 Samengestelde groepsschittering

Fl(x+y)

Vergelijkbaar met Groepsschittering. Maar hier met een groep van "x" schitteringen, een pauze, en dan een groep van "y" schitteringen.

Fl(2+1) W 15s

5. Flikkerlicht
Het licht knippert met een frequentie van 50 tot 79 flikkeringen per minuut.

5.1 Continue flikkerlicht

Q

De flikkering gaat door zonder onderbreking.

Q W

5.2 Groep flikkerlicht

Q(x)

Flikkering in een groep van "x" flikkeringen.

Q(3) G 9s

5.3 Onderbroken flikkerlicht

I.Q

De flikkeringen worden regelmatig onderbroken door steeds eenzelfde pauze.

I.Q R 14s

6. Snel flikkerlicht
De flikkeringen worden herhaald met een frequentie tussen 80 en 159 flitsen per minuut.

6.1 Continue snel flikkerlicht

VQ

Een snelle flikkering gaat door zonder onderbreking.

VQ W

6.2 Groep snel flikkerlicht

VQ(x)

Snelle flikkering in een groep van "x" flikkeringen.

VQ(3) G 4s

6.3 Onderbroken snel flikkerlicht

I.VQ

De snelle flikkeringen worden regelmatig onderbroken door steeds eenzelfde pauze.

I.VQ R 9s

7. Ultrasnel flikkerlicht
De flikkeringen worden herhaald met een frequentie groter dan 160 flitsen per minuut.

7.1 Continue ultrasnel flikkerlicht

UQ

Het ultrasnel flikkerlicht gaat door zonder onderbreking.

UQ W

7.2 Onderbroken ultrasnel flikkerlicht

I.UQ

Het ultrasnel flikkerlicht worden regelmatig onderbroken door steeds eenzelfde pauze.

I.UQ R 6s

8. Morsecode

Mo(X)

Het patroon van het licht "aan" en "uit" is zo dat er een morsecode (punten | strepen) wordt gemaakt wat overeenkomt met het morseteken "X". Morsecode K is: — · —

Mo(K) G 6s

9. Vast- en schitterlicht

F.Fl

Dit is een combinatie van een vast licht waarbij telkens ook een schitterlicht even aan gaat. Dus waarvan de helderheid telkens even toeneemt.

F.Fl Y 5s

10. Alternerend licht
Een licht wat verschillende kleuren om beurten laat zien.

10.1 Alternerend licht

Al

Een licht wat verschillende kleuren om beurten laat zien.
Noot: Een alternerend licht kan gebruikt worden bij alle hier genoemde lichtkarakteristieken.

Al WR 3s

10.2 Onderbroken alternerend licht

OcAl

Een licht wat verschillende kleuren om beurten laat zien, met een pauze tussen de kleuren.
Noot: Het wordt gebruikt bij een nood-wrakboei.^[7]

OcAl BuY 3s

Bronnen, noten en/of referenties

Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Light characteristic op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.

De referenties gebruikt ter onderbouwing.

↑ NGA List of Lights. Gearchiveerd op 11 juni 2023.
↑ Koninklijke Marine | Dienst der Hydrografie: HP2 - 2022 versie 3
↑ Agentschap voor Maritieme Dienstverlening en Kust. Afdeling Kust. Vlaamse Hydrografie Lichtenlijst:lichten en mistseinen van België en aangrenzend gebied 2016 (Deel 1 & 2). Gearchiveerd op 19 oktober 2021. Geraadpleegd op 20 mei 2022.
↑ ^a ^b Rijkswaterstaat: "vaarweg_markering_drijvend". Gearchiveerd op 11 september 2023.
↑ ^a ^b Rijkswaterstaat: "vaarweg_markering_vast". Gearchiveerd op 11 september 2023.
↑ ^a ^b ^c ^d Binnenvaarttaal. Gearchiveerd op 22 maart 2023.
↑ Scheepvaartreglement territoriale zee Zie: Bijlage2 artikel 8. Gearchiveerd op 2 juli 2023.

[NGALOL-1] NGA List of Lights. Gearchiveerd op 11 juni 2023.

[2] Koninklijke Marine | Dienst der Hydrografie: HP2 - 2022 versie 3

[3] Agentschap voor Maritieme Dienstverlening en Kust. Afdeling Kust. Vlaamse Hydrografie Lichtenlijst:lichten en mistseinen van België en aangrenzend gebied 2016 (Deel 1 & 2). Gearchiveerd op 19 oktober 2021. Geraadpleegd op 20 mei 2022.

[drijvend-4] Rijkswaterstaat: "vaarweg_markering_drijvend". Gearchiveerd op 11 september 2023.

[vast-5] Rijkswaterstaat: "vaarweg_markering_vast". Gearchiveerd op 11 september 2023.

[Binnenvaarttaal-6] Binnenvaarttaal. Gearchiveerd op 22 maart 2023.

[7] Scheepvaartreglement territoriale zee Zie: Bijlage2 artikel 8. Gearchiveerd op 2 juli 2023.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]