Koning alleen

De koning alleen is een situatie die in het schaakspel kan voorkomen. Het betekent dat een speler in een partij al zijn stukken is kwijtgeraakt en alleen nog maar de koning op het bord heeft staan.^[1] Tevens wordt bedoeld dat de tegenstander wél meer stukken op het bord heeft staan. Als beide partijen een "koning alleen" op het bord hebben staan, dan is het reglementair remise wegens gebrek aan materiaal (om mat te zetten).^[2]^[3] De partij is dan krachtens het reglement voorbij.

De koning alleen kan de partij niet meer winnen (ook niet door tijdsoverschrijding — in dat geval is de partij remise) doordat een koning nooit schaak kan geven en dus niet mat kan zetten. Anderzijds is de partij niet noodzakelijk verloren: het kan nog remise worden. Dat kan op een aantal manieren:

door pat: de speler die nog slechts een koning heeft, is aan zet, kan geen zet meer doen, maar staat niet mat
er ontstaat driemaal dezelfde stelling
de vijftigzettenregel is van toepassing
de tegenstander zelf heeft onvoldoende materiaal om mat te kunnen zetten, bijvoorbeeld slechts koning plus paard of koning plus loper^[4]
de tegenstander overschrijdt diens bedenktijd: omdat geen mat gegeven kan worden met alleen een koning, is de partij dan reglementair remise
als de spelers remise overeenkomen

In oudere Nederlandse schaakhandleidingen, zoals die van Max Euwe, werd voor de situatie "koning alleen" ook wel de Franse term roi dépouillé (uitgeklede koning) gebruikt.

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Website FIDE, Basic rules of play (spelregels)
↑ Artikel 1.3: If the position is such that neither player can possibly checkmate, the game is drawn.
↑ Artikel 5.2 letter b: The game is drawn when a position has arisen in which neither player can checkmate the opponent's king with any series of legal moves. (...).
↑ Zie Art. 1.3 en Art. 5.2, hierboven geciteerd. Artikel 5.2 beschrijft een zogenaamde dode stelling.

[1] Website FIDE, Basic rules of play (spelregels)

[2] Artikel 1.3: If the position is such that neither player can possibly checkmate, the game is drawn.

[3] Artikel 5.2 letter b: The game is drawn when a position has arisen in which neither player can checkmate the opponent's king with any series of legal moves. (...).

[4] Zie Art. 1.3 en Art. 5.2, hierboven geciteerd. Artikel 5.2 beschrijft een zogenaamde dode stelling.

[1]

[2]

[3]

[4]