Liberal Party of Australia

politieke partij uit Australië

De Liberale Partij van Australië is een politieke partij in Australië. Sinds haar oprichting in 1945 is het een van de dominante partijen aan de rechterkant van het politieke spectrum. Haar grootste rivaal is de centrumlinkse Australian Labor Party, zowel op federaal gebied als in de Australische deelstaten.

Liberale Partij van Australië
Liberal Party of Australia
Logo
Personen
Partijleider Peter Dutton
Geschiedenis
Opgericht 1945
Algemene gegevens
Actief in Australië
Richting centrumrechts
Ideologie conservatief liberalisme, liberaal conservatisme, liberalisme, New Right
Internationale organisatie International Democrat Union
Website http://www.liberal.org.au
Portaal  Portaalicoon   Politiek
Australië

De Liberal Party ging in 2013 weer de federale regering vormen.

Geschiedenis

bewerken

In de jaren dertig was de United Australia Party (UAP) de dominante conservatieve partij in Australië. De UAP leed in 1943 echter een verkiezingsnederlaag. In 1944 nam Robert Menzies het initiatief om een conferentie van conservatieve groeperingen gekant tegen het Labor-bestuur bijeen te roepen. In februari 1945 werd de oprichting van de partij afgekondigd. Enkele maanden later beschikte de nieuwe Liberal Party al over 90.000 leden, waarvan de meeste voortkwamen uit de stichtende leden.

In 1946 lukte het de liberalen niet de verkiezingen te winnen. In 1949 hadden ze meer succes en daarna blijven ze 23 jaar lang in de regering. Het grootste deel van die jaren onder leiding van Robert Menzies, nadien kort onder Harold Holt (1966-1967) en tot 1972 onder John Gorton. In 1975 namen ze voor acht jaar het bestuur opnieuw op met eerste minister Malcolm Fraser. Pas in 1996 konden de liberalen opnieuw in de regering komen. Die werd tot de verkiezingsnederlaag van 2007 geleid door John Howard.

Sinds de federale verkiezingen van 2004 heeft de regering van liberalen zowel een grote meerderheid in het Huis van Afgevaardigden, als, samen met coalitiepartner The Nationals, in de Senaat. Voor het eerst in twintig jaar beschikt een regering opnieuw over een meerderheid in de Senaat, wat de regering ongeziene macht oplevert. In 2007 keert het tij: de partij verloor al haar macht in de federale verkiezingen en moest 22 zetels prijsgeven - en dus ook de absolute meerderheid: die kwam in handen van Kevin Rudd en zijn Australian Labor Party met 81 zetels. Bij de verkiezingen van 2010 konden de liberalen de kloof met de sociaaldemocraten dempen, maar een absolute meerderheid zat er niet in.

De liberalen zijn georganiseerd in zes regionale afdelingen die over een betrekkelijk grote macht beschikken. Het is Menzies wil geweest om de regionale inbreng sterk te maken ten opzichte van een zwak nationaal partijapparaat.

Ideologie

bewerken

De Liberal Party wordt is over het algemeen beschouwd een partij die voorstander is van economisch liberalisme, en een voorstander van een vrije markt. Aanvankelijk is men erg tegen socialisme, laat staan communisme, gekeerd. Binnen de partij bestaat een royalistische factie (die van onder meer Robert Menzies en Tony Abbott) en een veel kleinere groep van republikeinen (onder wie ex-premier Malcolm Turnbull).

De Liberal Party wordt in het verleden vaak gezien als de partij van de middenklasse, die Menzies ooit heeft omschreven als the forgotten people. In de jaren 1970 ontstaat echter een deel van de middenklasse met linkse sympathieën. Illustratie daarvan is het succes van de sociaalliberale afsplitsing van de Liberal Party, de Australian Democrats, onder leiding van voormalig liberaal minister Don Chipp.

Sinds de jaren tachtig is de partij meer naar rechts geschoven, zowel op sociaal als op economisch gebied. Op sociaal gebied is de partij conservatief, alhoewel zij wel over een sociaal-liberale tak beschikt. De partij is onder John Howard meer conservatief geworden. Ondanks het eerder vermelde verlies van een deel van de aanhang onder de middenklasse, krijgt de partij de laatste tijd ook steun van een het conservatieve deel van de arbeidersklasse. In de landelijke gebieden hebben de liberalen bovendien veel stemmen kunnen werven uit kiezers van The Nationals.

De partij is een groot voorstander van samenwerking met de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk, en steunde bijgevolg de oorlog in Irak. Onder Howard wordt het Kyoto-protocol niet ondertekend. Nadat het een onderdeel van de verloren verkiezingen van 2007 werd, veranderde de partij alsnog haar standpunt onder leiding van Brendan Nelson.

Overzicht verkiezingsuitslagen

bewerken
Jaar Partijleider Stemmenaantal Stemmenpercentage Aantal leden in het Australisch parlement Positie in het parlement
1946
Robert Menzies
1.241.650
28,58%
15/76
Oppositie
1949
Robert Menzies
1.813.794
39,39%
55/121
Regering
1951
Robert Menzies
1.854.799
40,62%
52/121
Regering
1954
Robert Menzies
1.745.808
38,31%
47/121
Regering
1955
Robert Menzies
1.746.485
39,37%
57/122
Regering
1958
Robert Menzies
1.859.180
37,23%
58/122
Regering
1961
Robert Menzies
1.761.738
33,58%
45/122
Regering
1963
Robert Menzies
2.030.823
37,09%
52/122
Regering
1966
Harold Holt
2.291.964
40,14%
61/124
Regering
1969
John Gorton
2.125.987
34,77%
46/125
Regering
1972
William McMahon
2.115.085
32,04%
38/125
Oppositie
1974
Billy Snedden
2.582.968
34,95%
40/127
Oppositie
1975
Malcolm Fraser
3.232.159
41,80%
68/127
Regering
1977
Malcolm Fraser
3.017.896
38,09%
67/124
Regering
1980
Malcolm Fraser
>3.108.512
37,43%
54/125
Regering
1983
Malcolm Fraser
2.983.986
34,36%
33/125
Oppositie
1984
Andrew Peacock
2.951.556
34,06%
45/148
Oppositie
1987
John Howard
2.951.556
34,41%
43/148
Oppositie
1990
Andrew Peacock
3.468.570
35,04%
55/148
Oppositie
1993
John Hewson
3.923.786
37,19%
49/147
Opposite
1996
John Howard
4.210.689
38,69%
75/148
Regering
1998
John Howard
3.764.707
33,89%
64/148
Regering
2001
John Howard
4.244.072
37,40%
68/150
Regering
2004
John Howard
4.741.458
40,47%
74/150
Regering
2007
John Howard
4.546.600
36,60%
55/150
Oppositie
2010
Tony Abbott
3.777.383
30,46%
60/150
Oppositie
2013
Tony Abbott
4.134.865
32,02%
74/150
Regering
2016
Malcolm Turnbull
3.882.905
28,67%
60/150
Regering

Partijleiders

bewerken
Partijleiders Termijn Leeftijd Regeringsleider Verkiezing(en)
  Robert
Menzies

(1894–1978)
20 februari 1945 –
20 januari 1966
50–71 Premier
(1939–1941,
1949–1966)
1946
1949
1951
1954
1955
1958
1961
1963
1963
  Harold Holt
(1908–1967)
20 januari 1966 –
19 december 1967
[1]
57–59 Premier
(1966–1967)
1966
  John Gorton
(1911–2002)
10 januari 1968 –
10 maart 1971
56–59 Premier
(1968–1971)
1969
  William
McMahon

(1908–1988)
10 maart 1971 –
20 december 1972
63–64 Premier
(1971–1972)
1972
  Billy
Snedden

(1926–1987)
20 december 1972 –
21 maart 1975
45–48 1974
  Malcolm
Fraser

(1930–2015)
21 maart 1975 –
11 maart 1983
44–52 Premier
(1975–1983)
1975
1977
1980
1983
  Andrew
Peacock

(1939–2021)
11 maart 1983 –
5 september 1985
44–46 1984
  John Howard
(1939)
5 september 1985 –
10 mei 1989
46–49 1987
  Andrew
Peacock

(1939–2021)
10 mei 1989 –
4 april 1990
50–51 1990
  John Hewson
(1946)
4 april 1990 –
24 mei 1994
43–47 1994
  Alexander
Downer

(1951)
24 mei 1994 –
30 januari 1995
42–43
  John Howard
(1939)
30 januari 1995 –
30 november 2007
55–68 Premier
(1996–2007)
1996
1998
2001
2004
2007
  Brendan
Nelson

(1958)
30 november 2007 –
16 september 2008
49–50
  Malcolm
Turnbull

(1954)
16 september 2008 –
1 december 2009
53–55
  Tony Abbott
(1957)
1 december 2009 –
15 september 2015
53–55 Premier
(2013–2015)
2010
2013
  Malcolm
Turnbull

(1954)
15 september 2015 –
24 augustus 2018
60–63 Premier
(2015–2018)
2016
  Scott
Morrison

(1968)
24 augustus 2018 –
heden
50–54 Premier
(2018–heden)
2019
bewerken